Ve và kiến

Ve và kiến - La cigale et la fourmi

La cigale, ayant chanté 

Tout l'été, 

Se trouva fort dépourvue 

Quand la bise fut venue: 

Pas un seul petit morceau 

De mouche ou de vermisseau. 

Elle alla crier famine 

Chez la fourmi sa voisine, 

La priant de lui prêter 

Quelque grain pour subsister 

Jusqu'à la saison nouvelle. 

"Je vous paierai, lui dit-elle, 

Avant l'août, foi d'animal, 

Intérêt et principal." 

La Fourmi n'est pas prêteuse: 

C'est là son moindre défaut. 

"Que faisiez-vous au temps chaud? 

Dit-elle à cette emprunteuse. 

- Nuit et jour à tout venant 

Je chantais, ne vous déplaise. 

- Vous chantiez? j'en suis fort aise: 

Eh bien! dansez maintenant."

(Dựa theo truyện của Aesop và Phrygian)

Bản dịch : Nguyễn Văn Vĩnh

Ve sầu kêu ve ve 

Suốt mùa hè 

Đến kỳ gió bấc thổi 

Nguồn cơn thật bối rối 

Một miếng cũng chẳng còn 

Ruồi bọ không một con 

Vác miệng chịu khúm núm 

Sang chị Kiến hàng xóm 

Xin cùng chị cho vay 

Dăm ba hạt qua ngày 

Từ nay sang tháng hạ 

Em lại xin đem trả 

Trước thu, thề đất trời! 

Xin đủ cả vốn lời 

Tính Kiến ghét vay cậy 

Thói ấy chẳng hề chi 

Nắng ráo chú làm gì? 

Kiến hỏi Ve như vậy 

Ve rằng: Luôn đêm ngày 

Tôi hát, thiệt gì bác! 

Kiến rằng: Xưa chú hát 

Nay thử múa coi đây

Bản dịch này được Nguyễn Văn Vĩnh sửa lại và đăng trên Đông Dương tạp chí vào năm 1914, có nghĩa là 7 năm sau bản dịch đầu tiên của ông theo thể thơ lục bát đăng báo vào năm 1907.

Bản dịch : Nguyễn Văn Vĩnh

Trên cây có một con Ve 

Hát hết mùa hè, mùa lạnh kiết so 

Âu là đành phận đem đầu 

Chạy sang chị Kiến kêu cầu lân bang 

Nhờ bà hàng xóm lòng thương 

Cho vay dăm hột thóc lương trợ thì 

Khi nào hết lạnh sang hè 

Lại xin đem nốt lãi lời phân minh 

Nhược bà có bụng nghi tình 

Xin thề giời, phật chứng minh việc này 

Kiến bà tính ghét mượn vay 

Trong nghìn thói độc thói này nhỏ nhen 

Lắc đầu rồi lại còn chèn 

Lúc trời nắng ráo anh em làm gì? 

Ve rằng tôi ngâm phú thi 

Đêm ngày nhai nhải, cái gì cũng ngâm 

Kiến bà chúa tệ độc tâm 

Đáp rằng xưa hát, nhảy đầm nay coi!

Đây là bản chuyển ngữ sang tiếng Việt đầu tiên của thơ ngụ ngôn La Fontaine được đăng trên Đại Nam đăng cổ tùng báo vào năm 1907.

Bản dịch : Đỗ Khắc Siêm, Hà Khắc Nguyện

Mãi ca suốt cả vụ hè 

Chợt khi gió bấc não nề cho Ve 

Bọ sâu chẳng được con gì 

Thiếu ăn Ve phải nằn nì tạm vay 

Láng giềng chị Kiến gần ngay 

Thóc ngô ít hạt, đợi ngày mùa sau 

"Mong rằng Kiến hãy giúp nhau 

Vốn lời xin nguyện sớm mau thanh hoàn" 

Tính Kiến không thích làm ơn 

Hỏi rằng: "Ấm nắng Ve làm việc chi?" 

- Hát ca xua đuổi buồn đi 

Em làm chuyện đó thiệt gì ai đâu 

Kiến nghe giải thích giờ lâu: 

- Trước ca, giờ hãy bắt đầu múa coi!

Nguồn: Ngụ ngôn La Fontaine, NXB Tân Văn, 1992