Tương tiến tửu - Lý Bạch

將 進 酒 

君 不 見 

黃 河 之 水 天 上 來 

奔 流 到 海 不 復 回 

君 不 見 

高 堂 明 鏡 悲 白 髮 

朝 如 青 絲 暮 成 雪 

人 生 得 意 須 盡 歡 

莫 使 金 樽 空 對 月 

天 生 我 材 必 有 用 

千 金 散 盡 還 復 來 

烹 羊 宰 牛 且 為 樂 

會 須 一 飲 三 百 杯 

岑 夫 子 

丹 丘 生 

將 進 酒 

君 莫 停 

與 君 歌 一 曲 

請 君 為 我 側 耳 聽 

鐘 鼓 饌 玉 不 足 貴 

但 願 長 醉 不 願 醒 

古 來 聖 賢 皆 寂 寞 

惟 有 飲 者 留 其 名 

陳 王 昔 時 宴 平 樂 

斗 酒 十 千 恣 讙 謔 

主 人 何 為 言 少 錢 

徑 須 沽 取 對 君 酌 

五 花 馬 

千 金 裘 

呼 兒 將 出 換 美 酒 

與 爾 同 消 萬 古 愁

李 白

TƯƠNG TIẾN TỬU

Quân bất kiến

Hoàng Hà chi thủy thiên thượng lai 

Bôn lưu đáo hải bất phục hồi 

Quân bất kiến

Cao đường minh kính bi bạch phát 

Triêu như thanh ti, mộ thành tuyết 

Nhân sinh đác ý tu tận hoan 

Mạc sử kim tôn không đối nguyệt 

Thiên sinh ngã tài tất hữu dụng 

Thiên kim tán tận hoàn phục lai 

Phanh dương tể ngưu thả vi lạc 

Hội tu nhất ẩm tam bách bôi 

Sầm phu tử ! 

Đan Khâu sinh ! 

Tương tiến tửu

Bôi mạc đình 

Dữ quân ca nhất khúc 

Thỉnh quân vị ngã khuynh nhĩ thinh 

Chung cổ soạn ngọc bất túc quý 

Đãn nguyện trường túy bất nguyện tình 

Cổ lai thánh hiền giai tịch mịch 

Duy hữu ẩm giả lưu kỳ danh 

Trần vương tích thời yến Bình Lạc 

Đấu tửu thập thiên tứ hoan hước 

Chủ nhân hà vi ngôn thiểu tiền 

Kinh tu cô thủ đối quân chước 

Ngũ hoa mã

Thiên kim cừu 

Hô nhi tương xuất hoán mỹ tửu 

Dữ nhĩ đồng tiêu vạn cổ sầu 

Lý Bạch

Chú thích :

Sầm phu tử: Sầm Tham, bạn Lý Bạch 

Đan Khâu sinh: Nguyên Đan Khưu, bạn Lý Bạch 

Trần Vương: Trần tư vương Tào Thực, con Tào Tháo, đại thi nhân đời Ngụy, Tam Quốc. Trong bài Danh Đô thiên của Tào Thực có câu:

Quy lai yến Bình Lạc (trở về mở tiệc ở quán Bình Lạc)

Mỹ tửu đẩu thập thiên (rượu ngon uống mười ngàn đẩu)

Bình Lạc: tên quán

Dịch nghĩa : 

Rõ ràng và hiển nhiên như lời nói của một chàng ... say rượu nhĩ. Có khác chăng là Lý Bạch đã chẳng thừa nhận "nhân sinh ngã tài tất hữu dụng" và đã sống cuộc đời rất hữu dụng theo ý của ông tạ Để ông ta vào trong thời đại này thì ông ta vẫn hữu dụng và vẫn làm một bài thơ Tương tiến tửu như trên. 

1. Bạn không thấy sao 

2. Nước sông Hoàng Hà chảy từ trên trời xuống 

3. Chảy ra đến biển không quay trở lại nữa 

4. Bạn không thấy 

5. Ở tấm gương sáng treo trên nhà cao, bi thương soi tóc bạc 

6. Sáng còn xanh mượt chiều tối đã thành trắng như tuyết 

7. Đời con người khi nào đắc ý nên tận tình vui sướng 

8. Đừng để chén rượu vàng cạn queo nhìn vầng trăng 

9. Trời sinh ra ta có tài thì ắt sẽ được dùng 

10. Ngàn vàng tiêu sạch hết rồi sẽ trở lại 

11. Mổ dê giết trâu cứ vui cái đã 

12. Uống một lần ba trăm ly rồi hãy tính 

13. Này ông bạn họ Sầm 

14. Này ông bạn Đan Khâu 

15. Sắp rót thêm rượu rồi đây 

16. Các bạn chớ có ngừng 

17. Tôi xin ca một khúc cho các bạn 

18. Xin các bạn vì tôi lắng tai nghe 

19. Chuông trống cổ bàn không đáng qúy trọng 

20. Chỉ xin được say hoài không muốn tỉnh 

21. Xưa nay các bậc thánh hiền đều im lặng 

22. Chỉ có kẻ uống rượu mới để lại tiếng tăm 

23. Trần vương hồi xưa mở yến hội ở Bình Lạc 

24. Mười ngàn đẩu rượu tha hồ mà hoan lạc vui cười 

25. Tại sao chủ nhân lại nói ít tiền 

26. Hãy mau mau mua rượu mời các bạn uống 

27. Này ngựa hoa năm sắc 

28. Này áo cừu giá ngàn vàng 

29. Kêu đứa nhỏ ra đem đổi lấy rượu 

30. Cùng bạn tiêu mối sầu vạn cổ

Dịch thơ : Trần Trọng San

Thấy chăng ai: Nước sông Hoàng Hà xuống tự trời kia

Chảy mau ra biển chẳng quay về

Thấy chăng ai: Gương sáng nhà cao thương tóc bạc

Sáng tựa tơ xanh chiều thành tuyết

Ở đời đắc ý cứ vui chơi

Chớ để chén vàng trơ dưới nguyệt

Trời sinh ta ắt hẳn dùng tài

Ngàn vàng tiêu hết lại về tay

Mổ dê giết trâu hãy vui vẻ

Cạn ba trăm chén một lần say

Này Sầm phu tử

Này chàng Đan Khâu

Chớ ngừng nâng chén

Hãy chuốc mời nhau

Vì bạn tôi ca một khúc

Vì tôi bạn lắng nghe nào

Chuông trống cổ bàn đâu đủ quý

Say hoài không tỉnh chỉ mong sao

Hiển thánh xưa nay đều vắng lặng

Kẻ say riêng để tiếng ngàn sau

Trần vương xưa mở tiệc Bình Lạc

Mười ngàn bình rượu ngông siết bao

Chủ nhân sao lại than tiền ít

Hãy vì ai chuốc mua rượu mau

Này ngựa hoa năm sắc

Này ngàn vàng áo cừu

Gọi con mau mau đổi lấy rượu

Với bạn cùng khuây vạn cổ sầu

Dịch thơ : Trần Trọng Kim

Anh chẳng thấy Hoàng Hà nước nọ

Tự trên trời chảy đổ ra khơi

Ra khơi thôi thế là thôi

Về nguồn trở lại có đời nào đâu

Anh chẳng thấy nhà cao gương sáng

Những buồn tênh vì mảng tóc thưa

Sớm còn xanh mượt như tơ

Tối đà như tuyết bạc phơ bời bời

Khi đắc ý cứ chơi cho phỉ

Dưới vầng trăng đừng để chén không

Có thân âu hẳn có dùng

Ngàn vàng tiêu hết lại hòng kiếm ra

Trâu dê mổ tiệc hoa trần thiết

Ba trăm chung cạn hết một lần

Sầm phu tử Dan Khâu quân

Rượu kèo xin chớ ngại ngần uống ngay

Hát nột khúc vì ai an ủy

Lắng tai nghe ý vị khôn cùng

Quý gì soạn ngọc cổ chung

Muốn say say mãi tỉnh không thú gì

Bao hiền thánh xưa kia lặng lẽ

Chí anh say tiếng để đời đời

Trần vương Bình Lạc mua vui

Mười ngàn đấu rượu chơi bời thỏa thuê

Chủ ông hỡi chớ e tiền ít

Mua rượu về chén tít cùng ta

Cừu thiên kim ngựa ngũ hoa

Đem đi đổi rượu khề khà uống chơi

Sầu đâu dằng dặc muôn đời

Dịch thơ : Khương Hữu Dụng

Bác chẳng thấy

Sông Hoàng từ trời nước đổ xuôi

Một mạch xuống bể không về lui

Lại chẳng thấy

Gương sáng lầu cao buồn tóc bạc

Sớm mới xanh tơ chiều đã tuyết

Người sinh đắc ý vui tràn đi

Chớ để chén vàng trơ với nguyệt

Trời đã sinh ta là có dụng

Ngàn vàng phóng sạch rồi trở lui

Minh dê mổ trâu rứa mới hả

Chén nhập ba trăm làm một hơi

Bác Sầm hỡi bác Đan ơi

Chớ ngừng chén rượu mời

Cùng bác ta ca hát

Vì ta bác hãy lắng nghe chơi

Chuông trống cổ bàn chưa đủ quý

Hay chi hòng tỉnh ước say dài

Xưa nay thánh hiền đều bặt tiếng

Chỉ có bọn rượu danh lừng thôi

Trần vương thuở xưa tiệc Bình Lạc

Đẩu rượu mười ngàn vui thỏa thích

Chủ nhân cớ sao kêu thiếu tiền

Dốc túi cùng ta chén thù tạc

Ngựa năm bớt

Áo ngàn vàng

Trẻ đâu cho đổi rượu ngon tất

Ta cạn muôn đời sầu thế gian

Dịch thơ : Hoàng Tạo và Tương Như

Há chẳng thấy

Nước sông Hoàng từ trời tuôn xuống

Chảy nhanh ra biển chẳng quay về

Lại chẳng thấy

Thềm cao gương soi rầu tóc bạc

Sớm như tơ xanh chiều tựa tuyết

Đời người đắc ý hãy vui tràn

Chớ để bình vàng suông bóng nguyệt

Trời sinh thân ta hẳn có dùng

Nghìn vàng tiêu hết rồi lại đến

Mổ dê giết trâu cứ vui đi

Uống liền một mạch ba trăm chén

Bác Sầm ơi bác Đan ơi

Sắp mời rượu chớ có thôi

Vì nhau tôi xin hát

Hãy vì tôi hai bác nghe cùng

Này cổ ngọc nhạc rung chẳng chuộng

Muốn say hoài chẳng nuốn tỉnh chi

Thánh hiền tên tuổi bặt đi

Chỉ phường thánh rượu tiếng ghi muôn đời

Xưa Trần vương yến nơi Bình Lạc

Đấu rượu mười ngàn vui thỏa thích

Chủ nhân can chi van ít tiền

Dốc túi cùng nhau chén thù tạc

Ngựa năm sắc

Áo ngàn vàng

Trẻ đâu cho đổi rượu ngon tất

Ta cạn muôn đời sầu thế gian

Witter Bynner :

See how the Yellow River's waters move out of heaven. 

Entering the ocean, never to return. 

See how lovely locks in bright mirrors in high chambers, 

Though silken-black at morning, have changed by night to snow. 

...Oh, let a man of spirit venture where he pleases 

And never tip his golden cup empty toward the moon! 

Since heaven gave the talent, let it be employed! 

Spin a thousand pieces of silver, all of them come back! 

Cook a sheep, kill a cow, whet the appetite, 

And make me, of three hundred bowls, one long drink! 

...To the old master, Cen, 

And the young scholar, Danqiu, 

Bring in the wine! 

Let your cups never rest! 

Let me sing you a song! 

Let your ears attend! 

What are bell and drum, rare dishes and treasurẻ 

Let me be forever drunk and never come to reason! 

Sober men of olden days and sages are forgotten, 

And only the great drinkers are famous for all timẹ 

...Prince Chen paid at a banquet in the Palace of Perfection 

Ten thousand coins for a cask of wine, with many a laugh and quip. 

Why say, my host, that your money is gonẻ 

Go and buy wine and wéll drink it together! 

My flower-dappled horse, 

My furs worth a thousand, 

Hand them to the boy to exchange for good wine, 

And wéll drown away the woes of ten thousand generations!