Ðại Nam Quốc Sử diễn ca - Hồi 07

VII. Nền đô hộ của nhà Đường (603 - 905)

1. An nam đô hộ phủ
2. Mai Thúc Loan khởi nghĩa
3. Giặc Đồ Bà
4. Phùng Hưng khởi nghĩa
5. Chuyện Lý Ông Trọng
6. Quan lại nhà Đường
7. Giặc Nam Chiếu
8. Cao Biền dẹp Nam Chiếu

1. An nam đô hộ phủ

Quan Tuỳ lại có Khâu Hoà,

Đem dâng đồ tịch nước ta về Đượng

An nam mới lại canh trương,

Đặt Đô hộ phủ theo đường Trung Hoạ

Mười hai châu lại chia ra:

Giao, Phong, Lục, Ái, Chi, Nga, Diễn, Trạng

Vũ an, Phúc Lộ, Hoan, Thang,

Cơ mi các bộ man hoang ở ngoại

2. Mai Thúc Loan khởi nghĩa

Quan Đường lắm kẻ tham tài,

Binh dân hàm oán, trong ngoài hợp mựu

Mai Thúc Loan ở Hoan Châu,

Quân ba mươi vạn ruổi vào ải xạ

Hiệu cờ Hắc đế mở ra,

Cũng toan quét sạch sơn hà một phượng

Đường sai Tư Húc tiếp sang,

Hợp cùng Sở Khách hai đàng giáp cộng

Vận đời còn chửa hanh thộng

Nước non để giận anh hùng nghìn thụ

3. Giặc Đồ Bà

Trấn nam lại đổi tên châu,

Một đời canh cải trước sau mấy kỵ

Xa khơi ngoài chốn biên thuỳ,

Đồ bà giặc mọi đua bề phân trạnh

Bá Nghi hợp với Chính Bình,

Dẹp đoàn tiểu khấu, xây thành Đại Lạ

4. Phùng Hưng khởi nghĩa

Xiết bao phú trọng, chính hà,

Sinh dân sầu khổ ai là xót chẳng

Đường lâm mới có Phùng Hưng,

Đã tài kiêu dũng, lại lưng phú hạo

Cõi Tây nổi việc cung đao,

Đô quân tôn hiệu, Tản Thao hiệp tịnh

Đem quân thẳng đến vây thành,

Đại La thế bức, Chính Bình hồn tiệu

Nhân phủ trị mở ngôi triều,

Phong châu một giải nhiếp điều mấy niện

Đế hương phút trở xe biền,

Đại vương Bố Cái tiếng truyền muôn thụ

Phùng An con nối thơ ngu,

Nghe quan nhu viễn bầy mưu hàng Đượng

5. Chuyện Lý Ông Trọng

Kể từ đô hộ Triệu Xương,

Thành La xây lại vững vàng hơn xựa

Thuyền chơi qua bến sông Từ,

Giấc nồng đâu bỗng tình cờ lạ sạo

Thấy người hai trượng dài cao,

Bàn kinh, giảng truyện khác nào văn nhận

Cùng nhau như gửi tâm thần,

Tỉnh ra mới rõ nguyên căn tỏ tượng

Lý Ông Trọng ở Thuỵ hương,

Người đời vua Thục mà sang thi Tận

Hiếu liêm nhẹ bước thanh vân,

Làm quan hiệu uý đem quân ngữ Hồ .

Uy danh đã khiếp Hung nô,

Người về Nam quốc, hình đồ Bắc phượng

Hàm dương đúc tượng người vàng,

Uy thừa còn giúp Tần hoàng phục xạ

Hương thơm cổ miếu tà tà,

Từ nay tu lý mới là phong quạng

6. Quan lại nhà Đường

Triệu công tuổi tác về Đường,

Quý Nguyên, Bùi Thái tranh quyền với nhạu

Triều đình kén kẻ trị châu,

Triệu công vâng mệnh xe thiều, lại sạng

Bản kiều vừa nhận dấu sương,

Bến hồng đã định, khói lang cũng tạn

Trương Đan thay chức phiên hàn,

Tập nghề thuỷ chiến, tạo thuyền đồng mộng

Đại la mới đắp luỹ vòng,

Ái, Hoan thành cũ đều cùng tái tụ

Quan tham ai chẳng oán thù,

Kìa như Tượng Cổ sư đồ bạn lỵ

Quan hiền ai chẳng uý uy,

Kìa như Mả Tổng man di đầu hạng

Nguyên Gia dời phủ Tô giang,

Đến năm Bảo lịch dời sang Tống bịnh

Giao châu binh mã tung hoành,

Thăng Triều đã dẹp, Dương Thanh lại nộng

Kìa ai tôn trở chiết xung,

Mã công tên Thực anh hùng kém chị

Tiết thanh cảm vật mới kỳ,

Dưới dòng Hợp phố châu đi cũng vệ

Kiềm châu xa ruỗi mã đề,

Hồng bay còn dấu tuyết nê chưa mọn

Nhũng quan lại gặp Vũ Hồn,

Thành lâu lửa cháy, dinh đồn quân rẹo

Đoàn công vâng mệnh Đường triệu

Trước xe phủ dụ, giặc nào chẳng tạn

Thôi trung thổ, lại ngoại man,

Châu Nhai, Nguyên Hựu sai quan mấy lận

Nho môn có kẻ tướng thần,

Họ Vương tên Thức kinh luân gồm tại

Thành môn nghiêm nghị trong ngoài,

Trồng cây trúc mộc, tập bài cung đạo

Châu dân đều thấm ân cao,

Chiêm thành, Chân lạp cũng vào hiệu cụng

7. Giặc Nam Chiếu

Xe thiều vừa trở về Đông,

Giặc Man thừa khích ruổi giong cõi ngoại

Vương Khoan, Lý Hộ phi tài,

Đường sai Thái Lập lĩnh bài Giao Chậu

Biên thư mấy bức về tâu,

Kẻ xin lưu thú, người cầu bãi bịnh

Ghen công vi hoặc, Thái Kinh,

Thờ ơ để việc biên tình mặc ại

Tiếc thay muôn dặm thành dài,

Cô quân nên nỗi thiệt tài chiết xụng

Ngu Hầu tiếp chiến bên sông,

Quyết liều một trận đều cùng quyên sịnh

Vua Đường tuyên chỉ triệt binh,

Bỏ hàm Đô hộ, đặt hành Giao Chậu

Trấn, đồn, cửa bể, đâu đâu,

Tống Nhung, Thừa Huấn hợp nhau một đượng

Dùng dằng nào dám tiến sang,

Tám ngàn quân bỏ cương tràng sạch khộng

Dối tâu lại muốn cầu công,

Rồi ra sự phát đều cùng nghị lựu 

8. Cao Biền dẹp Nam Chiếu

Cao Biền là tướng lạc điêu,

Tài danh sớm đã dự vào giản trị

Quân phù vâng lệnh chỉ huy,

Tiệp thư sai một tiểu ty về chậu

Gia quan cho lĩnh tiết mao,

Đặt quân Tĩnh hải biên vào bản chượng

Một châu hùng cứ xưng vương,

Thành La rộng mở, kim thang vững bện

Tuần hành trải khắp sơn xuyên,

Đào Thiên uy cảng, thông thuyền vãng lại

Chín năm khép mở ra tài,

Thành trì truyền dấu, miếu đài ghi cộng

Rồi khi trở ngựa Hán trung,

Cao Tầm là cháu nối dòng xưng phiện

Họ Tăng, tên Cổn cũng hiền,

Giao Châu di ký còn truyền một chượng