Ðại Nam Quốc Sử diễn ca - Hồi 12

XII. Nhà Trần (Thời kỳ suy vi: 1341 - 1400)

1. Nhà Trần bắt đầu suy

2. Dương Nhật Lễ tiếm vị

3. Chiêm thành xâm nhiễu

4. Lê Quý Ly phế lập

1. Nhà Trần bắt đầu suy

Dụ tông em lại thừa diêu,

Ngôi thay anh cả, quyền theo Thượng hoạng

Thượng thư mới đặt tỉnh đường,

Đề hình chuyển vận chức thường có tện

Khuyến nông sai sứ đồn điền,

Vân đồn đặt trấn tra thuyền khách nhận

Khu tào thống lĩnh cấm quân,

Phong đoàn lại mới kén dần các độ

Uy thanh xa động biên ngu,

Chiêm thành Chế Mộ dâng đồ thổ nghi

Mong nhờ đưa lối về quê,

Hay đâu gặp gió trở về luống cộng

Thượng hoàng đã vắng mặt trong,

Nào ai kiêng sợ mà lòng chẳng dỉ

Đền Song quế, ao Thanh trì,

Muông chim hoa cỏ thiếu gì trò chơi!

Trong cung cờ bạc chơi bời,

Tiệc vui chuốc chén, trận cười leo dây!

Đạo thường chẳng cẩn phòng vi,

Chị em chung chạ loạn bề đại luận

2. Dương Nhật Lễ tiếm vị

Truyền ngôi con đứa ưu nhân,

Để Dương Nhật Lễ tiếm trần dựng lện

Thói nhà bài hước đã quen,

Tiếng hoà nhịp phách, hát chen cung đạn

Hiến từ đã phãi hàm oan,

Trần công mưu hở thân tàn cũng thương!

Nghệ tông dòng dõi thiên hoàng,

Đà giang lánh dấu, liệu đường khuất thân,

Tiềm mưu với kẻ tôn thần,

Đem về xã tắc nhà Trần thủa xựa

Yêu phân dành đã tảo trừ,

Cũng là nối một mối thừa lại sạu

3. Chiêm thành xâm nhiễu

Tiếc sao một bực ưu nhu,

Đông A từ ấy cơ đồ mới suỵ

Giậu phên trống trải biên thuỳ,

Giặc Chiêm giong ruổi đô kỳ xôn xạo

Quý Ly cho dự khu tào,

Báu thiêng lại để gian haokhải du

Duệ tông hăm hở phục thù,

Đánh Chiêm nào quản tri khu dặm trượng

Khinh mình vào động Ky mang,

Tinh kỳ tan tác gió sương mịt mụ

Em là Phế đế hôn ngu,

Chôn tiền giấu của như đồ trẻ chợi

4. Lê Quý Ly phế lập

Quý Ly quyền lấn trong ngoài

Buông lời sàm gián quên bài tôn thận

Truyền vời Phế Đế vào sân,

Lụa đào một tấm bể trần kết oạn

Thuận tông tuổi mọn tài hèn,

Ngồi không mà để chính quyền mặc ại

Phải chăng bởi tại mưu người,

Mà điềm trẫm triệu cơ trời lạ sao!

Thượng hoàng một giấc chiêm bao,

" Bạch kê, xích chuỷ" ứng vào câu thợ

Loạn trưng đã hiện từ giờ,

Mà đồ tứ phụ ai ngờ vẽ ra!

Chim con đem gửi ác già,

Chắc đâu phó thác hẳn là đắc nhân!