夢遊天姥吟留別
海 客 談 瀛 洲
煙 濤 微 茫 信 難 求
越 人 語 天 姥
雲 霓 明 滅 或 可 睹
天 姥 連 天 向 天 橫
勢 拔 五 嶽 掩 赤 城
天 臺 四 萬 八 千 丈
對 此 欲 倒 東 南 傾
我 欲 因 之 夢 吳 越
一 夜 飛 渡 鏡 湖 月
湖 月 照 我 影
送 我 至 剡 溪
謝 公 宿 處 今 尚 在
淥 水 蕩 漾 清 猿 啼
腳 著 謝 公 屐
身 登 青 雲 梯
半 壁 見 海 日
空 中 聞 天 雞
千 巖 萬 壑 路 不 定
迷 花 倚 石 忽 已 暝
熊 咆 龍 吟 殷 巖 泉
慄 深 林 兮 驚 層 巔
雲 青 青 兮 欲 雨
水 澹 澹 兮 生 煙
列 缺 霹 靂
邱 巒 崩 摧
洞 天 石 扇
訇 然 中 開
青 冥 浩 蕩 不 見 底
日 月 照 耀 金 銀 臺
霓 為 衣 兮 風 為 馬
雲 之 君 兮 紛 紛 而 來 下
虎 鼓 瑟 兮 鸞 回 車
仙 之 人 兮 列 如 麻
忽 魂 悸 以 魄 動
怳 驚 起 而 長 嗟
惟 覺 時 之 枕 席
失 向 來 之 煙 霞
世 間 行 樂 亦 如 此
古 來 萬 事 東 流 水
別 君 去 兮 何 時 還
且 放 白 鹿 青 崖 間
須 行 即 騎 訪 名 山
安 能 摧 眉 折 腰 事 權 貴
使 我 不 得 開 心 顏
李 白
MỘNG DU THIÊN LÃO NGÂM LƯU BIỆT
Hải khách đàm doanh châu
Yên đào vi mang tín nan cầu
Việt nhân ngữ thiên lão
Vân nghê minh diệt hoặc khả đổ
Thiên lão liên thiên hướng thiên hoành
Thế bạt ngũ nhạc yểm xích thành
Thiên đài tứ vạn bát thiên trượng
Đối thử dục đảo đông nam khuynh
Ngã dục nhân chi mộng ngô việt
Nhất dạ phi độ kính hồ nguyệt
Hồ nguyệt chiếu ngã ảnh
Tống ngã chí diệm khê
Tạ công túc xử kim thượng tại
Lộc thuỷ đãng dạng thanh viên đề
Cước trứ tạ công kịch
Thân đăng thanh vân thê
Bán bích kiến hải nhật
Không trung văn thiên kê
Thiên nham vạn hác lộ bất định
Mê hoa ỉ thạch hốt dĩ minh
Hùng bao long ngâm yên nham tuyền
Lật thâm lâm hề kinh tầng điên
Vân thanh thanh hề dục vũ
Thuỷ chiêm chiêm hề sanh yên
Liệt khuyết tích lịch
Khưu loan băng tồi
Đỗng thiên thạch phiến
Hoanh nhiên trung khai
Thanh minh hạo đãng bất kiến để
Nhật nguyệt chiếu diệu kim ngân đài
Nghê vi y hề phong vi mã
Vân chi quân hề phân phân nhi lai hạ
Hổ cổ sắt hề loan hồi xa
Tiên chi nhân hề liệt như ma
Hốt hồn quý dĩ phách động
Hoảng kinh khởi nhi trường ta
Duy giác thời chi trẩm tịch
Thất hướng lai chi yên hà
Thế gian hành lạc diệc như thử
Cổ lai vạn sự đông lưu thuỷ
Biệt quân khứ hề hà thời hoàn
Thả phóng bạch lộc thanh nhai gian
Tu hành tức kị phóng danh sơn
An năng thôi mi chiết yêu sự quyền quí
Sử ngã bất đắc khai tâm nhan
Lý Bạch
Dịch nghĩa :
Mơ đi chơi núi Thiên Mụ, làm thơ để lại lúc từ biệt
Khách đi biển kháo nhau về Doanh Châu,
Khói sóng mù mịt, tin rằng khó tìm được.
Nay người Việt nói về núi Thiên Mụ,
Mây ráng khi tỏ khi mờ cũng có thể nhìn thấy.
Thiên Mụ liền trời mà vươn chắn ngang trời,
Có cái thế vượt Ngũ Nhạc, ép cả Xích Thành.
Núi Thiên Thai cao bốn vạn tám nghìn trượng,
Trước nó cũng bị áp đảo mà nghiêng về đông nam.
Ta muốn nhân đó mơ về Ngô Việt,
Một đêm bay qua vầng trăng hồ Kính.
Trăng hồ soi bóng ta,
Đưa ta đến Diễm Khê.
Ở đấy nay vẫn còn nhà của Tạ Linh Vận,
Nước biếc rập rờn, vượn kêu lanh lảnh.
Chân mang giày Tạ công,
Mình đi lên thang mây xanh.
Đến lưng chừng vách núi thấy mặt trời ngoài biển,
Nghe gà trời gáy vang không trung.
Nghìn núi muôn khe, khó xác định đường đi,
Say mê ngắm hoa đứng tựa núi đá, bỗng trời sập tối.
Gấu thét rồng gào vang dội núi đá, suối khe,
Rừng sâu chấn động, núi thẳm kinh hoàng.
Mây xanh xanh chừng sắp mưa,
Nước mờ mờ như bốc khói.
Chớp giật sấm vang,
Núi tan gò lở.
Động trời cửa đá
Rầm rầm mở ra ở giữa.
Xanh mờ thăm thẳm không thấy đáy,
Mặt trời mặt trăng lấp lánh soi lầu vàng gác bạc.
Cầu vồng làm áo, gió làm ngựa,
Thần mây bời bời bay xuống.
Cọp gảy đàn, loan kéo xe,
Người tiên đông như cỏ gai.
Bỗng hồn kinh phách động,
Tỉnh dậy sợ hãi mà than dài...
Chỉ thấy chăn gối lúc đó,
Khói ráng vừa qua biến mất.
Những cuộc vui trên đời cũng như vậy thôi !
Mọi việc xưa nay trôi qua như nước chảy về đông.
Giã từ anh ra đi, biết bao giờ trở lại ?
Hãy thả con hươu trắng nơi ghềnh núi xanh.
Hễ cần thì cỡi ngay ngựa, thăm núi nổi tiếng,
Chứ sao lại cúi mày khom lưng thờ bọn quyền quý,
Khiến ta không sao mở lòng mở mặt !
Dịch thơ : Khương Hữu Dụng
Khách biển đồn Doanh Châu,
Khói sóng mịt mù tìm được đâu!
Người Việt nói Thiên Mụ,
Mây ráng tỏ mờ nay thấy đó.
Thiên Mụ liền trời chân trời xanh,
Thế lay Ngũ Nhạc, đổ Xích Thành.
Thiên Thai một vạn tám nghìn trượng,
Đứng trước Thiên Mụ cũng nghiêng mình.
Ta muốn nhân đây mộng Ngô Việt,
Một đêm nương trăng Kinh Hồ vượt.
Trăng hồ rọi bóng ta,
Đưa ta đến Diễm Khê.
Tạ công chốn cũ nay còn đó,
Trong veo tiếng vượn, nước xanh lè.
Xỏ chân dép họ Tạ,
Cất mình thay mây đi.
Vừng đông, nửa vách thấy,
Gà trời, giữa lừng nghe.
Núi ngàn ngoắt ngoéo đường lắm hướng,
Mê hoa tựa đá bỗng tối om.
Beo gầm rồng kêu núi khe dồn,
Run rừng sâu hề rợn từng non.
Mây xanh xanh hề mừa chớm,
Nước mờ mờ hề khói un.
Sét đánh chớp lòa,
Gò nhào cồn tan.
Động trời cửa đá,
Ầm ầm mở toang.
Xanh mờ thăm thẳm chẳng thấy đáy,
Ánh trời ánh trăng ngấn bạc vàng.
Mặc áo ráng hề cưỡi ngựa gió,
Thần trong mây hề bời bời bay xuống đó.
Hổ đánh đàn hề loan đẩy xe,
Người tiên đông hề đông gớm ghê.
Bỗng hồn kinh mà phách động,
Hoảng vùng dậy mà than dài.
Tan khói mây lúc nãy,
Trơ chăn gối mình đây.
Cuộc vui trên đời nào khác vậy,
Xưa nay muôn việc xuôi nước chảy!
Giã người đi hề bao giờ lui?
Toan thả hươu trắng núi xanh khơi,
Cần đi hẳn cưỡi dạo non chơi.
Dễ đâu cúi đầu gãy lưng phụng quyền quý,
Khiến ta chẳng được mặt mày tươi.
Dịch thơ : Hoa Sơn
Lời khách biển Doanh Châu nức tiếng
Giữa bao la sóng quyện chập trùng
Việt rằng Thiên Mụ lẫy lừng
Mây chiều mờ ảo cũng thường thấy nhau
Trông Thiên Mụ ngang trời vượt thác
Bỏ Xích Thành, Ngũ Nhạc lung lay
Thiên Thai vạn trượng vút mây
Cũng đành thấp thoảng hướng ngoài đông nam
Ta vì thế mơ đàng Ngô Việt
Một đêm bay nương nguyệt Kính Hồ
Đêm khuya soi bóng trăng mơ
Diễm Khê ta đến trời thơ hữu tình
Nhà họ Tạ còn lưu dấu cũ
Nước biếc rờn vượn hú nỉ non
Chân mang giày cỏ Tạ công
Mình ta bạt gió mấy tầng mây xanh
Lưng chừng núi chênh vênh mây nước
Tiếng gà trời gáy vượt không trung
Muôn khe vạn nẻo khó lường
Say sưa tựa vách thưởng ngàn hoa xinh
Rồi chẳng biết trời chiều sập tối
Rồng gấu gầm vang dội suối khe
Mây đen giăng phủ bốn bề
Hình như mưa sắp lê thê cõi phù
Nước mù mịt tựa rồng phun khói
Sấm liên hồi nghe dội cốc hang
Núi tan đất lở kinh hoàng
Đầu non cửa động mở toang giữa trời
Xanh xanh thẳm mờ không thấy đáy
Nhật nguyệt cung lấp láy bạc vàng
Cầu treo áo gió ngựa đường
Thần mây hạ giới, ngọc hoàng xuống chơi
Xe loan phụng, cọp đàn réo rắt
Bầy tiên ma, vũ nhạc, thiên binh
Chợt hồn phách động thất kinh
Giựt mình thức giấc tự tình thở than
Giờ chỉ thấy chăn đơn gối chiếc
Ráng mây chiều sớm biếc rồi phai
Cuộc vui như gió mây bay
Việc đời theo nước chảy hoài về đông
Từ giả bạn bao giờ trở lại?
Hãy thả hươu trắng tại núi xanh
Vui thì cưỡi ngựa thăm non
Há chi cúi lạy tham quan cường quyền
-Khiến lòng ta chẳng an nhiên!
Dịch thơ : Nguyễn Tâm Hàn
Khách thường ghé vùng Doanh Châu ngoạn cảnh
Khói sóng mờ nào chắc đã tìm ra
Theo lời đồn vùng Thiên Mụ xa mờ
Mây ráng phủ vẫn còn nhìn thấy rõ
Núi liền trời vươn chắn ngang hùng vĩ
Xem còn hơn cả Ngũ Nhạc, Xích Thành
Rặng Thiên Thai cao ngất tận trời xanh
Mà cũng lép, nghiêng đông nam lẩn tránh
Ta mơ về Ngô Việt
Qua vầng trăng hồ Kính
Sáng mơ màng đưa ta đến Diễm Khê
Chắc vẫn còn Tạ Linh Vận nhà xưa
Sóng nước dập dồn, vang vang vượn hú
Giầy Tạ Công …
À …
thây kệ…ta mang đỡ
Bước lên chơi lần theo bậc thang mây
Ngang lưng chừng, trời đã muốn về ngày
Gà gáy sáng vang khắp miền đồi núi
Khe mờ mịt
Núi điệp trùng vời vợi
Giữa mơ màng trời vụt phủ màn đêm
Gấu thét vang
Rồng gầm hú vang rền
Cả rừng thẳm, núi đồi cơn hoảng loạn
Mây mịt mùng
Trời chuyển mưa đen xạm
Khói mơ hồ, hơi nước toả màn sương
Chớp xé trời
Sấm gầm thét kinh hoàng
Núi tan vỡ . . .
Cửa động trời vụt mở
Vùng xanh thẳm chẳng biết đâu cửa ngõ
Lầu bạc vàng lấp lánh giữa thiên hà
Cưỡi gió trời,
áo ngũ sắc chói lòa
Khí hăm hở lão thần mây kéo tới
Loan kéo xe, cọp gẩy đàn vang dội
Tiên hội về đông chẳng khác cỏ gai
Chợt giật mình cả hồn,phách tả tơi
Choàng mắt dậy giữa lạnh lùng chăn gối
Vui trần thế . . . cũng thế thôi một mối
Việc xưa nay theo nước chẩy về đông
Tiễn người đi đâu biết phút tương phùng
Theo hươu trắng nhởn nhơ ghềnh núi biếc
Hay yên ngựa lấy núi rừng thân thiết
Chả bao giờ luồn cúi bọn giầu sang
Để cho đời khỏi cúi mặt . . . bẽ bàng
Dịch thơ : Viên Thu
Khách đi biển tán tụng Doanh Châu,
Khói sóng mịt mờ ai thấy đâu!
Người Việt tự hào Thiên mụ cảnh,
Mơ hồ mây ráng tuyệt tiêu dao.
Núi Thiên mụ tận trời hòa nhập,
Ngũ nhạc thua xa, lấn Xích thành.
Bốn vạn trượng Thiên thai biếc vút,
Lệch đông nam, lép thế tung hoành.
Nên ta muốn mộng về Ngô Việt,
Một tối bay ngang nguyệt Kính hồ.
Sẽ thấy trăng hồ theo dõi bóng,
Và đưa ta đến Diễm khê mơ.
Tạ Lênh Vận nếp nhà xưa đấy,
Nước biếc rập rờn, vượn hót quanh.
Giày Tạ công mang vào ấm áp,
Lên thang, mình thượng tận mây xanh.
Lưng non thấy ánh dương ngoài biển,
Nghe tiếng gà trời gáy cỏi không.
Ngàn núi muôn khe, đường khó kiếm,
Mê hoa bên núi, bóng chiều buông.
Rồng gầm gấu thét rền khe suối,
Chấn động rừng sâu, núi thẳm lay.
Mây vũ vần chừng mưa sắp đến,
Nước lung linh tựa khói vờn bay.
Sấm vang, chớp giật tràn kinh động,
Gò lỡ, núi tan hãi ngút ngàn.
Cửa đá động trời sừng sững đó,
Rầm rào xô mở vọng âm vang.
Xa mờ thăm thẳm nhìn đâu đáy,
Gác bạc lầu vàng nhật nguyệt soi.
Ngựa gió cởi, cầu vồng áo khoác,
Thần hoàng mây núi rộn về chơi.
Cọp chơi đàn, phụng loan xe kéo,
Tiên tử tưng bừng tựa cỏ gai.
Bổng thấy hồn kinh cùng phách động,
Tỉnh ra sợ hãi, thở than dài.
Gối chăn cảm hãy còn nồng ấm,
Khói ráng nhìn qua đã tản không.
Những cuộc vui trên đời cũng thế,
Ngàn xưa mọi việc nước xuôi đông.
Giả từ bạn biết bao giờ gặp,
Hươu trắng thả về với núi hoang.
Thăm núi đẹp phiêu bồng với ngựa,
Khom lưng chi lụy bọn quyền quan.
Khiến ta tâm dạ chẳng an nhàn.
Dịch thơ : Nguyễn Minh
Khách biển đi Doanh châu thường nói
Khói mịt mù rất khó tìm ra
Núi Thiên người Việt bàn qua
Ráng mây dù tỏ hay mờ vẩn xem
Núi Thiên Mụ trời ngang bát ngát
Ép Xích Thành, Ngũ Nhạc cao hơn
Thiên Thai năm vạn trượng non
Mà so bề thế vần còn kém xa
Từ núi đó ta mơ Ngô Việt
Một đêm qua vầng nguyệt Kính hồ
Trăng hồ soi bóng hình ta
Tiển đưa ta tới bên bờ Diễm khê
Ở đấy vần còn nhà họ Tạ
Nước rập rờn, vượn hú vang vang
Chân mang dày của Tạ công
Minh leo thang bước mây xanh chập chờn
Thấy mặt trời lưng chừng mặt biển
Nghe gà trời gáy rộn không trung
Nghìn non khó xác định đường
Ngắm hoa trời bổng sập buồng tối mò
Gấu thét khe, rồng gào dội núi
Rừng thẳm sâu, núi cũng kinh hoàng
Sắp mưa mây báo hiệu xanh
Nước mờ như sắp biến thành khói sương
Chợt sấm giật vang vang rền nổ
Núi tan, gò cũng lở tan tành
Động trời cửa đá chênh vênh
Rầm rầm rộng mở thênh thang đón mời
Xanh mờ thẳm không coi thấy đáy
Lầu vàng son lấp láy dưới trăng
Ngựa là gió , áo cầu vồng
Thân mây bay xuống oai phong bời bời
Cọp gảy đàn, loan thời xe kéo
Người tiên đông như đám cỏ gai
Hồn kinh phách động bỗng rồi
Tỉnh ra sợ hãi, than dài thành thơ…
Chì thấy gối chăn trơ lúc đó
Khói sương mờ cũng đã biền rồi
Cuộc vui đời cũng vậy thôi
Xưa nay nước chảy vẫn xuôi đông hoài
Giã từ non, bao giờ lại đặng ?
Nơi ghềnh xanh hươu trắng thà ra
Cưởi ngay ngựa, thăm núi xa
Há đâu khúm núm tôn thờ quyền oai
Khiến ta không nở mặt mày !
Witter Bynner :
A seafaring visitor will talk about Japan,
Which waters and mists conceal beyond approach;
But Yueh people talk about Heavenly Mother Mountain,
Still seen through its varying deeps of cloud.
In a straight line to heaven, its summit enters heaven,
Tops the five Holy Peaks, and casts a shadow through China
With the hundred-mile length of the Heavenly Terrace Range,
Which, just at this point, begins turning southeast.
...My heart and my dreams are in Wu and Yueh
And they cross Mirror Lake all night in the moon.
And the moon lights my shadow
And me to Yan River --
With the hermitage of Xie still there
And the monkeys calling clearly over ripples of green water.
I wear his pegged boots
Up a lađer of blue cloud,
Sunny ocean half-way,
Holy cock-crow in space,
Myriad peaks and more valleys and nowhere a road.
Flowers lure me, rocks ease mẹ Day suđenly ends.
Bears, dragons, tempestuous on mountain and river,
Startle the forest and make the heights tremblẹ
Clouds darken with darkness of rain,
Streams pale with pallor of mist.
The Gods of Thunder and Lightning
Shatter the whole rangẹ
The stone gate breaks asunder
Venting in the pit of heaven,
An impenetrable shadow.
...But now the sun and moon illumine a gold and silver terrace,
And, clad in rainbow garments, riding on the wind,
Come the queens of all the clouds, descending one by one,
With tigers for their lute-players and phoenixes for dancers.
Row upon row, like fields of hemp, range the fairy figures.
I move, my soul goes flying,
I wake with a long sigh,
My pillow and my matting
Are the lost clouds I was in.
...And this is the way it always is with human joy:
Ten thousand things run for ever like water toward the east.
And so I take my leave of you, not knowing for how long.
...But let me, on my green slope, raise a white deer
And ride to you, great mountain, when I have need of yoụ
Oh, how can I gravely bow and scrape to men of high rank and men of high office
Who never will suffer being shown an honest-hearted face!
0 nhận xét:
Đăng nhận xét