KHẢI ÐỊNH HOÀNG ÐẾ (1916- 1925)
BẢO ÐẠI HOÀNG ÐẾ (1925- 1945)
NGUYỄN THÁI HỌC VÀ VIỆT NAM QUỐC DÂN ÐẢNG
KHẢI ÐỊNH HOÀNG ÐẾ (1916- 1925)
Giặc Pháp đày Duy Tân hoàng đế
Ðưa Bửu Ðảo lên thế ngôi vua
Ðấy là Khải Ðịnh được cho
Vì ông thân Pháp, về hùa với Tây
Khi lên ngôi trên ba mươi tuổi
Vợ thì nhiều, lại nỗi... không con
Ưa dùng thuốc phiện là hơnà
Thân hình bạc nhược gầy còm thảm thương
Ngồi trên ngai dung nhan giống hệt
Theo nhà văn Somerset Maugham
Trông như pho tượng bằng đồng
Người không tình cảm, lạnh lùng vô tri
Năm Nhâm Tuất(1922) vua đi sang Pháp
Dự hội chợ ở tận Marseille
Công du tiêu phí vung tay
Hết tiền quốc khố , phải xoay thêm vàng
Nhân làm lễ tứ tuần đại khánh
Thông báo cho bá tánh miền Trung
Bắt dân vàng bạc chúc mừng
Dẫu là sinh nhật chỉ tròn bốn mươi
Vua bù nhìn ở nơi đất Huế
Bày lắm trò khiến để người chê
Chê cười chưởi lũ tay sai
Cúi đầu làm mọi cho loài ngoại xâm
Có một bài tự thân bút ký
Viết về chuyện quốc thể an nguy
Xữ oan vua cũng châu phê
Vài điều lặc vặt nhiều khi buồn cười
Vua lại sai xây lăng Khải Ðịnh
Lo cho mình hậu tính mai sau
Kiến trúc trong bản sơ đồ
Nữa Âu nữa Á làm cho khác người
Làng Ngọc Ðiền nằm ngay Nghệ Tỉnh
Phạm Hồng Thái sinh quán ở đây
Cha làm Huấn Ðạo nơi này
Là người chống Pháp trong thời Cần Vương
Theo tấm gương vì dân vì nước
Chàng thanh niên dấn bước ra đi
Sá gì một thuở chia ly
Sá chi một chút nữ nhi thương tình
Ðường cách mạng thênh thênh phía trước
Phải làm cho dân được ấm no
Phải dùng bạo lực mà đo
Ra tay giết sạch kẻ thù mà thôi
Ðã bôn ba chân trời góc bể
Khi Trường Sơn, khi đất Thái Lan
Xuống tàu ra Thái Bình Dương
Ghé vào Thượng Hải, theo đường Quảng Châu
Ở Quảng Châu, gặp Hồ Tùng Mậu
Cùng bạn bè, qua thấu Ðông Kinh
Chủ trương cổ động tuyên truyền
Vào sâu trong giới thanh niên bên ngoài
“Tâm Tâm xã” là nơi hội quán
Chỗ cho người cách mạng vào ra
Xiển dương tư tưởng quốc gia
Chủ trương bạo động vẫn là ưu tiên
Tin Toàn Quyền Ðông Dương vừa đến
Lệnh ám sát được tiến hành ngay
Phạm Hồng Thái nhận việc này
Diệt tên đầu sỏ cho người biết ta
Tựa Kinh Kha lên đường quyết tử
Ông ngấm ngầm theo dõi Merlin
Theo từ Thượng Hải theo lên
Ðông Kinh quay lại, ghé miền Quảng Châu
Một buổi lễ ngoại giao đại yến
Nằm ở phố Sa Diện, Tô Châu
Ðội lốt ký giả lọt vào
Liệng bom giết lủ cầm đầu thực dân
Tiếng bom nổ vô vàn dữ dội
Là tuyên ngôn đối với thực dân
Rằng bây đã đến ngày tàn
Chính sách thuộc địa chẳng còn bao lâu
Phạm Hồng Thái đi vào lịch sử
Làm tròn xong nghĩa vụ vinh quang
Là người liệt sĩ Việt Nam
Vong thân vị quốc nêu gương cho đời
Hoàng Hoa Cương là nơi an nghĩ
Người anh hùng khí tiết ngàn năm
Tổ quốc đền nợ tri âm
Hy sinh tính mạng gieo mầm tự do
Năm Ất Sửu(1925) vì lo vận nước
Phan Châu Trinh tuy sức đã tàn
Vẫn còn gắng soạn diễn văn
Bàn về đạo đức Ðông Tây cùng người
Vốn là người nặng tình dân chủ
Quyết đưa ra tranh thủ vấn đề
Quốc gia sở dĩ vận suy
Cũng vì chuyên chế, cũng vì ngu dân
Cần bỏ kiểu tự thân cổ hủ
Giảm bớt đi lối cũ từ chương
Phải đem khoa học vào trường
Dạy cho bọn trẻ biết đường văn minh
Phan Bội Châu nhân danh công lý
Lên án Tây, lũ quỷ thực dân
Vì sao dân phải hờn căm ?
Vì sao dân đói, dân than mọi bề ?
Trong điều trần , ông quy trách nhiệm
Chính bọn Tây đã biến nước này
Thành nơi địa ngục đọa đày
Là nơi quân phiệt ra tay làm giàu
Kêu gọi dân mau mau đổi mới
Việc trị nước cần phải canh tân
Ðập tan đế quốc thực dân
Giành quyền tự chủ non sông về mình
Bọn đương quyền mang ông ra xữ
Quyết đưa ông xữ tử làm gương
Ðâu ngờ dân Việt kiên cuờng
Ðấu tranh chống lại xuống đường hô vang
Viên Toàn Quyền Ðông Dương mới đổi
Trước cuồng phong phản đối, dân ta
Nhằm lúc Khải Ðịnh băng hà
Varenne đành phải cho qua việc này
Vua Khải Ðịnh một người lãnh cảm
Việc ái ân khó được quan tâm
Hưởng dương chưa tới bốn lăm
Một tay bạc nhược khổ dâm cả đời
BẢO ÐẠI HOÀNG ÐẾ (1925- 1945)
Vua Bảo Ðại lên thay Khải Ðịnh
Lập Hội đồng Phụ Chính điều hành
Từ nay coi sóc triều đình
Ðể cho Vĩnh Thụy học hành cho xong
Trong ý đồ vô cùng nham hiễm
Ðưa sang tây để biến hoàng thân
Ăn chơi , hủ hóa lâu dần
Trở thành quen thói mất lần khả năng
Triều đình Huế nay nhường mất hẳn
Chẳng khác nào một cổ máy xay
Chạy theo ngân sách củaTây
Vua quan được Pháp từng ngày trả lương
Viện Cơ Mật khi bàn việc nước
Ðều phải lo gởi trước cho Tây
Bởi rằng chúng buộc từ nay
Nhất động nhất cử báo ngay Toàn Quyền
Các thành viên Hội Ðồng Cơ Mật
Vị Chủ tịch người Pháp chính tông
Mặc dù nghị luận bàn chung
Nhưng quyền quyết định cuối cùng do Tây
Những đổi thay khắp trên thế giới
Là những điều thúc hối dân ta
Tin tức báo chí từ xa
Giao thông liên lạc xem ra khá nhiều
Biết nhìn theo văn minh thế giới
Nước quanh ta tiến bộ không ngừng
Còn mình thì kín như bưng
Vì Tây kiễm duyệt canh chừng thường xuyên
Nước nhược tiểu về nguyên một phía
Ðồng một lòng cương quyết vùng lên
Xướng khai chủ thuyết dân quyền
Ðấu tranh cách mạng tăng thêm tinh thần
Toàn thế giới dần dần phân hóa
Hình thành ra các khối liên minh
Ðế quốc Anh, Pháp giật mình
Tại sao thuộc địa đấu tranh dân quyền ?
NGUYỄN THÁI HỌC VÀ VIỆT NAM QUỐC DÂN ÐẢNG
Một xu hướng tự nhiên tất yếu
Ðòi tự do bằng máu kẻ thù !
Ðánh tan tất cả âm mưu
Ðể giành độc lập lại cho nước nhà
Nguyễn Thái Học hiểu ra điều ấy
Sau nhiều năm trăn trở suy tư
Lập ra chi bộ bấy giờ
Cùng nhau bàn tính, dự trù chọn tên
Quốc Dân Ðảng đã liên kết lại
Các đồng chí cùng ở bên nhau
Lần đầu họp ở Thể Giao
Chỉ trong mấy tháng người vào khá đông
Hồn Cách Mệnh, giòng sông của Ðảng
Gieo vào lòng tư tưởng vì dân
Ðảng viên trong nước nhiều lần
Bầu ra Tổng Bộ, bao gồm mấy ban
Nguyễn Thái Học cử làm Chủ tịch
Phó đức Chính giữ việc chỉ huy
Trưởng ban ám sát : Song Khê
Ký Con, Nhượng Tống thêm nghề chế bom
Biết Thái Học : linh hồn của Ðảng
Pháp cho người đeo đẳng bám theo
Năm nghìn, giải thưởng được treo
Chúng đem tiền bạc làm xiêu lòng người
Giết được người, người nào chẳng thấy
Ðảng Quốc Dân tiếng dậy như cồn
Phố phường cho rãi truyền dơn
Giết Tây, ám sát nỗ bom vang rền
Giết Thừa Mai một tên phản đảng
Xử tử Kinh, thanh toán đội Dương
Giữ nghiêm luật Ðảng kỷ cương
Tiến hành khởi nghĩa ngày càng nhanh hơn
Một bản án rộng đường khủng bố
Giết Ba Gianh ngay sở Mộ Phu
Tên buôn người, kẻ đại thù
Bị đoàn Ám Sát bắn cho nát đầu
Một tháng sau, giặc tung thám tử
Quyết truy lùng Tổng Bộ Trung Ương
Ðảng viên bị bắt cả ngàn
Nhiều tên phản đảng, Việt gian ra hàng
Theo chủ trương Hội Ðồng Tổng Bộ
Phải tấn công đạp đổ quyền hành
Học coi cánh ở Bắc Ninh
Khắc Nhu : Phú Thọ, ngoại thành : Ký Con
Trong Rừng Sơn cạnh vùng Yên Bái
Phó đức Chính nói với đội viên
Hẹn giờ nơi đánh trước tiên
Tấn công trại lính, chiếm liền các kho
Giặc yếu thế, thua to trốn chạy
Nhưng sáng gần, quay lại phản công
Quân ta cố gắng xung phong
Dần dần đạn hết, rút lui vào rừng
Ở miền xuôi bắt đầu Phả Lại
Năm đạo quân vây trại công đồn
Bất thành vì sớm một hôm
Cơ mưu bị lộ rút sang La Hào
Ở Vĩnh Baỏ xông vào huyện lỵ
Hoàng Gia Mô cuống quýt xin tha
Huyện thành đã thuộc về ta
Nhân dân làm cổ bày ra hội mừng
Máy bay giặc trên không trinh sát
Chấm tọa độ, oanh tạc phe ta
Bộ binh giặc kéo tràn qua
Ðốt thiêu hết sạch cửa nhà của dân
Chúng truy nã nghĩa quân ráo riết
Các đảng viên bị giết sạch dần
Tin đưa giặc đã hành quân
Ðánh tan Hưng Hóa, vây gần Lâm Thao
Thành Hà Nội được giao cho Nghiệp
Làm nhiệm vụ cắt đứt thông tin
Ném bom công sở chính quyền
Xung phong chiếm lĩnh Nhà Ðèn Trung Ương
Quân đối phương chừng như thắng thế
Chúng truy kích cố diệt phe ta
Tịch thu vũ khí tìm ra
Tăng cường trấn áp, soát nhà lục dân
Các lãnh tụ Quốc Dân, hầu hết
Bị bắt đi, kẻ chết trong tù
Người vì thất thế sa cơ
Rút vào bóng tối để chờ thời cơ
Các chi bộ cơ hồ tan vỡ
Giặc ngày đêm bắt bớ lung tung
Biết nơi Thái Học đường cùng
Là ấp Cổ Vịt, khoanh vùng bắt anh !
Vị lãnh tụ trở thành biểu tượng
Cho linh hồn Cách Mạng Nhân Dân
Vùng lên đánh đổ thực dân
Cởi xiềng nô lệ, đuổi quân bạo tàn
Trên Yên Bái, mười ba liệt sĩ
Tiến lên đài đường bệ hiên ngang
Một vòng nguyệt quế vinh quang
Mà dân tộc đã khóc dâng cho Người
Vẫn tươi cười trên đài hành quyết
Hô “Việt Nam vạn tuế” rền vang
Một lời nhắn gởi nước non
Trước giờ vĩnh biệt quốc dân đồng bào
Nỗi hờn đau thoáng qua ánh mắt
Sáng ngời trên gương mặt các anh
Giữa rừng dân chúng bao quanh
Quốc kỳ, cờ đảng nghiêng mình tiếc thương
Bước đường hoàng lên đài dõng dạc
Quắc mắt nhìn lũ giặc ngoại xâm
Một lòng vì nước vong thân
“Thành công không được, thành nhân với đời !”
Trống ba hối, đầu rơi khỏi cổ
Giữa pháp trường máu đổ thây phơi
Dường như vang vọng bao lời :
“Tự do, Ðộc lập muôn đời Việt Nam!”
Có một người âm thầm theo dõi
Nở nụ cười tạ gởi các anh
Ngậm hờn, giọt lệ long lanh
Chị theo anh đến cạnh bên pháp trường
Từ pháp trường , chị quay về lại
Viết bức thư tuyệt mạng gơỉ cha
“Chết sầu thừa có xót xa
đời mà ai biết, người mà ai hay !”
Nguyễn thị Giang xưa nay nào có
Là một trang liệt nữ anh hùng
Khăn sô một dải cho chồng
Bài thơ tuyệt mạng tạ lòng núi sông
Giòng lịch sử tạm dừng ngang đấy
Chuyện tương lai xin đợi kẻ sau
Biên niên sử ký thêm vào
Bằng lòng trung thực, ta giao cho người.
HỒ ÐẮC DUY
Kính bút
Việt Nam ngày 11 tháng 3 năm 2000
0 nhận xét:
Đăng nhận xét