Thứ Tư, 22 tháng 4, 2015

1000 Bài thơ châm ngôn - Phần 8 (701-800)

1
Giá của người, đôi lúc,
Được tính bằng giá tiền.
Và hai đại lượng ấy
Như hình bóng, đi liền.

Tiền chỉ một mệnh giá,
Cả mặt trong, mặt ngoài.
Trong khi người một mặt,
Mà lòng thì thường hai.

2
Trò bập bênh của trẻ
Giống quan hệ người đời.
Có lên rồi có xuống
Theo qui luật cuộc chơi.

Trò ấy vừa phức tạp,
Lại cũng vừa giản đơn.
Người ta dìm anh xuống
Để nâng họ cao hơn.

Cũng trong trò chơi ấy,
Khi anh ngã, buồn phiền,
Lại có người tự xuống
Để giúp nâng anh lên. 

3
Cơ thể người phụ nữ
Làm họ thành sexy.
Khuôn mặt người phụ nữ
Làm họ thành pretty.

Làm họ thành nồng cháy
Là ánh mắt, nụ hôn.
Nhưng cái làm họ đẹp
Lại chính là tâm hồn.

4
Không nhất thiết phải cố
Lọt vào trái tim người.
Một khi anh xứng đáng,
Họ sẽ tự chào mời.

5
Khi yêu mà bạn gái
Kể chuyện buồn của mình,
Thì đó là dấu hiệu
Người yêu đang tin anh.

6
Khi trẻ, người phụ nữ
Cố hấp dẫn đàn ông.
Khi già, họ tìm kiếm
Sự kính trọng, cảm thông.

7
Tình yêu luôn dịu ngọt
Và làm đẹp cuộc đời.
Tình yêu chỉ đau đớn
Khi ta yêu nhầm người.

8
Con gái nhà tử tế
Thành con gái đi hoang
Phần nhiều do nam giới
Cư xử không đàng hoàng.

9
Cái đau nhất ở đời
Là khi ta phải cười
Để khỏi òa lên khóc
Trước đám đông nhiều người.

10
Bi kịch của nam giới
Do nhầm tưởng đàn bà
Là đồ chơi, chơi chán,
Thì vứt ra khỏi nhà.

Khi ruồng bỏ phụ nữ
Thực chất, người đàn ông
Đã ruồng bỏ chính họ,
Dù ý thức hay không.

11
Nếu muốn thì hãy cố
Thành người tốt ở đời.
Có điều đừng chứng tỏ
Với mình và với người.

12
Ở đời ai cũng có
Con đường riêng của mình.
Nếu thực sự may mắn,
Anh có bạn đồng hành.

Có bạn, anh đỡ mệt,
Khi cần còn giúp nhau.
Nhưng không ai đi hộ
Con đường của anh đâu.

13
Không nhất thiết phải nói
Để bày tỏ cảm thông.
Tốt hơn, nên kiên nhẫn
Nghe người ta trải lòng.

14
Khốn khổ người phụ nữ
Bị bắt phải thủy chung
Với thằng chồng lếu láo,
Bất lực và điên khùng.

Nên cuối đời, dễ hiểu,
Họ chua xót trong lòng,
Vì từ chối chuyện ấy
Với nhiều người đàn ông.

15
Còn khốn khổ cả chuyện
Đàn ông muốn lúc nào
Là mở cửa phòng ngủ,
Cầm tay vợ kéo vào.

Còn những khi vợ muốn,
Thì vợ cũng là người,
Đi ngang rồi đi lại,
Thay áo rồi mỉm cười.

Thế mà thằng chồng ấy
Ra bộ không hiểu gì.
Thậm chí nói: Anh bận.
Để lúc khác, thôi đi.

16
Cảm xúc như ngọn sóng,
Tự nó cứ dâng trào.
Ta không thể cản được,
Dẫu cố đến mức nào.

Nhưng điều ta có thể
Là chọn lúc, chọn nơi
Để cùng lướt theo nó
Trong phiêu diêu biển đời.

17
Chẳng sao, nếu ai đó
Bảo bạn không bình thường,
Vì cuộc đời quá ngắn
Để làm người bình thường.

18
Một khi bị xúc phạm,
Thì tốt nhất là anh
Vờ như không nhận thấy,
Rồi mình đi đường mình.

Nghe có vẻ hèn yếu,
Nhưng tôi nghiệm, điều này
Lại là cách tốt nhất
Tránh được chuyện không hay.

19
Có một sự thật nữa
Chỉ mình biết riêng mình:
Người ta thêm yêu vợ
Sau mỗi lần ngoại tình.

20
Đức Khổng Tử từng nói:
Một người phạm sai lầm,
Không chữa sai lầm ấy,
Tức lại phạm sai lầm.

21
Trong thời đại bùng nổ
Thông tin như ngày nay.
Làm một anh ngu dốt
Có lẽ lại là hay.

22
Người đời, kể cũng lạ,
Thường rất dễ bị lừa.
Nhưng thật khó thuyết phục
Rằng họ đang bị lừa.

23
Lão Tử xưa từng dạy:
Mọi cái phải dần dần.
Chuyến du hành nghìn dặm
Bắt đầu bằng bước chân.

24
Sự tuyệt vọng lớn nhất
Là khi ta thở dài,
Không biết, không muốn biết
Thực sự mình là ai.

25
Tôi khuyên nên cẩn thận
Khi tự nói về mình,
Vì ngoài nhiều người khác,
Anh cũng đang nghe anh.

26
Socrat từng nói,
Tin hay không thì tùy:
Nhờ biết nhiều, ta biết
Rằng ta chẳng biết gì.

27
Trẻ con sợ bóng tối,
Là chuyện rất bình thường.
Người lớn sợ ánh sáng
Là rất không bình thường.

28
Có một cõi im lặng
Như vũ trụ bao la
Đang nằm yên đâu đó
Trong mỗi một chúng ta.

Và ta chỉ thực sự
Biết được mình là ai,
Nghe sự im lặng ấy,
Trăn trở suốt đêm dài.

29
Tình yêu, về nguyên tắc,
Phải là cái cho không,
Chứ mất tiền mới có,
Có chỉ thêm đau lòng.

30
Chia tay đau đớn nhất
Là khi cả hai người
Không nói, không giải thích,
Lặng im, không một lời.

31
Cái cách anh đối xử
Với chính bản thân mình
Sẽ trở thành chuẩn mực
Đời đối xử với anh.

Anh không biết tự trọng,
Nói lời không giữ lời,
Sao còn mong nhận được
Sự kính trọng của đời.

32
Không có người hoàn hảo.
Mà rồi cũng không cần.
Sống với người hoàn hảo,
Bạn sẽ thấy khó khăn.

Con người, thật kỳ lạ,
Đáng yêu và dễ thương
Khi chưa thật hoàn hảo.
Nôm na là bình thường.

33
Vòng trang sức quí nhất,
Quí hơn cả kim cương,
Là vòng tay em bé
Ôm cổ mẹ yêu thương.

34
Anh nói anh mơ ước
Một mái ấm gia đình,
Thế mà anh không thích
Ở nhà với vợ mình.

Với người không xứng đáng,
Đừng lãng phí thời gian.
Có thể cơm đã dọn,
Vợ đang chờ bên bàn.

Người chồng lý tưởng nhất
Là người thích ở nhà.
Đứa con ngoan ngoãn nhất
Thường thích gần mẹ cha.

35
Nhiều khi cảm thấy ngượng
Vì viết thơ châm ngôn,
Như mình thông thái lắm,
Như mình đang dạy khôn.

Trong khi tôi, tác giả,
Giống phần lớn mọi người,
Cũng sai lầm, dại dột,
Yếu đuối, và cũng lười.

Có điều, tôi cảnh giác,
Nên viết để răn mình,
Nhân tiện giúp người đọc
Sống đẹp và thông minh.

Xưa tôi trẻ, ngu dại,
Thích bốc đồng, ba hoa.
Giờ khôn nhưng vẫn dại,
Cái dại của người già.

36
Có thể trong cuộc sống
Nhiều người không tin anh,
Nhưng điều quan trọng nhất
Là anh phải tin anh.

Có thể chết là hết,
Nhưng đã sinh làm người,
Thì chết, cố để lại
Cái gì đó cho đời.

37
Cuộc đời không dài lắm,
Nên mỗi ngày cuộc đời
Đều quí và có giá
Trong quá trình làm người.

Những ngày vui, đáng nhớ
Là hạnh phúc lung linh.
Những ngày buồn có thể
Là trải nghiệm của mình.

Còn những ngày tồi tệ,
Suy cho cùng, cũng hay.
Ta rút được bài học
Để sống tốt sau này.

38
Tất nhiên là hạnh phúc,
Có ô tô, có nhà.
Nhưng cũng rất hạnh phúc
Biết yêu nhạc Mozart.

Sự khác nhau ở chỗ
Có tiền mới có xe,
Còn nhạc thì thoải mái,
Miễn là anh muốn nghe.

Nhân tiện, xin được nói,
Hạnh phúc nhạc Mozart
Lớn, mà lại bền vững
Hơn ô tô và nhà.

Hãy nghiêm túc suy ngẫm
Bài thơ này thông minh.
Hy vọng nó giúp bạn
Tìm thấy hạnh phúc mình.

39
Cố thành người hoàn hảo
Chưa hẳn đã là hay.
Nhưng hay và cần thiết,
Xin bảo đảm điều này:

Chưa nói chuyện xấu tốt,
Anh phải là chính mình,
Duy nhất và độc đáo
Trong muôn triệu hành tinh.

40
Nói thì nghe nhàm chán,
Nhưng lại đúng cực kỳ:
Học im lặng rất khó.
Không tin, cứ thử đi.

Lại nữa, nghe nhạc khó.
Còn có cái khó hơn.
Đó là nghe im lặng.
Nghe, và thích cô đơn.

41
Sự cô đơn, thực chất
Là cái đẹp thảnh thơi,
Là chiều sâu suy nghĩ,
Về mình và về đời.

Ai thích nơi ồn ĩ
Và không thể ngồi yên,
Hay nói cười luôn miệng,
Người ấy không thể thiền.

Soi mình vào chậu nước,
Ta không thấy hình ta
Nếu chậu nước chưa lặng.
Đừng quên lời Thích Ca.

Nói thật nhé, xin lỗi,
Vô duyên và đáng thương
Là những ai mắc bệnh
Thích chạy rong ngoài đường.

Gia đình được sưởi ấm
Bằng hơi thở chúng ta.
Tuyệt đối, không cần thiết,
Không đi ra khỏi nhà.

PS
Ai muốn làm việc lớn,
Học được tôi thì hay:
Ngồi một mạch tám tiếng.
Lặng im suốt cả ngày.

Tôi chỉ làm ba việc,
Mà suốt đời, tin không,
Là đọc, nghĩ và viết.
Và tôi rất hài lòng.

42
Ai cũng yêu con trẻ,
Cũng mong chúng lớn khôn.
Nhưng có sự khác biệt
Về cách nuôi dạy con.

Khác biệt về đẳng cấp
Giữa ông bố suốt ngày
Dạy con: “Chào ông ạ”,
Bắt cúi đầu, khoanh tay.

Và một bên, đơn giản,
Cứ để con tự nhiên
Chơi, mệt, ngồi lòng bố
Nghe kể chuyện thần tiên.

Đó cũng là khác biệt
Giữa bố mê ti-vi
Và bố mê đọc sách.
Khác biệt lớn, tin đi.

43
Tôi đứng ra bảo đảm
Sẽ hạnh phúc dài lâu.
Con gái khi kén chọn,
Phải chọn người như sau.

Một, không ăn thịt chó.
Hai, không ham rượu chè.
Ba, thương yêu loài vật.
Bốn, không nghiện lô đề.

Năm, đọc và mua sách.
Sáu, ít nói, hay cười.
Bảy, thích nhạc cổ điển.
Tám, trăn trở với đời.

Chín, nói gì làm nấy.
Mười, yêu cầu cuối cùng,
Cuối cùng nhưng phải nói,
Lại quan trọng vô cùng,

Là không được thơ thẩn,
Không bắt chước thầy Tân,
Ngồi toét mắt, nát đít
Để tìm ý, tìm vần.

PS
Có được mười điều ấy
Chưa chắc đã thành công
Nếu vợ cứ một mực
Đòi thông minh hơn chồng.

Vợ mà buôn điện thoại
Và bè bạn suốt ngày
Thì nhất định hạnh phúc
Sẽ đổ vỡ sau này.

44
Chưa hẳn đã thất bại,
Ngã nhiều lần trong đời.
Nhưng anh sẽ thất bại,
Nếu đổ lỗi cho người.

45
Người đàn ông thực sự,
Khi cần, dám hy sinh
Cái cuối cùng mình có
Cho người đàn bà mình.

46
Tình yêu đích thực đến
Khi bạn tìm được người
Biết hết khuyết điểm bạn,
Vẫn yêu bạn suốt đời.

47
Ghen tuông, về thực chất,
Là biểu tình tình yêu.
Ghen có thể cần thiết,
Thậm chí tốt, có điều…

48
Không có gì đáng ngại
Việc bạn yêu nhiều người
Cuối cùng mới tìm được
Người gọi là bạn đời.

Loại tình yêu sét đánh
Hiếm khi được bền lâu.
Vì nói gì thì nói,
Yêu cũng cần bằng đầu.

49
Chỉ là chuyện cổ tích,
Lều tranh, trái tim vàng.
Yêu là phải tính toán,
Mà tính toán kỹ càng.

Vì ngoài chất lãng mạn
Còn có chất đời trần.
Các khó khăn cuộc sống
Làm tình yêu chết dần.

50
Có hạnh phúc, bất hạnh
Trong tình yêu bình thường.
Nhưng quả bất hạnh nhất
Là tình yêu đơn phương.

51
Có một sự thật nữa,
Rằng xưa nay ở đời
Những người thực sự tốt,
Quan tâm đến mọi người,

Lại thường, bản thân họ,
Trong cuộc sống hàng ngày,
Cô đơn và khép kín.
Kể cũng lạ điều này.

52
Sinh ở đời, chúng ta
Mỗi người một nguyên bản.
Vậy cố đừng chết buồn
Như bản sao nhàm chán.

53
Khi ai đó yêu bạn,
Tin cứ tin, dù sao
Phải xem cách người ấy
Đối với bạn thế nào.

54
Khi ai đó bất chợt
Đến với ta một ngày,
Thì điều ấy có nghĩa
Số phận muốn điều này.

Người ấy sẽ giúp bạn
Hiểu cái xấu con người.
Cũng có thể người ấy
Sẽ trở thành bạn đời.

55
Thật kỳ lạ, bộ óc
Làm việc không nghỉ ngơi,
Không một phút sao nhãng
Từ khi bạn ra đời.

Thế mà bộ óc ấy,
Không ai hiểu một điều:
Tự nhiên thôi hoạt động
Khi bạn bắt đầu yêu.

56
Có một chân lý nhỏ:
Thời gian quí hơn tiền.
Thời gian mất, mất mãi.
Hết tiền lại có tiền.

Suy luận theo kiểu ấy
Thì trẻ giàu hơn già.
Tiếc họ lãng phí quá.
Nhìn mà thấy xót xa.

57
Vấn đề là ở chỗ
Anh muốn sống tươi vui
Mà suốt ngày ủ rũ,
Hết khóc lại sụt sùi.

Thế thì cũng chẳng khác
Anh muốn nấu thức ăn
Mà không chịu nhóm lửa,
Chỉ ngồi mà cằn nhằn.

58
Trẻ con luôn bắt chước.
Hãy lợi dụng điều này
Bằng cách cho chúng thấy
Những cái tốt, cái hay.

59
Một người thực sự tốt
Là người đủ thông minh
Khêu gợi những cái tốt
Ở người xung quanh mình.

60
Về tình yêu say đắm,
Platông nói nhiều lần:
Ta phải thừa nhận nó
Là một dạng tâm thần.

61
Nếu bạn thấy không thích
Chỗ nọ hay chỗ này,
Thì dọn đi chỗ khác.
Bạn đâu phải cái cây.

62
Người sinh ra cốt để
Thương yêu nhau, xưa nay
Đồ vật làm cốt để
Sử dụng chúng hàng ngày.

Thế giới thành điên loạn
Vì đồ vật được yêu,
Người thì bị sử dung,
Lầm chỗ và lộn chiều.

63
Trong tình yêu, bất hạnh
Lại thường ở chiếc giường.
Trước khi cưới có “thử”
Cũng là chuyện bình thường.

64
Cuộc sống chính là cái
Đang diễn ra vô hình
Khi chúng ta bận rộn
“Lo cuộc sống” cho mình.

65
Cái gì cũng có giá.
Giá học để thông minh
Luôn rẻ hơn cái giá
Ngu do không học hành.

66
Xin đừng quên, cái ác
Ẩn náu trong mỗi người.
Nhiều khi nó thắng thế,
Chui ra để hại đời.

67
Suy cho cùng, đau khổ
Cũng là cái rất cần.
Cái đau và cái khổ
Giúp ta trưởng thành dần.

Cũng nhờ hai cái đó
Ta mới trở thành người.
Không thì ta đơn giản
Chỉ bề ngoài giống người.

68
Gọi điện thoại luôn miệng,
Suốt ngày đi long nhong
Thường là người yếu đuối
Nên tìm kiếm đám đông.

69
Cứ để ý, sẽ thấy,
Người yếu đuối và hèn
Bao giờ cũng tìm cách
Chứng tỏ mình không hèn.

70
Nhiều người không muốn nghĩ,
Vì nghĩ sợ đau đầu.
Đã nghĩ, phải kết luận.
Kết luận có khi đau.

71
Nước ổn định và tốt
Thường thì luật không nhiều.
Tacius nói thế,
Gợi ta ngẫm nhiều điều.

72
Người nói chịu trách nhiệm
Về lời nói của mình.
Họ không chịu trách nhiệm
Về cách hiểu của anh.

73
Tôi yêu mến Steve Jobs
Không chỉ vì Iphone,
Mà còn vì ông nói
Một câu hay, hùng hồn:

Viễn cảnh chết tỉ phú
Không hề hấp dẫn tôi,
Nhưng tôi vui khi nghĩ
Mình cống hiến không tồi.

Nếu được quyền phong thánh,
Tôi phong thánh cho ông.
Nghĩ ra vài nút bấm,
Ông thay đổi cộng đồng,

Thay đổi cách ta nghĩ,
Cách làm việc, vui chơi.
Dạ, thưa thánh Steve Jobs,
Con ơn Ngài suốt đời.

74
Trong đêm khuya tĩnh lặng,
Một mình với chính mình
Anh mới ý thức hết
Các lỗi lầm của anh.

75
Lòng tốt là ngôn ngữ
Dễ hiểu với mọi người,
Cả người mù, người điếc,
Thậm chí người dở hơi.

76
Không ngẫu nhiên mà có
Tình bạn giữa hai người.
Điều này cần kiên nhẫn,
Thời gian và hiểu đời.

Hơn thế, quan trọng nhất
Điều quan trọng hàng đầu:
Cả hai người phải muốn
Làm bạn tốt với nhau.

77
Phải thừa nhận một việc,
Là từ ngày có Phây,
Tôi viết nhiều hơn hẳn.
Cảm ơn friends điều này.

Về phần mình, các bạn,
Chứng kiến sự ra đời
Của những bài thơ ngắn,
Kiểu vu vơ dạy người.

Rất có thể, ai biết,
Những bài vu vơ này
Sống lâu hơn ta sống,
Ta - tôi, bạn hôm nay.

78
Khi bạn nói sự thật
Mà người ta chồm lên,
Thì hãy tin rằng họ
Vừa giả dối, vừa hèn.

79
Người ta học im lặng
Từ những người nói nhiều,
Bao dung từ người ác,
Chân thật từ người điêu.

Còn học thương, học nhớ
Thì phải học ở đời.
Học cách nghe và hiểu
Nhịp đập trái tim người.

80
Người ngu muốn thay đổi
Cả thế giới xung quanh.
Người khôn thì khiêm tốn
Muốn thay đổi chính mình.

81
Không có ai già quá
Để thôi không ước mơ,
Thậm chí không hò hẹn
Và hồi hộp đợi chờ.

82
Con người, ai cũng sợ.
Chỉ sợ ít hay nhiều.
Học nhiều sẽ sợ ít.
Học ít sẽ sợ nhiều.

83
Napoleon nói:
Lịch sử, suy cho cùng,
Là một đống giả dối
Mọi người chấp nhận chung.

84
Người thực sự thông thái
Không để ý vẻ ngoài.
Nhiều khi họ không biết
Tóc mình ngắn hay dài.

Còn những người trống rỗng,
Họ quan tâm miếng ăn,
Chẳng biết nghĩ gì khác,
Ngoài nghĩ chuyện áo quần.

85
Tôi quan sát, và thấy
Khi nói chuyện, nhiều người
Nghe không phải để hiểu,
Mà chỉ để trả lời.

86
Rumi, nhà thơ lớn
Xứ Iran ngày nay,
Nói một câu triết lý
Đại khái ý thế này:

Bạn không phải giọt nước
Giữa mênh mông đại dương,
Mà là đại dương lớn
Trong giọt nước bình thường.

87
Khi xã hội bệnh tật
Sẽ không có người nào
Được hoàn toàn khỏe mạnh.
Một chân lý buồn sao.

88
Đã quyết làm việc lớn
Thì không sợ sai lầm.
Đúng thì nói, đừng sợ
Bị cho là thằng hâm.

89
Viết loại thơ châm ngôn,
Thực ra không phải khó.
Tôi không dám dạy khôn
Các friends này nọ.

Đã sống chết với nghề,
Thì đương nhiên phải viết
Cái đã đọc, đã nghe,
Thậm chí cái chưa biết.

Tác giả những dòng này
Từng ngô nghê, lầm lạc.
Giờ cũng chẳng khá hơn,
Có điều theo kiểu khác.

90 Ước mơ và sự thật
Là hai nửa cối xay
Mà ta kẹt ở giữa.
Ngẫm, thật sợ điều này.

91
Tôi hết lòng ngưỡng mộ
Mahatma Gandhi,
Một người bất bạo động,
Vị thánh, nhà tiên tri.

Ông dạy: Sống, phải sống
Như sẽ chết ngày mai.
Còn học thì phải học
Bền bỉ và lâu dài.

92
Việt Nam là cường quốc
Về tiến sĩ, biết không?
Nhưng công trình khoa học
Gần như con số không.

Thế mới biết, bằng cấp
Chỉ là cái bề ngoài.
May xưa nay chưa có
Bằng chứng nhận thiên tài.

Một nhà văn Pháp nói,
Có bằng cấp, người ta,
Như đồng hồ bỏ túi,
Ai hỏi mới lôi ra.

Thế mà các vị ấy,
Đi đâu cũng đem khoe
Cái bằng tiến sĩ giấy,
Cả với mụ nhà quê.

Tương tự, có nghìn vị
Hội viên Hội Nhà Văn.
Nhưng nhiều vị chỉ viết
Và in một hai lần.

Đấy là chưa nói chuyện
Viết cho ai, viết gì.
Nhưng họ giỏi chém gió,
Trên báo, đài, ti-vi.

Còn với giới nghệ sĩ
Thì “Ưu tú”, “Nhân dân”.
Thằng Tây nghe mà hãi,
Thậm chí chẳng dám gần.

Cái nước ta thế đấy.
Danh thì nghe rất to,
Mà thực chất trống rỗng,
Chẳng làm gì ra trò.

May tôi, vì học dốt,
Chỉ có bằng cử nhân.
May nữa, chưa được nhận
Bằng “Nhà thơ nhân dân.”

93
Đời vốn đã phức tạp,
Vậy mà rồi, chúng ta
Làm phức tạp thêm nó.
Thôi, phiên phiến cho qua.

94
Anh có thể nhắm mắt
Để không thấy những gì
Mà anh không muốn thấy
Trên đường đời anh đi.

Nhưng anh luôn bất lực,
Không thể bắt trái tim,
Khi gặp điều oan trái,
Phải thờ ơ nằm im.

95 
Ta có thể đoán biết
Người khác đang nghĩ gì
Không phải qua lời nói,
Mà qua họ làm gì.

96
Mark Twain có lần nói:
Ngân hàng giống như người
Cho mượn ô lúc nắng,
Đòi lại lúc mưa rơi.

97
Luôn có người chỉ trích
Cho dù anh làm gì.
Đừng để ý đến họ.
Việc cần làm, làm đi.

98
Đau khổ trong cuộc sống
Luôn có và đương nhiên,
Nhưng ta được lựa chọn
Nên hay không buồn phiền.

99
Thầy giáo có thể dạy
Học trò nhiều điều hay,
Nhưng không thể bắt họ
Chịu suy nghĩ hàng ngày.

100
Ngẫm kỷ nguyên ta sống,
Không thể không giật mình:
Kỷ nguyên người ngu dốt

Dùng điện thoại thông minh. 

0 nhận xét:

Đăng nhận xét