Tràng giang - Huy Cận - Tô Kiều Ngân ngâm

Tràng giang - Huy Cận - Bảo Cường ngâm

Đoàn thuyền đánh cá - Huy Cận - Trần Thị Tuyết ngâm

Đoàn thuyền đánh cá - Huy Cận - Phong Thủy ngâm

Ngã Ba Đồng Lộc - Huy Cận

Con ơi, bố về thăm Hà Tĩnh quê ta 

Bố kể con nghe về ngã ba Đồng Lộc. 

Trên mặt đất này có muôn triệu ngã ba 

Và có rất nhiều ngã ba nổi tiếng: 

Có những ngã ba nối những dòng sông lớn của một đại châu, sóng dựng trùng trùng: 

Có những ngã ba nối những con đường dài chạy từ các thủ đô to 

Như những mạch máu khổng lồ 

Trên thân hình trái đất 

Trong đó mỗi con người là một hạt hồng cầu đỏ chói. 

Có những ngã ba, là nơi gặp gỡ của những dòng văn minh lớn đông, tây, kim, cổ... 

Tất cả những ngã ba trên, con có thể học biết trong sách địa dư, trên những bản đồ. 

Mai sau lớn lên con có thể đến thăm và chụp ảnh nữa... 

Xong rồi con có thể quên... 

Nhưng con ơi, con chớ có quên ngã ba Đồng Lộc. 

Trong đời mỗi người cũng có những ngã ba đường 

Trong đời một dân tộc cũng có những ngã ba quyết định 

Những ngã ba vận mệnh 

Những cái nút trên dặm dài lịch sử 

Gặp những ngã ba đời, con sẽ nghĩ suy 

Và con ơi, muốn tìm đúng hướng đi 

Con sẽ nhớ đến ngã ba Đồng Lộc. 

Ngã ba Đồng Lộc: 

Là ngã ba nhưng nào có phân vân 

Nào có đắn đo do dự 

Là ngã ba trên chặng đường quyết liệt 

Những hướng đi đã quyết 

Không phải cho một lần 

Mà cho tất cả mọi lần 

Không phải cho một người 

Mà cho tất cả quê hương đất nước: 

Hướng về Nam, một nửa mình Tổ quốc 

Các ngã ba khác trên đời làm bằng nước, bằng sông, bằng thủy triều lên xuống. 

Hay bằng đá, bằng đất 

Bằng xi măng cốt sắt 

Bằng vôi trắng,? gạch nâu 

Bằng đèn xanh, đèn đỏ đủ màu 

Hay bằng những sự chênh vênh vấp ngã. 

Nhưng ngã ba Đồng Lộc xây bằng xương máu 

Khi con về quê, con nhớ viếng thăm 

Mộ mười cô kề bên đường đỏ. 

Các cô như còn đứng đó 

Chờ lấp hố bom 

Đường thông xe, các cô mới đi nằm 

Các cô để lại tuổi thanh niên 

Mười chín, hai mươi, hăm hai tuổi 

Cho đất nước, quê hương 

Hồn trong như suối, 

Bình minh đời sáng rực vừng dương. 

Con sẽ đi thăm mời cô La Thị Tám 

Từ trường học lại về trận địa đầu non 

Đứng giữa đàn bò, đàn bê mũm mĩm 

Trên sườn núi cao cỏ đã mượt màu xanh 

Như mảng da non trên thân thể đang lành 

Cô sẽ chỉ cho con xem 

Những hố bom loang lổ 

Như đất trên mặt trăng 

Mỗi thước vuông ba quả bom to bự. 

Cô sẽ chỉ con xem 

Nghìn vạn điểm lăn bom nổ chậm 

Cô từng đến cắm cờ 

Mỗi một lần chạy thi với cái chết. 

Đôi chân cô nhanh hơn kíp nổ 

Cô là một ngọn cờ đỏ của quê ta 

Nghìn năm sau lịch sử sẽ còn ghi 

Những năm tháng chiến tranh ác liệt 

Nghìn vạn chuyến xe đi 

Qua trái tim ngã ba Đồng Lộc 

Máu qua tim máu lọc 

Xe vượt qua ngã ba xe xốc tới miền Nam. 

Và con ơi, bố ngồi nghĩ miên man 

Bạn bè ta trong cơn gió lốc 

Hẳn cũng đang vượt những ngã ba Đồng Lộc. 

Những ngã ba Việt Nam 

Dọc đường dài kẻ địch còn găm 

Nhiều bom nổ chậm 

Nhưng chẳng hề chi! 

Khắp năm châu còn nhiều La Thị Tám 

Nhiều Võ Thị Tân 

Đường sẽ thông xe đi về cách mạng. 

Hà Tĩnh 1971

Nhạc Sầu - Huy Cận

Ai chết đó ? Nhạc buồn chi lắm thế ! 

Chiều mồ côi, đời rét mướt ngoài đường 

Phố đìu hiu màu khói cũ lên sương 

Sương hay chính bụi tàn phai lả tả 

Từng tiếng lệ: ấy mộng sầu úa lá 

Chim vui đâu cây đã gãy vài cành 

Ôi chiều buồn ! Sao nắng quá mong manh 

Môi tái nhạt nào mà cười héo vậy ? 

Ai chết đó? trục xoay và bánh đẩy 

Xe tang đi về tận thế giới nào ? 

Chiều đông tàn, lạnh xuống tự trời cao 

Không lửa ấm, chắc hồn buồn lắm đó 

Thê lưng vậy mà ai đành lìa bỏ 

Trần gian sao? Đây thành phố đang quen 

Nhưng chốc rồi nẻo vắng đã xa miền 

Đường sá lạ thôi lạnh lùng biết mấy ! 

Và ngựa ơi, đi nhịp đằm chớ nhảy 

Kẻo thân đau chưa quên nệm giường đời 

Ai đi đưa, xin đưa tận cuối trời 

Chớ quay lại nửa đường mà làm tủi 

Người đã chết- Một vài ba đầu cúi 

Dăm bảy lòng thương xót đến bên mồ 

Để cho hồn khi sắp xuống hư vô 

Còn được thấy trên mặt người ấm áp 

Hình dáng cuộc đời từ nay xa tắp 

Xe tang đi, xin đường chớ gập ghềnh 

Không gian ơi, xin hẹp bớt mông mêng 

Ảo não quá trời buổi chiều vĩnh biệt ! 

VÀ ngươi nữa, tiếng gió buồn thê thiết 

Xin lặng giùm cho nhẹ bớt cô đơn 

Hàng cờ đen là bóng quạ chập chờn 

Báo tin xấu, dẫu hồn người đã xế... 

Ai chết đó? nhạc buồn chi lắm thế ! 

Kèn đám ma hay ấy tiếng đau thương 

Của cuộc đời ?ai rút tự trong xương 

Tiếng nức nở gởi gió đường quạnh quẽ ! 

Sầu chi lắm! trời ơi chiều tận thế !

Sớm Mai Gà Gáy - Huy Cận

Tiếng gà gáy ơi! Gà gáy ơi! 

Nghe sao ấm áp tựa nghe đời 

Tuổi thơ gà gáy ran đầu bếp 

Trâu dậy trong ràn, em cựa nôi 

Cha dậy đi cày trau kịp vụ 

Hút vang điếu thuốc khói mù bay 

Nhút cà, cơm ủ trong bồ trấu 

Chút cá kho tương mẹ vội bày 

Gà gáy nhà ta, gáy láng giềng 

Ta nghe thuộc mỗi tiếng gà quen 

- Cha ơi con chửa nghe gà chú! 

- Nó cũng như mày hay ngủ quên. 

Hàng cau mở ngọn đón ngày vào 

Xóm nhỏ nép bên triền núi cao 

Gà lại gáy dồn thêm đợt nữa 

Nắng lên xoè quạt đỏ như mào. 

Gà gáy ơi! Tiếng gà gáy ơi! 

Nghe sao rạo rực buổi mai đời! 

Thương cha lủi thủi không còn nữa 

Chẳng sống bây giờ thôn xóm vui... 

1962

Tình Tự - Huy Cận

Sáng hôm nay hồn em như tủ áo

ý trong veo là lượt xếp từng đôi.

áo đẹp chưa anh! Hoa thắm thêu đời

áo mơ ước anh bận giùm chiếc nhé.

Vàng rạng cùng xanh, hồng cười với tía,

Xin mời anh chọn hình sắc yêu đương.

Hồn em đây đủ muôn ánh nghê thường,

Anh hãy bận hồn em màu sáng chói.

Anh có biết hôm nay là ngày hội.

của lòng ta. Em trần thiết, trang hoàng.

Anh đã về; em nghe dưới chân vang

Hoa lá nở với chuông rền giọng thắm

Thủa chờ đợi, ôi, thời gian rét lắm.

Đời tàn rơi cùng sao rụng cảnh canh thâu;

Và trăng lu xế nửa mái tình sầu,

Gió than thở biết mấy lời van vỉ?

Lòng em nhớ lòng anh từ vạn kỉ.

Gặp hôm nay nhưng hẹn đã ngàn xưa

Yêu giữa đời mà hồn ở trong mơ

Tình rộng quá, đời không biên giới nữa.

Đây cửa mộng lòng em, anh hãy mở

Màu thanh thiên rời rợi, gió long lanh:

Hồn nhớ thương em dệt áo dâng anh

Tình Mất - Huy Cận

Ôi! Những kẻ tôi chỉ chào một bận,

Chân xa mau, lòng chưa kịp giao thân,

Trên đường tôi nếu trở lại vài lần,

Chắc ta đã yêu nhau rồi, - hẳn chứ..

Một lời nói nếu có gan ướm thử;

Một bàn tay đừng lưỡng lự trao thơ;

Một lúc nhìn thêm, đôi lúc tình cờ,

Chắc có lẽ đã làm nên luyến ái...

Yêu biết mấy nếu có lần gặp lại!

Tôi vụng về, tôi ngơ ngác, nên chi

Người bên tôi mà để người đi,

Tôi làm nũng, quyết giữ lòng kiêu hãnh;

Người ở đó, tôi làm như ghẻ lạnh;

Người đi rồi, thôi mong mỏi gì đâu!

Những bàn tay đáng lẽ phải giao nhau,

Hờ hững thế! Không chịu cầm lưu luyến.

Ôi! Những kẻ cùng tôi không hứa hẹn!

Người không quen nhưng tôi chắc sẽ yêu;

Mặt vừa nhìn mà chân đã muốn theo;

Tình mới chép một hai dòng nhật ký;

Tên viết tắt, tin rằng lòng nhớ kỹ

Bạn một hôm đi đến rất tình cờ;

Tình quên đi ở trong những bức thơ

Viết không gửi, xếp nằm trong sách cũ;

Ôi! Bao kẻ chỉ một lần gặp gỡ!

Bởi vì sao lòng tôi rất thương đau

Khi nghĩ thầm: "nếu ta đã gần nhau!..."

Nằm Nghe Người Thở - Huy Cận

Nằm nghe người thở bên ta

Nghe ta cùng thở vui hoà đêm nay

Nghe xe nghìn kiếp đưa quay

Nóng muôn hạt gió lừng bay ngực đời.

Trong hơi ta, trong hơi người

Lại nghe nằm nghỉ đất trời ban sơ

Hơi ta thành tựu thuở xưa,

Hơi người dằng dặc bao giờ cho tan!

Nghìn năm một cuộc giao hoan

Trước chưa xương thịt, sau tàn thịt xương,

Hoạ còn hơi thở hoa hương

Cho hồn gặp gỡ âm dương lối về...

Học Sinh - Huy Cận

Gió thổi sân trường chiều chủ nhật

- Ôi! Thời thơ bé tuổi mười lăm

Nắng hoe rải nhặt hoa trên đất

Đời dịu vừa như nguyệt trước rằm.

Bốn vách nghiêm trang tiếng đọc bài

Đầu xanh dặm chục, nét văn khôi

Chiều xuân chim sẻ vô trong lớp

Ông giáo trông lên; chúng bạn cười.

Lén mắt thầy, xem lại bức thư

Của người cô họ, chú hiền từ

Bàn tay vơ vẩn đưa trang sách

Mộng tưởng phiêu lưu bức địa đồ.

Đôi guốc nằm hiên kéo bốn mùa

Tiền nhà ít gửi, biết chi mua!

A'o dài cọ mãi đôi tay rách,

Gương lược thăm hoài tóc ngắn thưa.

Chủ nhật nhiều khi chán nản ghê

Tung tăng sân bóng chạy tư bề

Bên vườn ông đốc dăm hoa nở

Đêm tới mau mau hái trộm về.

Lên gác yên tâm nghĩ sự đời

Hương nồng quanh gối vẩn vơ chơi>

Giường bên cửa sổ, cây đưa mắt,

Không chịu mùng che để ngó trời.

Họ sống bình yên, bước lặng thinh.

Không nghe hoa bướm gọi bên mình.

Hừng hờ đi giữa hương yêu mến

Chân bước chưa khi rộn ái tình.

Vậy đó bỗng nhiên mà họ lớn,

Tuổi hai mươi đến, có ai ngờ!

Một hôm trận gió tình yêu lại 

Đứng ngẩn trông vời áo tiểu thơ.

Áo Trắng - Huy Cận

Áo trắng đơn sơ, mộng trắng trong,

Hôm xưa em đến, mắt như lòng.

Nở bừng ánh sáng . Em đi đến,

Gót ngọc dồn hương, bước tỏa hồng.

Em đẹp bàn tay ngón ngón thon,

Em duyên đôi má nắng hoe tròn.

Em lùa gió biếc vào trong tóc

Thổi lại phòng anh cả núi non.

Em nói, anh nghe tiếng lẫn lời,

Hồn em anh thở ở trong hơi.

Nắng thơ dệt sáng trên tà áo,

Lá nhỏ mừng vui phất cửa ngoài.

Đôi lứa thần tiên suốt cả ngày,

Em ban hạnh phúc chứa đầy tay.

Dịu dàng áo trắng trong như suối

Tỏa phất đôi hồn cánh mộng bay.

Mẹ Ơi, Đời Mẹ - Huy Cận

Mẹ ơi, đời mẹ khổ nhiều 

Trách đời, mẹ giận bao nhiêu cho cùng 

Mà lòng yêu sống lạ lùng 

Mẹ không phút nản thương chồng, nuôi con. 

"Đắng cay ngậm quả bồ hòn, 

Ngậm lâu hoá ngọt!" Mẹ còn đùa vui! 

Sinh con mẹ đã sinh đời 

Sinh ra sự sống, mẹ ngồi chán sao? 

Quanh năm có nghỉ ngày nào! 

Sớm khuya làm lụng người hao mặt gầy. 

Rét đông đi cấy đi cày 

Nóng hè bãi cát, đường lầy đội khoai. 

Bấu chân khỏi ngã dốc nhoài 

Những chiều gánh nước gặp trời đổ mưa. 

Giận thầy, mẹ chẳng nói thưa, 

Vỉa câu chua chát lời thơ truyện Kiều. 

Cắn răng bỏ quá trăm điều 

Thuỷ chung vẫn một lòng yêu đời này. 

Mẹ là tạo hoá tháng ngày 

Làm ra ngày tháng sâu dày đời con.

Thuyền Đi - Huy Cận

Trăng lên trong lúc đang chiều, 

Gió về trong lúc ngọn triều mới lên. 

Thuyền đi, sông nước ưu phiền; 

Buồm treo ráng đỏ giong miền viễn khơi. 

Sang đêm thuyền đã xa vời; 

Người ra cửa biển nghe hơi lạnh buồn. 

Canh khuya tạnh vắng bên cồn, 

Trăng phơi đầu bãi, nước dồn mênh mang. 

Thuyền người đi một tuần trăng, 

Sầu ta theo nước, tràng giang lững lờ. 

Tiễn đưa đôi nuối đợi chờ - 

Trông nhau bữa ấy; bây giờ nhớ nhau.

Trình Bày - Huy Cận

Tôi sẽ đến trước mặt người, Thượng đế

Để kêu than, khi tôi đã lìa đời

Khi lá rụng, và hồn tôi đã xế

Sang bên kia thế giới của loài người

Trước Thượng đế hiền từ tôi sẽ đặt

Trái tim đau khô héo thủa trần gian

Tôi sẽ nói: "Này đây là nước mắt

Ngọc đau buồn, nguyên khối vẫn chưa tan

Người biết đấy, lòng tôi trong trắng lắm

Người cho sao, tôi giữ vậy như gương

Mặt trời đẹp, sắc đời đua nở thắm

Tôi đã đành mang nặng nghiệp yêu thương

Từng bước lạnh teo, một mình lủi thủi

Tin ngây thơ: hồn sẽ hiểu qua hồn,

Tôi đâu biết thịt sương là sông núi

Chia biệt người ra từng xứ cô đơn

Cả linh hồn tôi đem cho trọn vẹn

Vốn nhà nghèo không quen thói bán buôn,

Đến những kẻ mới vờ duyên hứa hẹn

Tôi cũng cho trọn vẹn cả linh hồn

Đầu gối rã, tôi đứng chờ đã mệt

Tôi trông mong hai mắt tối đen rồi

Tôi đã khóc những đêm sầu đến chết

Thủa trần gian, xin thượng đế thương tôi

Tuổi non dại lòng tôi say mến bạn

Khi thanh xuân, tôi mỏi chạy theo tình

Nhưng cô độc đã thầm ghi trên trán

Lòng lạc loài ngay từ thủa sơ sinh

Lòng tôi đây, trọn một đời thương nhớ

Hồn tôi đây, thiên hạ bỏ đìu hiu

Người nhìn xem, chân tôi muôn dấu rỗ

Thủng gai đời, đây tay với tình yêu

Hỡi Thượng đế! Tôi cúi đầu trả lại

Linh hồn tôi đà một kiếp đi hoang

Sầu đã chín, xin người thôi hãy hái

Nhận tôi đi, dầu địa ngục, thiên đường"

Rồi tôi khóc, và đầu tôi ngã gục

Mắt tôi mờ, và tay của tôi xuôi

Không biết nữa, thiên đường hay địa ngục,

-Quên, quên, quên đã mang trái tim người!

Xuân - Huy Cận

Luống đất thơm hương mùa mới dậy, 

Bên đường chân rộn bước trai tơ. 

Cây xanh cành đẹp xui tay với; 

Sông mát tràn xuân nước đậm bờ. 

Ồ những người ta đi hóng xuân; 

Cho tôi theo với, kéo tôi gần ! 

Rộn ràng bước nhịp hương vương gót, 

Nhựa mạnh tuôn trào tưởng dính chân. 

Bắt gặp mùa tươi lên rún rẩy, 

Trong cành hoa trẻ, cổ chim non. 

- Có ai gửi ý trong xuân cũ, 

Đất nở muôn xuân vẫn chẳng mòn.

Xuân Ý - Huy Cận

Đêm vừa nhẹ, gió vừa mơn 

Cây chen ánh nguyệt trải vờn bóng xanh

Khuya nay, mùa động đầu cành

Đồng trăng lục nhạt, vàng thanh lối gần

Trăng êm cho gió thanh tân

Hương rừng tỉnh dậy ái ân xuống đồng

Đêm say không khí say nồng

Nghìn cây mở ngọn , muôn lòng hé phơi ...

Khuya nay trong những mạch đời

Máu thanh xuân dậy thức người héo hon

Ngón tay tưởng búp xuân tròn

Có người ra dạo vườn non thẫn thờ

Đi Giữa Đường Thơm - Huy Cận

Đường trong làng: hoa dại với mùi rơm...

Người cùng tôi đi dạo giữa đường thơm,

Lòng giắt sẵn ít hương hoa tưởng tươ.ng.

Đất thêu nắng, bóng tre rồi bóng phượng

Lần lượt buông màn nhẹ vướng chân lâu:

Lên bề cao hay đi xuống bề sâu ?

Không biết nữa. -- Có chút gì làm ngợp

Trong không khí... hương với màu hoà hợp...

Một buổi trưa không biết ở thời nào,

Như buổi trưa nhè nhẹ trong ca dao,

Có cu gáy, có bướm vàng nữa chứ, 

Mà đôi lứa đứng bên vườn tình tự.

Buổi trưa này xưa kia ta đã đi,

Phải cùng chăng ? lòng nhớ rõ làm chi !

Chân bên chân, hồn bên hồn, yên lặng,

Người cùng tôi đi giữa đường rải nắng,

Trí vô tư cho da thở hương tình,

Người khẽ nắm tay, tôi khẽ nghiêng mình

Như sắp nói, nhưng mà không; -- khóm trúc

Vừa động lá, ta nhận vào một lúc

Cả không gian hồn hậu rất thơm tho;

Gió hương đưa mùi, dìu dịu phất phơ...

Trong cảnh lặng, vẫn đưa mùi gió thoảng...

Trí bâng quơ nghĩ thoáng nhưng buồn nhiều:

"Chân hết đường thì lòng cũng hết yêu".

Chân đang bước bỗng e dè đứng lại 

-- Ở giữa đường làng, mùi rơm, hoa dại.

Buồn - Huy Cận

Đã chảy về đâu những suối xưa ?

Đâu cơn yêu mến đến không chờ ?

Tháng ngày vùn vụt phai màu áo

Của những nàng tiên mộng trẻ thơ.

Rụng những chùm tên mấy độ bông;

Phai hàng nhật ký chép song song;

Chàng trai gối mộng trên trang sách

Tỉnh thức, mùa xuân rụng hết hồng.

Đời mất về đâu, hỡi tháng, năm ?

Xuân không mọc nữa với trăng rằm !

Chẳng bao lâu ngủ sầu trong đất,

Vĩnh viễn mùa đông lạnh chỗ nằm.

Nay hẵng còn đây ấm mặt trời,

Mà sao lòng lạnh tuyết băng rơi ?

-- U sầu chắc hẳn đang nhanh bước,

Lưng khọm nghìn năm đến cửa tôi.

Tràng Giang - Huy Cận

Bâng khuâng trời rộng nhớ sông dài

Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp

Con thuyền xuôi mái nước song song,

Thuyền về nước lại, sầu trăm ngả;

Củi một cành khô lạc mấy giòng.

Lơ thơ cồn nhỏ gió đìu hiu,

Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều.

Nắng xuống, trời lên sâu chót vót;

Sông dài, trời rộng, bến cô liêu.

Bèo dạt về đâu, hàng nối hàng;

Mênh mông không một chuyến đò ngang.

Không cầu gợi chút niềm thân mật.

Lặng lẽ bờ xanh tiếp bãi vàng.

Lớp lớp mây cao đùn núi bạc...

Chim nghiêng cánh nhỏ: bóng chiều sa

Lòng quê dợn dợn vời con nước,

Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà.