Gà trống con, mèo và chuột con

Gà trống con, mèo và chuột con - Le cochet, le chat et le souriceau

Un souriceau tout jeune, et qui n'avait rien vu, 

Fut presque pris au dépourvu. 

Voici comme il conta l'aventure à sa mère : 

«J'avais franchi les monts qui bornent cet État 

Et trottais comme un jeune rat 

Qui cherche à se donner carrière, 

Lorsque deux animaux m'ont arrêté les yeux : 

L'un doux, bénin et gracieux, 

Et l'autre turbulent et plein d'inquiétude ; 

Il a la voix perçante et rude, 

Sur la tête un morceau de chair, 

Une sorte de bras dont il s'élève en l'air 

Comme pour prendre sa volée, 

La queue en panache étalée;» 

Or c'était un cochet dont notre souriceau 

Fit à sa mère le tableau, 

Comme d'un animal venu de l'Amérique. 

«Il se battait,dit-il, les flancs avec ses bras, 

Faisant tel bruit et tel fracas, 

Que moi, qui, grâce aux dieux, de courage me pique, 

En ai pris la fuite de peur, 

Le maudissant de très bon coeur. 

Sans lui j'aurais fait connaissance 

Avec cet animal qui m'a semblé si doux : 

Il est velouté comme nous, 

Marqueté, longue queue, une humble contenance, 

Un modeste regard, et pourtant l'oeil luisant. 

Je le crois fort sympathisant 

Avec Messieurs les rats; car il a des oreilles 

En figure aux nôtres pareilles. 

Je l'allais aborder, quand d'un son plein d'éclat 

L'autre m'a fait prendre la fuite. 

- Mon fils, dit la souris, ce doucet est un chat, 

Qui, sous son minois hypocrite, 

Contre toute ta parenté 

D'un malin vouloir est porté. 

L'autre animal, tout au contraire, 

Bien éloigné de nous mal faire, 

Servira quelque jour peut-être à nos repas. 

Quant au chat, c'est sur nous qu'il fonde sa cuisine. 

Garde-toi, tant que tu vivras, 

De juger des gens sur la mine.»

Bản dịch : Phạm Nguyên Phẩm

Chú chuột con đang còn quá nhỏ, 

Nên chuyện đời chưa rõ thực hư. 

Một hôm xảy chuyện bất ngờ, 

Chuột con gặp mẹ chuyện trò cùng nhau. 

"Con đã vượt non cao Biên giới, 

So đàn anh tài giỏi kém chi. 

Thấy hai con vật đang đi, 

Con thì hiền hậu, con thì hung hăng. 

Con vật này thét vang thô lỗ, 

Mang trên đầu thịt đỏ hây hây. 

Ngo ngoe cái túm lông đuôi, 

Dang tay làm bộ muốn bay lên trời" 

Chuột con tả gà choai như thế, 

Tưởng cầm ngư từ Mỹ nhập vào. 

"Hai tay vỗ ngực ồn ào, 

Tiếng kêu phành phạch xiết bao kinh hồn! 

May nhờ có Thánh thần che chở, 

Nên con đà yên ổn thoát thân. 

Con nguyền kẻ ác hại con, 

Làm con không được đến gần bạn kia. 

Bạn này trông nhiều bề hiền dịu, 

Có bộ lông mềm mại như con. 

Đuôi dài, da đốm, mình thon, 

Mắt ngời tia sáng nhìn con hiền hoà. 

Con tin tưởng vào nhà họ chuột, 

Bạn tốt lòng, ấy thật dễ thương. 

Đôi tai bạn trông vào dễ mến, 

Khác nào tai của họ nhà ta. 

Con toan đến lân la trò chuyện, 

Con vật kia cất tiếng oang oang. 

Làm con sợ hãi kinh hoàng, 

Cho nên đã phải tìm đường chạy xa. 

Con vật "hiền" là con mèo đó, 

Chuột mẹ liền nói rõ thực hư. 

Lim dim đôi mắt giả vờ, 

Lòng đầy nham hiểm luôn chờ hại ta. 

Con vật kia, chú Gà Trống đó, 

Không thù hằn với họ hàng ta. 

Cho ta hai bữa cơm no, 

Còn Mèo rình bắt chúng ta làm mồi. 

Xét người, thận trọng con ơi 

Không nên chỉ xét bề ngoài mà thôi."

(Nguồn: 100 bài thơ Pháp từ đầu thế kỷ XV đến thế kỷ XX/ NXB Giáo dục, 1997)

Bản dịch : Nguyễn Văn Vĩnh

Chuột nhắt xưa nay quanh xó cửa 

Ra khỏi nhà bỡ ngỡ một phen 

Về khoe với mẹ huyên thiên: 

- Con qua rặng núi đến miền biên cương 

Con chạy nhặng khác dường chuột lớn 

Đi rong chơi hung tợn khắp đường 

Nơi kia con gặp hai chàng 

Một chàng phúc hậu đường đường khôi ngô 

Chàng kia thì tiếng to mà dữ 

Bộ hung hăng, nghiêng ngửa mặt mày 

Trên đầu cục thịt đỏ gay 

Hai tay vùng vẫy như bay lên trời 

Xoè nan quạt đuôi thời to tướng 

Khiếp, khiếp chưa! Hình dáng kỳ khôi! 

Chuột con kể chuyện lôi thôi 

Tưởng chừng vật lạ xa xôi đâu về! 

Ai ngờ chú hùng kê chính đấy 

Chuột nhắt ta nom thấy hãi hùng 

Hai tay phành phạch vẫy vùng 

Con xưa nay vốn thị hùng mà ghê 

Đuôi quắp đít chạy về một mạch 

Miệng chửi thầm, thề kệch đến già 

Ví chăng không gặp hắn ta 

Thì con hẳn tiếp được nhà hiền kia 

Lông bóng nhoáng, râu ria đường bệ 

Đuôi lại dài, tam thể trên mình 

Lừ đừ coi bộ hiền lành 

Duy đôi mắt liếc long lanh khác thường 

Cùng giống chuột nghe dường ái mộ 

Y như ta cũng có hai tai 

Lại gần con đã kiếm bài 

Làm quen với hắn, một hai thân tình 

Thằng nọ bất thình lình lên giọng 

Kéc-ke-ke! Trong họng kêu ra 

Vội vàng con phải lánh xa 

Thử bà nghe nói nghĩ mà sởn lông 

- Chết con ạ! Chớ trông ngoài mã 

Bộ hiền lành chính gã miêu nhi 

Xưa nay độc ác gian phi 

Cùng nòi nhà chuột nó thì hại luôn 

Con gà nọ thì con há sợ 

Hắn cùng ta có nợ xưa nay 

Đã không làm hại nhà mày 

Mà thường giống chuột lại hay ăn gà! 

Thằng mèo nó coi ta như gỏi 

Hại loài mình mòn mỏi bấy lâu 

Đỏ lòng xanh vỏ có câu 

Con nên ghi lấy về sau đừng lầm

(Nguồn: Nguyễn Văn Vĩnh, Thơ ngụ ngôn La Fontaine, Cảo thơm, 1970)

Bản dịch : Đỗ Khắc Siêm, Hà Khắc Nguyện

Con Chuột nhắt sống sâu trong lỗ 

Lần đầu tiên thoát ổ ngao du 

Lang thang gặp sự bất ngờ 

Khi về gặp mẹ vội thưa ngọn ngành: 

- Con vừa vượt đồi xanh, núi đỏ 

Nước non này mọi xó, mọi nơi 

Y chàng cống nhỏ rong chơi 

Bỗng dưng cùng lúc gặp hai giống loài 

Một con bộ mặt mày hiền hậu 

Một con thì hung gấu làm sao! 

Tiếng to hiếu động mình cao 

Ó ò o thét ai nào không kinh 

Lại thêm nữa như hình tay vẫy 

Xòe dang ra muốn nhảy từng không 

Phía đuôi hội một túm lông 

Đầu thì cục thịt đỏ hồng thấy ghê 

Khiến con phải quay về hết vía 

Nếu không thì có thể gặp anh 

Đuôi dài, mắt dịu màu xanh 

Lông mềm, tai nhỏ hiền lành đáng yêu 

Mẹ nghe kể vội kêu thật lớn: 

- Nó là Mèo, hung tợn ăn ta 

Chớ lầm ở bộ lông da 

Ngoài thì đạo đức, gian tà dấu trong 

Đã từ xưa hại dòng giống chuột 

Còn con kia chẳng độc hiểm gì 

Mình còn ăn nó đôi khi 

Xét người con chớ lầm chi bề ngoài 

Đời con nếu được còn dài...

(Nguồn: Ngụ ngôn La Fontaine, NXB Tân Văn, 1992)