聽董大彈胡笳聲兼 寄語弄房給事
蔡 女 昔 造 胡 笳 聲
一 彈 一 十 有 八 拍
胡 人 落 淚 沾 邊 草
漢 使 斷 腸 對 歸 客
古 戍 蒼 蒼 烽 火 寒
大 荒 沈 沈 飛 雪 白
先 拂 聲 絃 後 角 羽
四 郊 秋 葉 驚 摵 摵
董 夫 子 通 神 明
深 山 竊 聽 來 妖 精
言 遲 更 速 皆 應 手
將 往 復 旋 如 有 情
空 山 百 鳥 散 還 合
萬 里 浮 雲 陰 且 晴
嘶 酸 雛 雁 失 群 夜
斷 絕 胡 兒 戀 母 聲
川 為 靜 其 波
鳥 亦 罷 其 鳴
烏 孫 部 落 家 鄉 遠
邏 娑 沙 塵 哀 怨 生
幽 音 變 調 忽 飄 灑
長 風 吹 林 雨 墮 瓦
迸 泉 颯 颯 飛 木 末
野 鹿 呦 呦 走 堂 下
長 安 城 連 東 掖 垣
鳳 凰 池 對 青 瑣 門
高 才 脫 略 名 與 利
日 夕 望 君 抱 琴 至
李 頎
THÍNH ĐỔNG ĐẠI ĐÀN HỒ GIÀ THANH KIÊM KÝ NGỮ LỘNG PHÒNG CẤP SỰ
Thái nữ tích tạo hồ già thanh
Nhất đàn nhất thập hữu bát phách
Hồ nhân lạc lệ triêm biên thảo
Hán sứ đoạn trường đối quy khách
Cổ thú thương thương phong hoả hàn
Đại hoang thẩm thẩm phi tuyết bạch
Tiên phất thanh huyền hậu giác vũ
Tứ giao thu diệp kinh thích thích
Đổng phu tử thông thần minh
Thâm sơn thiết thính lai yêu tinh
Ngôn trì canh tốc giai ưng thủ
Tướng vãng phục toàn như hữu tình
Không sơn bách điểu tán hoàn hợp
Vạn lý phù vân âm thả tình
Tê toan sồ nhạn thất quần dạ
Đoạn tuyệt hồ nhi luyến mẫu thanh
Xuyên vị tĩnh kỳ ba
Điểu diệc bãi kỳ minh
Ô tôn bộ lạc gia hương viễn
La sa sa trần ai oán sanh
U âm biến điều hốt phiêu lệ
Trường phong xuy lâm vũ đoạ ngoã
Bính tuyền phong phong phi mộc mạt
Dã lộc u u tẩu đường hạ
Trường an thành liên đông dịch viên
Phượng hoàng trì đối thanh toả môn
Cao tài thoát lược danh dữ lợi
Nhật tịch vọng quân bão cầm chí
Lý Kỳ
Dịch nghĩa
Xưa nàng Thái Diễm sáng tác khúc Hồ già,
Một lần gảy mười tám bản đàn.
Người Hồ rơi lệ ướt đẫm cỏ biên cương,
Sứ Hán đứt ruột trước kẻ trở về.
Đồn xưa man mác, đài lửa hiệu lạnh lùng,
Cõi đại hoang u ám, tuyết bay trắng xoá.
Trước nắn dây thương, sau nắn giốc vũ,
Bốn bề lá thu lay động xao xuyến.
Bác Đổng thông cảm được với thần minh,
Yêu tinh trong rừng thông rậm rạp đến nghe lén.
Đàn chậm lại nhanh, [cõi lòng] thể hiện ở nơi tay,
Gọi quá khứ rồi về hiện tại như có tình ý.
Trên núi hoang, trăm chim bay tan rồi nhóm lại,
Mây nổi muôn dặm âm u và sáng sủa.
Chua xót như nhạn non lạc bầy trong đêm tối,
Nức nở như cháu bé người Hồ khóc lưu luyến mẹ.
[Đàn chậm] Sông lặng sóng
[Đàn dừng] Chim thôi kêu.
Ở bộ lạc Ô Châu xa cách quê nhà,
Gió cát La Sa nẩy sinh niềm ai oán.
Điệu đổi ra u buồn, chợt như gió nổi mưa tuôn,
Gió thổi qua rừng, mưa rơi mái ngói,
Nước suối ào ào đổ tận ngọn cây,
Hươu đồng chạy kêu ao ao dưới nhà.
Thành Trường An nối liền thành vườn Đông Dịch,
Ao Phụng Hoàng ở trước cửa điện Thanh Toả.
[Tôi biết bác] có tài cao mà không màng danh lợi,
Ngày đêm mong đợi bác ôm đàn đến...
Dịch thơ : Xich Phi Ho
Thái Diễm xưa chế mười tám khúc
Điệu Hồ già than khóc chơi vơi
Cỏ biên Hồ lệ đẫm rồi
Đau lòng Hán sứ trông người viễn chinh.
Hoả đài lạnh đồn binh trống vắng
Đại hoang buồn tuyết trắng bay bay
Năm dây trầm bổng dưới tay
Bốn phương lay động lá cây rùng mình.
Chàng Đổng Đại thần minh hiểu đến
Tán thông xanh yêu lén nghe cầm
Tay tiên khoan nhặt thanh âm
Lại qua lưu luyến tình thâm muôn vàn.
Nơi núi vắng hợp tan bách điểu
Dứt âm u nắng chiếu ngàn mây
Xót xa con nhạn lạc bầy
Hồ nhi lìa mẹ khóc cay xé lòng.
Đàn ngưng khúc chợt sông im sóng
Lắng tiếng chim đồng vọng cung thương
Một đời du mục tha hương
La Sa gió bụi thê lương kiếp người.
Điệu u uất bỗng vời tiêu sái
Gió luồn rừng reo mái mưa tuôn
Ngọn cây ào ạt suối nguồn
Ngẩn ngơ tiếng hoẵng dưới vườn phi nhanh.
Vườn Đông Dịch Tràng thành tiếp nối
Thanh Toả môn nhìn tới Phụng Hoàng
Lợi danh cao khách chẳng màng
Ngày đêm mong bạn mang đàn tới chơi.
Dịch thơ : Cam Huyen Doan
Xưa Thái Diệm hồ già soạn khúc
Mười tám bài một lúc so dây.
Lệ Hồ ướt đẫm cỏ cây
Biên cương sứ Hán mong ngày hồi hương.
Đài lửa lạnh, chiến trường man mác
Cõi đại hoang tan tác tuyết bay.
Trước thương sau vũ nắn dây
Bốn bề hoa lá ngân đầy tiếng thu.
Như bác Đổng cảm thông thần quỷ
Tự rừng sâu, yêu mị lén nghe.
Chậm nhanh buông bắt ngón ngề
Vị lai quá khứ hiện về trong tâm.
Cõi hoang sơn, bách cầm ly hợp
Muôn dặm dồn lớp lớp mây bay.
Xót xa đêm nhạn lạc bầy
Hồ nhi nức nở rời tay mẹ hiền.
Đàn chậm lại, sông liền lặng sóng
Ngưng thật rồi, chim cũng thôi kêu.
Tha hương nơi đất Ô Châu
La Sa gió cát oán sầu nỉ non.
Điệu đổi buồn, mưa tuôn gió nổi
Gió qua rừng, mái dội tiếng rơi.
Ào ào suối đổ lưng trời
Hươu đồng kêu chạy bời bời dưới hiên.
Thành Trường An nối liền Đông Dịch
Ao Phụng ngoài cửa bích cung Thanh.
Tài cao chẳng bén lợi danh
Mong đàn bác Đổng lòng thành ngóng trông.
Dịch thơ : Anh Nguyên
Hồ già, Thái Diễm soạn ra,
Đàn mười bản, tám nhịp ca, tiếp liền.
Dân Hồ, lệ ướt cỏ biên,
Người về, sứ Hán thấy thêm đau lòng.
Ải Tần, đài lửa lạnh lùng,
Đồng hoang trắng xoá, khắp vùng tuyết rơi.
Cung thương, giốc vũ dạo chơi,
Lá thu lay động ngoài trời lao xao.
Thần linh, bác Đổng cảm giao,
Yêu tinh rừng rậm cũng vào lén nghe.
Nỉ non, nhanh chậm, tay nghề,
Lướt qua thời cũ, lại về ngày nay.
Núi, chim tan lại họp bầy,
Mây trôi ngàn dặm, chỗ dầy chỗ quang.
Xót, đêm én nhỏ lạc đàn,
Bé Hồ nức nở, mẹ sang ngang rồi.
Dòng sông sóng lặng êm trôi,
Đàn chim tụ họp, cũng thôi kêu đàn.
Ô Châu, quê cách muôn vàn,
La Sa, cát bụi lại càng oán thương.
Chợt như gió thổi mưa tuôn,
Mưa trên mái ngói, gió luồn rừng cây.
Ao ào suối đổ đâu đây,
Nai kêu tác tác chạy đầy trước hiên.
Trường An, Đông Dịch sát liền,
Trước cung Thanh Toả, ao tiên Phụng Hoàng.
Tài cao, danh lợi chẳng màng,
Ngày đêm mong bác ôm đàn đến chơi...
Witter Bynner :
When this melody for the flageolet was made by Lady Cai,
When long ago one by one she sang its eighteen stanzas,
Even the Tartars were sheđing tears into the border grasses,
And the envoy of China was heart-broken, turning back home with his escort.
...Cold fires now of old battles are grey on ancient forts,
And the wilderness is shadowed with white new-flying snow.
...When the player first brushes the Shang string and the Jue and then the Yu,
Autumn-leaves in all four quarters are shaken with a murmur.
Dong, the master,
Must have been taught in heaven.
Demons come from the deep pine-wood and stealthily listen
To music slow, then quick, following his hand,
Now far away, now near again, according to his heart.
A hundred birds from an empty mountain scatter and return;
Three thousand miles of floating clouds darken and lighten;
A wildgoose fledgling, left behind, cries for its flock,
And a Tartar child for the mother he loves.
Then river waves are calmed
And birds are mute that were singing,
And Wuzu tribes are homesick for their distant land,
And out of the dust of Siberian steppes rises a plaintive sorrow.
...Suđenly the low sound leaps to a freer tune,
Like a long wind swaying a forest, a downpour breaking tiles,
A cascade through the air, flying over tree-tops.
...A wild deer calls to his fellows. He is running among the mansions
In the corner of the capital by the Eastern Palace wall....
Phoenix Lake lies opposite the Gate of Green Jade;
But how can fame and profit concern a man of genius?
Day and night I long for him to bring his lute again.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét