Con cò

Con cò - Le héron

Un jour, sur ses longs pieds, allait, je ne sais où, 

Le héron au long bec emmanché d'un long cou: 

Il côtoyait une rivière. 

L'onde était transparente ainsi qu'aux plus beaux jours; 

Ma commère la carpe y faisait mille tours, 

Avec le brochet son compère. 

Le héron en eût fait aisément son profit: 

Tous approchaient du bord, l'oiseau n'avait qu'à prendre. 

Mais il crut mieux faire d'attendre 

Qu'il eût un peu plus d'appétit: 

Il vivait de régime et mangeait à ses heures. 

Après quelques moments, l'appétit vint: l'oiseau, 

S'approchant du bord, vit sur l'eau 

Des tanches qui sortaient du fond de ces demeures. 

Le mets ne lui plut pas; il s'attendait à mieux, 

Et montrait un goût dédaigneux, 

Comme le rat du bon Horace. 

«Moi, des tanches! dit-il; moi, héron, que je fasse 

Une si pauvre chère? Et pour qui me prend-on?» 

La tanche rebutée, il trouva du goujon. 

«Du goujon! c'est bien là le dîner d'un héron! 

J'ouvrirais pour si peu le bec! aux dieux ne plaise!» 

Il l'ouvrit pour bien moins: tout alla de façon 

Qu'il ne vit plus aucun poisson. 

La faim le prit: il fut tout heureux et tout aise 

De rencontrer un limaçon. 

Ne soyons pas si difficiles: 

Les plus accommodants, ce sont les plus habiles; 

On hasarde de perdre en voulant trop gagner. 

Gardez-vous de rien dédaigner, 

Surtout quand vous avez à peu près votre compte. 

Bien des gens y sont pris. Ce n'est pas aux hérons 

Que je parle; écoutez, humains, un autre conte: 

Vous verrez que chez vous j'ai puisé ces leçons.

Bản dịch : Tú Mỡ

Mỏ dài tra cán cổ dài 

Chú Cò trên bộ chân choài khẳng khiu 

Đi đâu thất thểu, lều nghều 

Cò rò dạo bước một chiều chơi rong 

Nó đi theo rẻo bờ sông 

Dòng êm, sóng lặng, nước trong, đẹp trời 

Mẹ đĩ Chép nhởn nhơ bơi 

Cùng cha cu Trắm lượn chơi nghìn vòng 

Sát bờ cá lội thong dong 

Cò ta chỉ đớp là xong, khó gì 

Nhưng Cò còn khảnh, chờ khi 

Ngấu hơn tí nữa khai tì ngon ơ 

Kiêng khem, ăn uống đúng giờ 

Lát sau Cò đói, dạo bờ ngó trông 

Cá Rô từ dưới đáy sông 

Ngoi lên mặt nước lượn vòng xung xinh 

Chú Cò ngủng nghỉnh làm thinh 

Chờ mồi thật thích khẩu mình mới xơi 

Lắc đầu chê hẩm chê hôi: 

"Cò đây, đừng tưởng như ai mà rằng! 

Cá Rô xứng miệng ta chăng? 

Đồ tồi ấy chẳng thèm ăn tanh mồm" 

Chê Rô, Cò gặp Bống còm: 

"Bống ư? Đâu phải bữa tươm nhà Cò! 

Trời ơi, trời có thấu cho 

Thứ này há mỏ nuốt vô sao đành" 

Còn là há mỏ suông tình 

Cá đi mất hết, tép ranh chẳng còn 

Bấy giờ đói đã nổi cơn 

Cò thôi đỏng đảnh, mừng rơn sướng rền 

May còn vớ được con Sên 

Khó tính làm chi, việc chẳng nên 

Xuề xoà dễ dãi mới ăn tiền 

Tham vơ món bở thường khi hỏng 

Mất cả chì chài trớn mắt lên 

Chê ỏng chê eo, đừng quá quắt 

Nhiều no ít đủ chẳng lo phiền

(Nguồn: Ngụ ngôn chọn lọc La Fontaine, NXB Văn học, 1985)

Bản dịch : Đỗ Khắc Siêm, Hà Khắc Nguyện

Một hôm nọ chú Cò cao cẳng 

Cổ mỏ dài thủng thẳng bên sông 

Êm trời, triền nước lại trong 

Một đàn chép dói tung tăng sát bờ 

Cò muốn bắt bây giờ rất dễ 

Nhưng sớm ăn khó thể ngon ăn 

Giờ giấc điều độ bao năm 

E khi trái bữa tất sanh quyện tỳ 

Ngắm mây nước qua đi mấy khắc 

Đến bây giờ bụng nhắc bữa ăn 

Quay về khúc cũ giang tân 

Kìa đàn diếc nhỏ lượn vành, đâu ngon 

"Hèn gì cũng tôn cao họ Hạc 

Há xơi xằng rơm rác tụi bây" 

Lòng tong sau lại một bầy 

"Diếc kia chẳng đoái, nhép này ăn sao?" 

Rồi cứ kiểu làm cao thế mãi 

Qua muộn giờ chẳng quái gì ăn 

Đói mềm lại gặp ốc quăn 

Chú liền đớp vội mà ăn ngon lành 

Kẻ khôn khéo thường thường dễ tính 

Cầu quá nhiều ắt hẳn tay không 

Hễ thấy tạm được là xong 

Chê bai chọn kén khó mong được gì

(Nguồn: Ngụ ngôn La Fontaine, NXB Tân Văn, 1992)