Anh hóm và lũ cá ranh

Anh hóm và lũ cá ranh - Le Rieur et les Poissons

On cherche les Rieurs; et moi je les évite. 

Cet art veut sur tout autre un suprême mérite. 

Dieu ne créa que pour les sots 

Les méchants diseurs de bons mots. 

J'en vais peut-être en une Fable 

Introduire un; peut-être aussi 

Que quelqu'un trouvera que j'aurai réussi. 

Un Rieur était à la table 

D'un Financier; et n'avait en son coin 

Que de petits poissons: tous les gros étaient loin. 

Il prend donc les menus, puis leur parle à l'oreille, 

Et puis il feint à la pareille, 

D'écouter leur réponse. On demeura surpris: 

Cela suspendit les esprits. 

Le Rieur alors d'un ton sage 

Dit qu'il craignait qu'un sien ami 

Pour les grandes Indes parti, 

N'eût depuis un an fait naufrage. 

Il s'en informait donc à ce menu fretin: 

Mais tous lui répondaient qu'ils n'étaient pas d'un âge 

A savoir au vrai son destin; 

Les gros en sauraient davantage. 

N'en puis-je donc, Messieurs, un gros interroger? 

De dire si la compagnie 

Prit goût à la plaisanterie, 

J'en doute; mais enfin, il les sut engager 

A lui servir d'un monstre assez vieux pour lui dire 

Tous les noms des chercheurs de mondes inconnus 

Qui n'en étaient pas revenus, 

Et que depuis cent ans sous l'abîme avaient vus 

Les anciens du vaste empire.

Bản dịch : Huỳnh Lý

Ai tìm người hóm, tôi xa 

Nghề kia đòi hỏi tài hoa bậc thầy 

Tài nói nhạt những câu hay 

Để cho kẻ thộn vỗ tay cả cười 

Tôi đưa vào chuyện một người 

Chắc rằng có kẻ bảo tôi cũng tài 

Anh hóm nọ được mời dự tiệc 

Nhà một ông tài phiệt trứ danh 

Góc mình chỉ có cá ranh 

Những trang cá sộp bày rành bàn xa 

Gắp mấy chú anh vờ thỏ thẻ 

Nói vào mang, vờ để tai nghe 

Cá con đáp lại lời gì 

Khách ăn dừng bữa nhất chi tò mò 

Anh hóm mới từ từ giải đáp 

Rằng bạn anh năm trước xuống tàu 

Tính sang Châu Mỹ làm giàu 

Bặt tin e đắm biển sâu chẳng còn 

Nên nhằm lũ cá con anh hỏi 

Tất cả bầy đều nói: "tuổi non 

Biết đâu chuyện xảy năm tròn 

Ông ấy mất còn, xin hỏi cá to" 

Khách ăn có hoan hô mùi vị 

Món đùa kia? tôi hãy còn nghi 

Nhưng mà họ bảo nô tì 

Hiến anh con cá to thì rõ to 

Cá kia sống đủ lâu để biết 

Tất cả tên người vượt đại dương 

Đi tìm đất lạ bốn phương 

Mà không trở lại quê hương bao giờ 

Trăm năm nay có bao người 

Vùi thây trong cõi biển trời mênh mông!

(Nguồn: Ngụ ngôn La Phông Ten/ NXB Giáo Dục, 1996)