Đào nguyên hành - Vương Duy

桃 源 行

漁 舟 逐 水 愛 山 春 

兩 岸 桃 花 夾 古 津 

坐 看 紅 樹 不 知 遠 

行 盡 青 溪 不 見 人 

山 口 潛 行 始 隈 隩 

山 開 曠 望 旋 平 陸 

遙 看 一 處 攢 雲 樹 

近 入 千 家 散 花 竹 

樵 客 初 傳 漢 姓 名 

居 人 未 改 秦 衣 服 

居 人 共 住 武 陵 源 

還 從 物 外 起 田 園 

月 明 松 下 房 櫳 靜 

日 出 雲 中 雞 犬 喧 

驚 聞 俗 客 爭 來 集 

競 引 還 家 問 都 邑 

平 明 閭 巷 掃 花 開 

薄 暮 漁 樵 乘 水 入 

初 因 避 地 去 人 間 

及 至 成 仙 遂 不 還 

峽 裡 誰 知 有 人 事 

世 中 遙 望 空 雲 山 

不 疑 靈 境 難 聞 見 

塵 心 未 盡 思 鄉 縣 

出 洞 無 論 隔 山 水 

辭 家 終 擬 長 游 衍 

自 謂 經 過 舊 不 迷 

安 知 峰 壑 今 來 變 

當 時 只 記 入 山 深 

青 溪 幾 曲 到 雲 林 

春 來 遍 是 桃 花 水 

不 辨 仙 源 何 處 尋

王 維

ĐÀO NGUYÊN HÀNH

Ngư châu trục thủy ái sơn xuân

Lưỡng ngạn đào hoa giáp cổ tân

Tọa khán hồng trụ bất tri viễn

Hành tận thanh khê bất kiến nhân

Sơn khẩu tiệm thành thỉ ôi áo

Sơn khai khoáng vọng triền bình lục

Diêu khán nhất xứ toản vân thụ

Cận nhập thiên gia tán hoa trúc

Tiều khách sơ truyền Hán tính danh

Cư nhân vị cải Tần y phục

Cư nhân cộng trú Võ Lăng nguyên

Hoàn tùng vật ngoại khởi điền viên

Nguyệt minh tùng hạ phòng long tịnh

Nhật xuất vân trung kê khuyển huyên

Kinh văn tục khách tranh lai tập

Cạnh dẫn hoàn gia vấn đô ấp

Bình minh lư hạng tảo hoa khai

Bạc mộ ngư tiều thừa thủy nhập

Sơ nhân ti địa khứ nhân gian

Cánh văn thành tiên toại bất hoàn

Giáp lý thùy tri hữu nhân sự

Thế trung diêu vọng không vân sơn

Bất nghi linh cảnh nan văn kiến

Trần tâm vị tận tư hương huyện

Xuất động vô luận cách sơn thủy

Từ gia chung nghỉ trường du diễn

Tự vi kinh quá cựu bất mê

An tri phong hát kim lai biến

Đương thời chỉ kí nhập sơn thâm

Thanh khê kỉ độ đáo vân lâm

Xuân lai biến thị Đào hoa thủy

Bất biện tiên nguyên hà xứ tầm

Vương Duy

Dịch thơ : Vũ Thế Ngọc

Thuyền câu theo suối luyến non xuân 

Đào nở đầy bờ chật bến xưa 

Ngồi ngắm cây hồng xa chẳng biết 

Tận nguồn suối bạc người không qua 

Sơn động chậm trôi dòng khúc khủyu 

Núi hang rộng mở đất bình nguyên 

Xa ngắm một miền cây khói tỏa 

Gần xem ngàn nóc trúc hoa chen 

Khách Tiều vừa đáp tên thời Hán 

Dân chúng còn nguyên y phục Tần 

Võ Lăng xưa vốn cùng chung ở 

Từ giả vào đây khai ruộng vườn 

Trăng tỏ thông ngàn phòng ốc tĩnh 

Trời quang mây tịh chó gà huyên 

Kinh động nghe tin tục khách đến 

Dẫn về tranh hỏi chuyện làng quê 

Bình minh đường phố lùa hoa rụng 

Chiều thẳm ngư tiều theo suối về 

Trước vì lánh nạn trốn nhân gian, 

Nghe nói thành tiên không trở ra 

Nhân sự láng giềng ai biết đến 

Giữa đời nhìn ngắm núi mây xa 

Nào biết cảnh linh khó nói nghe 

Lòng trần chưa dứt nhớ quê nhà 

Rời động không màng sông núi cách 

Về rồi sắp đặt chuyến đi xa 

Tự cho từng trải xưa không mê 

Nào biết núi rừng nay khác ra 

Chỉ nhớ lúc xưa vào núi thẳm 

Dòng xanh bao thưở vượt rừng mây 

Xuân về đây đó hoa và suối 

Nhưng suối tiên đâu tìm chốn nào? 

Dịch thơ : Anh Nguyên

Núi xuân, theo nước thuyền bơi, 

Hai bờ đào nở tận nơi bến đò. 

Ngắm hoa, đường xá chẳng lo, 

Thanh-Khê đi tới, trước đò thấy ai!... 

Quanh co vào núi đoạn dài, 

Bỗng đâu núi mở, đất lài phẳng phiu. 

Xa nhìn, cây nấp mây chiều, 

Gần, nghìn nhà lẫn vào nhiều trúc, hoa. 

Truyền tiều, gốc Hán sanh ra, 

Ở lâu, chưa đổi được ra áo Tần. 

Vũ-Lăng vốn gốc là dân, 

Bỏ theo ngoại vật, sống gần cỏ cây. 

Trăng soi, phòng bóng thông đầy, 

Hừng đông, chó sủa lẫn bầy gà kêu. 

Người nghe khách tục, lại nhiều, 

Dẫn về, tranh hỏi những điều quê xưa. 

Quét hoa sáng sớm rụng bừa, 

Ngư tiều theo nước, chiều vừa về đây. 

Xưa vào lánh nạn chốn này, 

Cảnh tiên, như gặp nên nay không về. 

Có người trong núi, ai ngờ, 

Ngoài đời chỉ thấy mây mờ núi cao. 

Cảnh u linh dễ thấy sao! 

Nhưng quê sao vẫn nao nao lòng trần. 

Động, rời, sông, núi, qua dần... 

Giã nhà, lại tính một lần chơi xa. 

Đinh ninh đến chốn đã qua, 

Nào hay khe, núi, khác xa bấy giờ. 

Núi sâu, vượt, nhớ lờ mờ, 

Thanh-Khê bao độ cách bờ rừng mây? 

Xuân, đào ven suối nở đầy, 

Nguồn tiên, khó nhận, tìm nay chốn nào?!... 

Dịch thơ : Viên Thu

Thuyền câu xuân lượn núi xuôi dòng, 

Hai ngạn đào xưa rực rỡ bông. 

Ngồi ngắm rừng hồng,xa bất tận, 

Đi vào suối biếc,bóng người không ! 

Cửa động lững lờ dòng nước uốn, 

Triền non thoáng mở cánh đồng xanh. 

Xa trông một cõi rừng mây phủ, 

Gần ngắm ngàn nhà bóng trúc quanh. 

Tiều khách vẫn còn tên Hán cũ, 

Người quê mãi giữ áo Tần thanh. 

Vũ lăng ngày trước cùng chung sống, 

Khai phá ruộng nương mới chuyển vào. 

Tùng biếc,trăng thanh nhà cửa tịnh, 

Mây nhàn,trời rạng chó gà xao. 

Khách trần nghe thấy từ xa đến, 

Dẫn dắt qua nhà hỏi chuyện quê. 

Sáng sớm phố phường hoa rạng nở, 

Chiều sang tiều mục suối thâu về. 

Phải xưa lánh nạn nơi nhân thế, 

Nghe nói thành tiên chẳng vãng lai. 

Trong xóm còn ai tường mọi chuyện ? 

Cõi trần có kẻ vọng ngàn mây ! 

Chốn linh chẳng thể còn nghe thấy, 

Chưa dứt lòng trần,nhớ cố hương. 

Rời động,núi sông quên trắc trở 

Từ nhà,lãng tử mộng còn vương. 

Đã rành chốn cũ đâu mê muội, 

Nào biết núi non đã bất thường. 

Còn nhớ khi xưa vào núi thẳm, 

Suối xanh bao độ quá mây rừng. 

Xuân về bát ngát Đào hoa suối, 

Tiên cảnh tìm đâu giữa cõi trần. 

Dịch thơ : Nguyễn Minh

Yêu núi xuân thuyền chài đi mãi 

Hai bên bờ bến cũ đào trôi 

Ngắm hoa chẳng quản xa xôi 

Qua Thanh khê chợt thấy người xa xa 

Hẻm núi bắt đầu quanh co khúc 

Núi mở ra thấy một bình nguyên 

Cây xanh, mây khói ở trên 

Lại gần ngàn nóc gia liền trúc hoa 

Người hái củi nói là người Hán 

Dân ở đây chưa hoán áo Tần 

Quây quần bên suối Vũ Lăng 

Không màng ngoài cõi, siêng năng ruộng đồng 

Nhà nhà tĩnh dưới thông, trăng tỏ 

Mặt trời lên gà chó xôn xao 

Ngạc nhiên khách tục lạc vào 

Cư dân cư kéo đến ồn ào hỏi thăm 

Tang tảng sáng nhà gom hoa rụng 

Chiều dân chài, hái củi trở về 

Ban đầu lánh nạn dời đi 

Gặp tiên nên cứ ở lì tới nay 

Ai mà biết nơi đây người ở 

Nhìn cõi trần chỉ có mây mờ 

Chốn linh khó thấy khó nghe 

Lòng trần chưa dứt, nhớ về quê xưa 

Ra khỏi động qua bao sông núi 

Lại rời nhà tính tới đi xa 

Đinh ninh là nhớ đường về 

Nào ngờ nay đã sơn khê khác rồi 

Lúc đó nhớ vào sâu trong núi 

Qua Thanh Khê không thấy động đâu 

Xuân về hoa rụng trôi đầy 

Suối tiên chẳng biết tìm nay ngả nào ? 

Witter Bynner 

A fisherman is drifting, enjoying the spring mountains, 

And the peach-trees on both banks lead him to an ancient sourcẹ 

Watching the fresh-coloured trees, he never thinks of distance 

Till he comes to the end of the blue stream and suđenly-strange men! 

It's a cave-with a mouth so narrow that he has to crawl through; 

But then it opens wide again on a broad and level path -- 

And far beyond he faces clouds crowning a reach of trees, 

And thousands of houses shadowed round with flowers and bamboos.... 

Woodsmen tell him their names in the ancient speech of Han; 

And clothes of the Qin Dynasty are worn by all these people 

Living on the uplands, above the Wuling River, 

On farms and in gardens that are like a world apart, 

Their dwellings at peace under pines in the clear moon, 

Until sunrise fills the low sky with crowing and barking. 

...At news of a stranger the people all assemble, 

And each of them invites him home and asks him where he was born. 

Alleys and paths are cleared for him of petals in the morning, 

And fishermen and farmers bring him their loads at dusk.... 

They had left the world long ago, they had come here seeking refuge; 

They have lived like angels ever since, blessedly far away, 

No one in the cave knowing anything outside, 

Outsiders viewing only empty mountains and thick clouds. 

...The fisherman, unaware of his great good fortune, 

Begins to think of country, of home, of worldly ties, 

Finds his way out of the cave again, past mountains and past rivers, 

Intending some time to return, when he has told his kin. 

He studies every step he takes, fixes it well in mind, 

And forgets that cliffs and peaks may vary their appearancẹ 

...It is certain that to enter through the deepness of the mountain, 

A green river leads you, into a misty wood. 

But now, with spring-floods everywhere and floating peachpetals-- 

Which is the way to go, to find that hiđen sourcẻ