XIII. Nhà Hồ và giặc nhà Minh (1400 - 1418)
1. Nhà Hồ cướp ngôi nhà Trần
2. Quân Minh diệt nhà Hồ
3. Trần Giản Định chống Minh
4. Trần Trùng Quang chống Minh
5. Quân Minh chiếm toàn cõi Đại Việt
6. Chính sách nhà Minh
1. Nhà Hồ cướp ngôi nhà Trần
Quý Ly gắm ghé vạc Trận
Quyết dời kẻ chợ về gần An tộn
Đã xui truyền vị cho con,
Ngọc Thanh lại kết oan hồn một giậy
Gặp khi Thiếu Đế thơ ngây,
Khát Chân, Trần Hãng đêm ngày hợp mựu
Hội minh vừa mới lên lầu,
Ba trăm đồ đảng cùng nhau hiệp tịnh
Dùng dằng chưa kịp cất binh,
Hở cơ một phút tan tành như trọ
Quý Ly mới đổi họ Hồ,
Quốc danh là hiệu Đại Ngu chương hoạng
Truyền ngôi con cả Hán Thương,
Tự xưng là Thái thượng hoàng ở trọng
Sai người dâng biểu cầu phong,
Dối Minh xin để nối dòng quốc quận
2. Quân Minh diệt nhà Hồ
Nguyễn Khang giả tiếng họ Trần,
Sang Minh xin lấy viện quân đưa vệ
Chi lăng nghe động cổ bề,
Lý Bân, Mộc Thạnh trỏ cờ tới nợi
Quân Minh nhân thế đuổi dài,
Nhị Hồ mới chạy ra ngoài phương xạ
Núi Cao vọng, bến Kỳ la,
Đường cùng phải bắt cũng là trời xui!
Tôn vinh kể được mấy hơi,
Sáu năm tiếm vị, muôn đời ô danh
3. Trần Giản Định chống Minh
Quý Ly tội ác đã đành,
Rồi ra lại gặp người Minh hung tạn
Chia phủ, huyện, đặt quân quan,
Cỏ cây đều phải lầm than hội này
Dòng Trần chưa dứt một dây,
Triệu Cơ còn rắp ra tay đồ hội
Lại phù Giản Định lên ngôi,
Cảnh Chân, Đặng Tất vua tôi hiệp tịnh
Mở cờ đánh với quân Minh,
Phá đồn Cổ lộng, đốt thành Bô cộ
Ví hay nhân thế tràng khu,
May ra khôi phục cơ đồ cũng nện
Trùng hưng cơ tự chưa bền,
Bỗng không đem kẻ tướng hiền giết đi,
Cho nên hào kiệt bạn ly,
Cánh vây không có, còn gì mà mỏng
4. Trần Trùng Quang chống Minh
Tướng môn lại có con dòng,
Đặng Dung, Cảnh Dị mới cùng hợp mựu
Một hai quyết chí đồng cừu
Cùng đem binh sĩ ruổi vào Chi lạ
Lại tìm dòng dõi Trần gia,
Tôn phù Quý Khoáng, ấy là Trùng Quạng
Đem binh vào phủ Thiên tràng,
Đón vua Giản Định về đàng Nghệ ạn
Cùng nhau gánh việc gian nan,
Hạ hồng tế ngựa, Bình than đỗ thuyện
Quân Minh cố giữ thành bền,
Bỗng đâu Trương Phụ băng miền lại sạng
5. Quân Minh chiếm toàn cõi Đại Việt
Từ khi Giản Định đầu hàng,
Nghệ an đất cũ Trùng Quang lại vệ
Quân Minh chiếm giữ Bắc kỳ,
Vua Trần lánh ở Nam thuỳ một nợi
Đặng Dung, Cảnh Dị mấy người,
Thế cùng dù có tướng tài cũng thụa
Trước sau mười bốn đời vua,
Một trăm tám chục xuân thu chưa chậy
Loạn cơ bởi tự ai gẩy
Quý Ly tiếm thiết tội dây muôn đợi
Chẳng qua lịch đổi, số dời,
Xui ra cho đứa gian hồi nhuốm tạy
6. Chính sách nhà Minh
Cốc lăng trời khéo đổi thay,
Giận riêng bờ cõi từ nầy thuộc Mịnh
Người trí thức, kẻ tài danh,
Nam sơn đào độn, Bắc đình câu lưu,
Thuế tơ, thuế thóc tham cầu,
Mỏ vàng mỏ bạc, trưng thâu cũng nhiều;
Săn bạch tượng, hái hồ tiêu,
Mò châu, cấm muối, lắm điều hại dận
0 nhận xét:
Đăng nhận xét