Đăng lâu - Đỗ Phủ

登 樓 

花 近 高 樓 傷 客 心 

萬 方 多 難 此 登 臨 

錦 江 春 色 來 天 地 

玉 壘 浮 雲 變 古 今 

北 極 朝 庭 終 不 改 

西 山 寇 盜 莫 相 侵 

可 憐 後 主 還 祠 廟 

日 暮 聊 為 梁 父 吟

杜 甫

ĐĂNG LÂU

Hoa cận cao lâu thương khách tâm

Vạn phương đa nạn thử đăng lâm

Cẩm giang xuân sắc lai thiên địa

Ngọc Lũy phù vân biến cổ kim

Bắc cực triều đình chung bất cãi

Tây sơn khấu đạo mạc tương xâm

Khả liên Hậu Chủ hoàn từ miếu

Nhật mộ liêu vi Lương phụ ngâm

Đỗ Phủ

Chú thích :

Cẩm giang: là sông Đà giang ở quận Thục 

Ngọc Lũy: tên núi, ở phía đông nam huyện Lý Phiên, Tứ Xuyên 

Tây sơn: phía tây huyện Thanh đô Tứ Xuyên. Đầu năm Quảng Đức, Thổ Phồn vây ba thành Tùng, Duy, Bảo và hai thành mới xây Vân Sơn, từ đó, Kiếm nam, Tây sơn mấy châu nhập vào Thổ Phồn 

Hậu chúa: là Lưu Thiện, con Lưu Bị (Tiên chúa). Ngoài thành Cẩm Quan, ở Thành đô, có miếu thờ Tiên chúa, phía tây có đền Khổng Minh, phía đông là đền Hậu chúa 

Lương Phủ ngâm: khúc ca Nhạc phủ. Gia cát Lượng làm bài này lúc còn canh tác ở Lũng mẫu

Dịch nghĩa : 

Đổ Phủ làm bài này vào mùa xuân năm 764, lúc vừa về ở Thành đô; Cảnh xuân sắc đối chiếu với tình cảnh khốn nạn của người dân, gây nên cảm xúc, hai câu cuối nói đến Hậu chúa, không biết có phải nói kháy triều đình bất tài, bất nhân không biết thương đến dân, tâm tình như Khổng Minh chỉ biết ngồi chờ thời, tự mình mình biết mình thôi ... 

Hoa nở gần lầu cao, làm lòng khách đau thương 

Trong lúc muôn phương nhiều khổ nạn, lên lầu nhìn xuống 

Xuân sắc trên sông Cẩm giang vào khoảng trời đất 

Mây trôi trên núi Ngọc Lũy biến dời kim cổ 

Triều đình ở ngôi cao vẫn không đổi dời 

Bọn giặc ở Tây sơn chớ đến xâm lấn 

Đáng thương kẻ như Hậu chúa (bất tài) kia mà còn có đền thờ 

Trời tối thử (bắt chước Khổng minh) làm một bài Lương Phủ ngâm

Dịch thơ : Trần Trọng San

Lầu cao hoa khiến lòng sầu

Muôn phương nhiều nạn lên lầu dạo chơi

Cẩm giang xuân đến đất trời

Đám mây Ngọc Lũy đổi dời xưa nay

Triều đình đâu có đổi thay

Núi Tây giặc chớ vào đây lan tràn

Thấy ai đến miếu mà than

Khúc ngâm Lương phủ ngâm vang trời chiều

Witter Bynner :

Flowers, as high as my window, hurt the heart of a wanderer 

For I see, from this high vantage, sadness everywherẹ 

The Silken River, bright with spring, floats between earth and heaven 

Like a line of cloud by the Jade Peak, between ancient days and now. 

...Though the State is established for a while as firm as the North Star 

And bandits dare not venture from the western hills, 

Yet sorry in the twilight for the woes of a longvanished Emperor, 

I am singing the song his Premier sang when still unestranged from the mountain.