XV. Nhà Mạc (1527 1592)
1. Ngoại giao và nội chính của Mạc Đăng Dung
2. Nguyễn Kim khởi nghĩa phù Lê
3. Trịnh Kiểm tiến quân ra Bắc
4. Nguyễn Hoàng vào Hoá Châu
5. Trịnh Mạc phân tranh
6. Trịnh Tùng chấp chính
7. Trịnh Tùng diệt Mạc
1. Ngoại giao và nội chính của Mạc Đăng Dung
Mạc rầy rõ mặt tiếm cường,
Thăng long truyền nước, Nghi dương dựng nhạ
Dỗ người lấy vẻ vinh hoa,
Nhưng lòng trung nghĩa ai mà sá thẹo
Cầu phong sai sứ Bắc triều,
Dâng vàng, nộp đất nhiều điều dối Mịnh
Lê thần có kẻ trung trinh,
Trịnh Ngung sang đến Bắc đình tỏ kệu
Minh tham lễ hậu của nhiều,
Phụ tình trung nghĩa, quên điều thị phị
Đăng Dung thoả chước gian khi,
Tuổi cao rồi lại truyền về Đăng Doạnh
Mã giang đầu xướng nghĩa thanh,
Gần xa đâu chẳng nức tình cần vượng
Được thua mấy trận chiến trượng
Nghìn thu tiết nghĩa đá vàng lưu dạnh
2. Nguyễn Kim khởi nghĩa phù Lê
Cành Lê có độ tái vinh,
Xui nên tá mệnh trời sinh thánh hiện
Đức vua Triệu tổ ta lên,
Cất quân phù nghĩa giúp nền trung hưng,
Sầm châu ỷ thế nguồn rừng,
Mười năm khai thác mấy từng nước non,
Dù khi đỉnh tộ suy mòn,
Cương trù chưa nát vẫn còn tôn Lệ
Trang tông lưu lạc tìm về,
Chia binh Thuý đả, mở cờ Ai lạo
Lôi dương một trận binh giao,
Phá tan nghịch đảng tiến vào Nghệ an
Cỏ hoa mừng rước xe loan,
Thổ hào ứng nghĩa dân gian nức lòng,
Tây đô quét sạch bụi hồng,
Dặm tràng thẳng trỏ ngọn đòng tràng khu
Hẹn ngày vào tới Đông đô,
Một hai thu phục cơ đồ thủa xựa
Độc sao hàng tướng tiến dưa!
Trước dinh Ngũ trượng bỗng mờ tướng tịnh
3. Trịnh Kiểm tiến quân ra Bắc
Tiếc thay công nghiệp thuỳ thành,
Dể cho Trịnh Kiểm thay mình thống quân
Sáu năm vừa hội hanh truân,
Đỉnh hồ đâu đã đến tuần mây chẹ
Trung tông nhờ cậy dư uy,
Mạc thần mấy kẻ cũng về hiệu trụng
Biện dinh quân mạnh, tướng hùng,
Bốn phương hào kiệt nức lòng y quạng
Đông kinh trỏ ngọn việt vàng,
Phúc Nguyên Mạc chúa chạy sang Kim thạnh
Thần phù thuyền giã lênh đênh,
Lại còn Kính Điển đeo tình quấy trệu
Quan binh theo ngọn thuỷ triều,
Duyên giang một trận, nước bèo chảy tạn
Anh tông nối nghiệp gian nan,
Tây đô một giải giang san cõi nhạ
Mạc vào xâm nhiễu Thanh hoa,
Thái sư Trịnh Kiểm lại ra tiễu bịnh
4. Nguyễn Hoàng vào Hoá Châu
Hoá châu có đất biên thành,
Bốn bề sơn hải trời dành kim thạng
Trịnh công tâu với Lê hoàng,
Chọn người ra giữ một phương thành dại
Bản triều Thái tổ hùng tài,
Gióng cờ ra trấn cõi ngoài từ đậy
Việt mao khi đã đến tay,
Hoành sơn một giải mới gây cơ độ
5. Trịnh Mạc phân tranh
Mặt trong đành đã khỏi lo,
Trịnh công chuyên ý trì khu cõi ngoại
Quận Gia, quận Định mấy người,
Hưng, Tuyên binh hợp các nơi thêm dậy
Mạc dần suy yếu từ nay,
Vận Lê xem đã đến ngày trùng hạnh
Đem quân về giữ Tây kinh,
Bể Thanh lại lặng tăm kình như khộng
Nhân khi Mậu Hợp ấu trùng,
Mở đường Phố cát, qua sông Bồ đệ
Mạc vào, quân lại rút về,
Mạc lui, quân lại bốn bề kéo rạ
Tuyết sương trăm trận xông pha,
Trịnh Công vì nước cũng đà cần lạo
6. Trịnh Tùng chấp chính
Tuổi già vừa giải tiết mao,
Con là Trịnh Cối lại vào đổng nhụng
Kiêu hoang quen thói con dòng,
Binh quyền lại để Trịnh Tùng thay anh,
Cối, Tùng một gốc đôi cành,
Vinh khô đã khác, ân tình cũng khuê,
Anh em mâu thuẫn hai bề,
Thừa cơ Mạc lại kéo về nội xậm
Mạc lui, Tùng mới manh tâm,
Ngoài trương thanh thế, trong cầm quyền cượng
Lại mưu tàn hại trung lương,
Vàng đưa ngoài cửa, búa trương dưới mạn
Tạ tình phụ tấm niềm đan,
Đem Lê Cập Đệ giết oan nỡ nào!
Bằng không nổi trận ba đào,
Để cho xa giá chạy vào Nghệ ạn
Giá điền vừa mới hồi loan,
Lôi dương đã nổi tiếng oan giữa vợi
Thế tông con thứ nối đời,
Trịnh Tùng phù lập cùng loài giả dạnh
7. Trịnh Tùng diệt Mạc
Cõi ngoài giặc Mạc tung hoành,
Bắc hà cát cứ mấy thành nhân dận
Giáng uy nhờ có lôi thần,
Nhân khi Mậu hợp đến tuần thiên tru
Mạc thần mấy kẻ vũ phu,
Sao mai lác đác, lá thu rụng rợi
Xuất binh vừa gặp cơ trời,
Đường ghềnh len lỏi ra ngoài Thiên quạn
Tràng khu một lối duyên san,
Huyện châu gió lướt, Tràng an lửa nộng
Bỏ thành, Mạc chạy qua sông,
Đuổi sang Phượng nhỡn đường cùng mới thôi,
Kể từ Nguỵ Mạc tiếm ngôi,
Năm đời truyền kế sáu mươi năm chậy
Trần ai quét sạch từ rày,
Về kinh ban yến, tiệc bầy thưởng cộng
0 nhận xét:
Đăng nhận xét