Đại bàng và bọ vừng

Đại bàng và bọ vừng - L'Aigle et l'Escarbot

L'Aigle donnait la chasse à maître Jean Lapin, 

Qui droit à son terrier s'enfuyait au plus vite. 

Le trou de l'Escarbot se rencontre en chemin. 

Je laisse à penser si ce gîte 

Etait sûr; mais ou mieux? Jean Lapin s'y blottit. 

L'Aigle fondant sur lui nonobstant cet asile, 

L'Escarbot intercède, et dit: 

"Princesse des Oiseaux, il vous est fort facile 

D'enlever malgré moi ce pauvre malheureux; 

Mais ne me faites pas cet affront, je vous prie; 

Et puisque Jean Lapin vous demande la vie, 

Donnez-la-lui, de grâce, ou l'ôtez à tous deux: 

C'est mon voisin, c'est mon compère. " 

L'oiseau de Jupiter, sans répondre un seul mot, 

Choque de l'aile l'Escarbot, 

L'étourdit, l'oblige à se taire, 

Enlève Jean Lapin. L' Escarbot indigné 

Vole au nid de l'oiseau, fracasse, en son absence, 

Ses oeufs, ses tendres oeufs, sa plus douce espérance: 

Pas un seul ne fut épargné. 

L'Aigle étant de retour, et voyant ce ménage, 

Remplit le ciel de cris; et pour comble de rage, 

Ne sait sur qui venger le tort qu'elle a souffert. 

Elle gémit en vain: sa plainte au vent se perd. 

Il fallut pour cet an vivre en mère affligée. 

L'an suivant, elle mit son nid plus haut. 

L'Escarbot prend son temps, fait faire aux oeufs le saut: 

La mort de Jean Lapin derechef est vengée. 

Ce second deuil fut tel, que l'écho de ces bois 

N'en dormit de plus de six mois. 

L'Oiseau qui porte Ganymède 

Du monarque des Dieux enfin implore l'aide, 

Dépose en son giron ses oeufs, et croit qu'en paix 

Ils seront dans ce lieu; que, pour ses intérêts, 

Jupiter se verra contraint de les défendre: 

Hardi qui les irait là prendre. 

Aussi ne les y prit-on pas. 

Leur ennemi changea de note, 

Sur la robe du Dieu fit tomber une crotte: 

Le dieu la secouant jeta les oeufs à bas. 

Quand l'Aigle sut l'inadvertance, 

Elle menaça Jupiter 

D'abandonner sa Cour, d'aller vivre au désert, 

Avec mainte autre extravagance. 

Le pauvre Jupiter se tut: 

Devant son tribunal l'Escarbot comparut, 

Fit sa plainte, et conta l'affaire. 

On fit entendre à l'Aigle enfin qu'elle avait tort. 

Mais les deux ennemis ne voulant point d'accord, 

Le Monarque des Dieux s'avisa, pour bien faire, 

De transporter le temps où l'Aigle fait l'amour 

En une autre saison, quand la race Escarbote 

Est en quartier d'hiver, et, comme la Marmotte, 

Se cache et ne voit point le jour.

Bản dịch : Lê Trọng Bổng

Thỏ rừng bị đại bàng săn đuổi 

Chạy như bay tìm lối về hang 

Thấy lỗ bọ vừng giữa đàng 

Thỏ thu mình lại sẵn sàng trốn chui 

Còn phải xem liệu nơi ẩn ấy 

An toàn không, nhưng lấy đâu hơn 

Đại bàng lao xuống thỏ rừng 

Dù cho hang của bọ vừng tin hin 

"Thưa nữ chúa của loài chim" 

Bọ vừng lên tiếng van xin giúp người 

"Bà bắt thỏ dễ như chơi 

Nhưng xin bà chớ để tôi nhục nhằn 

Thỏ là bạn cùng làng cùng xóm 

Là láng giềng hôm sớm nghĩa tình 

Thỏ xin mạng sống, còn mình 

Tôi xin tha bạn hoặc đành chết theo" 

Đại bàng không thích ỉ eo 

Lặng đưa cánh quật một chiêu ngay liền 

Bọ vừng chẳng nói thêm gì đặng 

Vì toàn thân choáng váng tức thì 

Đại bàng cắp thỏ lao đi 

Bọ vừng phẫn nộ hướng về phía xa 

Bay tới ổ trứng nhà ác điểu 

Đập vỡ tan không thiếu quả nào 

Đại bàng về, đau đớn sao 

Ruột như thắt lại, thét gào thâu đêm 

Mất ổ trứng cưng, niềm hy vọng 

Còn điên lên ngong ngóng trả thù 

Tìm đâu thủ phạm bây giờ 

Tiếng rên theo gió mịt mờ hoài công 

Sau cả một năm ròng sầu khổ 

Đại bàng ta lót ổ cao hơn 

Đẻ một mẻ trứng tuyệt trần 

Bọ vừng lại diệt như lần vừa qua 

Tang này đau gấp ba tang trước 

Thêm một phen thỏ được trả thù 

Đại bàng gào thét sớm trưa 

Suốt trong sáu tháng cơ hồ không ngơi 

Lần này mụ chim trời cầu khẩn 

Thần Jupiter nhận giúp cưu mang 

Bảo vệ lứa trứng an toàn 

Giấu kín trong vạt áo choàng ngày đêm 

Tưởng như vậy không tên nào dám 

Mò tới đây phá đám như xưa 

Nhưng kẻ thù đổi nước cờ 

Vẩy lên một cục phân dơ áo ngài 

Ngài bèn buông tay ngay để giũ 

Mẻ trứng này rơi vỡ hết luôn 

Đại bàng nghe chuyện thảm thương 

Doạ thần là sẽ tìm đường rời xa 

Bỏ triều đình bay ra hoang mạc 

Miệng gào bao điều khác lố lăng 

Jupiter chẳng nói chẳng rằng 

Bọ vừng bước tới đàng hoàng khai ra 

Và đưa đơn trước toà khiếu nại 

Bắt đại bàng nhận lấy lỗi lầm 

Nhưng hai đối thủ hằm hằm 

Thù kia vốn đã nhiều năm không hoà 

Jupiter bèn nghĩ ra một kế: 

Mùa làm tình của chị đại bàng 

Từ dạo ấy được chuyển sang 

Thời gian đối thù còn đang giấc dài 

Mùa bọ vừng đêm ngày chui rúc 

Lo ngủ đông, thấy chút gì đâu 

Như con mác mốt giấc sâu

(Nguồn: 200 bài ngụ ngôn Jean de La Fontaine, NXB Thế giới, 2003)