Cáo, khỉ và lũ động vật

Cáo, khỉ và lũ động vật - Le renard, le singe, et les animaux

Les Animaux, au décès d’un Lion, 

En son vivant Prince de la contrée, 

Pour faire un Roi s’assemblèrent, dit-on. 

De son étui la couronne est tirée. 

Dans une chartre un Dragon la gardait. 

Il se trouva que sur tous essayée 

À pas un d’eux elle ne convenait. 

Plusieurs avaient la tête trop menue, 

Aucuns trop grosse, aucuns même cornue. 

Le Singe aussi fit l’épreuve en riant, 

Et par plaisir la Tiare essayant, 

Il fit autour force grimaceries, 

Tours de souplesse, et mille singeries, 

Passa dedans ainsi qu’en un cerceau. 

Aux Animaux cela sembla si beau 

Qu’il fut élu : chacun lui fit hommage. 

Le Renard seul regretta son suffrage, 

Sans toutefois montrer son sentiment. 

Quand il eut fait son petit compliment, 

Il dit au Roi : Je sais, Sire, une cache, 

Et ne crois pas qu’autre que moi la sache. 

Or tout trésor, par droit de Royauté, 

Appartient, Sire, à votre Majesté. 

Le nouveau Roi bâille après la finance, 

Lui-même y court pour n’être pas trompé. 

C’était un piège : il y fut attrapé. 

Le Renard dit, au nom de l’assistance : 

Prétendrais-tu nous gouverner encor, 

Ne sachant pas te conduire toi-même ? 

Il fut démis ; et l’on tomba d’accord 

Qu’à peu de gens convient le Diadème.

(Dựa theo truyện của Aesop và Faerno)

Bản dịch : Đinh Thị Liêu

Xứ này đang thiếu Đức Vua 

Vì Vương Sư Tử mới vừa quy tiên 

Bầu Vua mới, mọi loài tụ hội 

Chú Rồng kia mới vội giơ lên: 

Vương miện một chiếc xem chuyền 

Ai vừa đầu đội phong liền chức vua 

Theo hiến chương, cứ vừa là được 

Khắp trong ngoài bước tới thử ngay! 

Miện kia, lần lượt chuyền tay 

Mỗi người đều thử miện này vòng quanh 

Đầu bé tẹo, đàu to đoành 

Đầu có sừng nhọn chềnh ềnh thế kia 

Khỉ già bắng nhắng đứng rìa 

Tay đón mũ, tay kéo rìa cợt cười 

Nhăn mặt, uốn éo, múa chơi 

Làm nghìn trò khỉ cho người đời xem 

Moi loài quanh đó đều khen 

Thế là khỉ được bầu liền làm vua 

Tất cả lũ tỏ lòng kính phục 

Riêng Cáo kia tiếc sự đã rồi 

Tuy nhiên vẫn cứ cười cười 

Giở mưu, mấp máy đôi lời tung hô 

Cáo rằng: 

- Mép nước bên hồ 

Có một kho báu rất to phần ngài 

Ngoài tôi biết, chẳng còn ai 

Theo luật đất nước mời ngài nhận cho! 

Gã vua mới bị tiền xui khiến 

Bản thân y muốn tới xem kho 

Liệu là dúng thực hay hư! 

Tham tiền, mắc bẫy, sa cơ vào tròng 

Cáo nhân danh cử tọa, phán rằng: 

- Làm vua, bất chính thế chăng 

Không biết cư xử, thiếu khả năng điều hành? 

Bãi chức khỉ, mọi người nhất trí 

Chẳng có ai đáng vị quân vương 

Đã ra tới chỗ chính trường 

Đức tài không có, ai thương được mà!

(Nguồn: Ngụ ngôn La Fontaine/ NXB Mỹ Thuật, 2008)