Hai dê cái

Hai dê cái - Les deux chèvres

Dès que les Chèvres ont brouté, 

Certain esprit de liberté 

Leur fait chercher fortune; elles vont en voyage 

Vers les endroits du pâturage 

Les moins fréquentés des humains. 

Là s'il est quelque lieu sans route et sans chemins, 

Un rocher, quelque mont pendant en précipices, 

C'est où ces Dames vont promener leurs caprices; 

Rien ne peut arrêter cet animal grimpant. 

Deux Chèvres donc s'émancipant, 

Toutes deux ayant patte blanche, 

Quittèrent les bas prés, chacune de sa part. 

L'une vers l'autre allait pour quelque bon hasard. 

Un ruisseau se rencontre, et pour pont une planche. 

Deux Belettes à peine auraient passé de front 

Sur ce pont; 

D'ailleurs, l'onde rapide et le ruisseau profond 

Devaient faire trembler de peur ces Amazones. 

Malgré tant de dangers, l'une de ces personnes 

Pose un pied sur la planche, et l'autre en fait autant. 

Je m'imagine voir avec Louis le Grand 

Philippe Quatre qui s'avance 

Dans l'île de la Conférence. 

Ainsi s'avançaient pas à pas, 

Nez à nez, nos Aventurières, 

Qui, toutes deux étant fort fières, 

Vers le milieu du pont ne se voulurent pas 

L'une à l'autre céder. Elles avaient la gloire 

De compter dans leur race (à ce que dit l'Histoire) 

L'une certaine Chèvre au mérite sans pair 

Dont Polyphème fit présent à Galatée, 

Et l'autre la chèvre Amalthée, 

Par qui fut nourri Jupiter. 

Faute de reculer, leur chute fut commune; 

Toutes deux tombèrent dans l'eau. 

Cet accident n'est pas nouveau 

Dans le chemin de la Fortune.

Bản dịch : Nguyễn Văn Vĩnh

Khi nào dê đã ăn no 

Thì dê hay thích tự do chơi bời 

Đi tìm những chốn xa khơi 

Những vùng khuất nẻo, những nơi vắng người 

Núi cao cây cỏ tốt tươi 

Dưới khe sâu thẳm, đá đôi ba hòn! 

Các cô đến đấy nhảy bon 

Chẳng ai ngăn được dê non chạy quàng 

Một hôm dê cái hai nàng 

No nê bỏ nội cỏ vàng đi rong 

Hai bên bờ suối nước trong 

Tình cờ đâu lại đi cùng tới bên 

Có cầu nho nhỏ bên trên 

Đôi cầy họa mới đi len nhau vừa 

Dưới khe dòng nước chảy bừa 

Đứng trên nom xuống nghĩ mà ghê thay! 

Nhịp cầu tấm ván lung lay 

Vậy mà dê nọ bước ngay một đầu 

Dê kia nào có hãi đâu 

Đưa chân cũng bước đầu cầu bên kia 

Thoát coi nào có khác chi 

Vua Pha-nho với vua Louis hội đồng 

Hai nàng bước một thong dong 

Giữa cầu thoắt đã đicùng tới nơi 

Kiêu căng ai lại nhường ai 

Cũng nòi đáo để, cũng vai anh hùng 

Cô này cậy cháu nhà tông 

Dê này Bách lý là ông sáu đời 

Con dòng cháu giống phải chơi! 

Cô kia khi ấy tức thời nghĩ ra 

Tổ tiên ngũ đại nhà ta 

Là dê Tô Vũ ông cha kế truyền 

Cũng là cháu phượng con tiên 

Hai cô cùng dấn bước lên nhịp cầu 

Nào ai có nhượng ai đâu 

Ganh nhau cho đến đâm đầu xuống khe 

Câu này chẳng những chuyện dê 

Bước đường danh lợi ngưởi đi cũng đường

(Nguồn: Nguyễn Văn Vĩnh, Thơ ngụ ngôn La Fontaine, Cảo thơm, 1970)

Bản dịch : Nguyễn Đình

Khi dê gặm cỏ no rồi 

Dê ưa phóng túng cuộc đời thênh thang 

Tìm nơi bãi rộng đồng quang 

Non xanh nước biếc nơi hoang vắng người 

Nơi không nẻo tới đường lui 

Cheo leo vực thẳm, chơi vơi đá ngàn 

Ấy nơi dê thích nhảy quàng 

Quen chân, khôn cản các nàng lêu têu 

Đôi dê nọ phiêu diêu rộng cẳng 

Từ biệt đồng cỏ phẳng rong chơi 

Mỗi nàng một ngả hai nơi 

Tình cờ một chốn cả đôi đụng đầu 

Trên dòng suối bắc cầu ván nhỏ 

Cầy lại qua cũng khó đi đôi 

Dòng sâu nước xiết chơi vơi 

Dẫu cho nữ tướng mấy tài cũng kinh 

Thế mà các cô mình chẳng núng 

Đây bước lên, đó cũng bước lên 

Như vua hai nước láng giềng 

Cùng nhau tranh chấp một miền biên cương 

Và thế đấy. hai nường liều mạng 

Bước, bước đều, trán trán đối nhau 

Kiêu căng ai nhượng ai đâu 

Cả hai tiến tới giữa cầu cuồng ngông 

Cậy điều cao quí giống dòng 

Cháu bà đọ với con ông, đủ vành 

Đều giữ thế chẳng đành nhường bước 

Cùng lăn kềnh xuống nước cả đôi 

Chuyện này chẳng mới trên đời 

Bước đường danh lợi loài ngưởi khác đâu

(Nguồn: Ngụ ngôn chọn lọc La Fontaine, NXB Văn học, 1985)