Mèo già và chuột nhắt

Mèo già và chuột nhắt - Le vieux chat et la jeune souris

Une jeune Souris de peu d'expérience 

Crut fléchir un vieux Chat, implorant sa clémence, 

Et payant de raisons le Raminagrobis: 

Laissez-moi vivre: une Souris 

De ma taille et de ma dépense 

Est-elle à charge en ce logis? 

Affamerais-je, à votre avis, 

L'Hôte et l'Hôtesse, et tout leur monde? 

D'un grain de blé je me nourris; 

Une noix me rend toute ronde. 

A présent je suis maigre; attendez quelque temps. 

Réservez ce repas à messieurs vos Enfants. 

Ainsi parlait au Chat la Souris attrapée. 

L'autre lui dit: Tu t'es trompée. 

Est-ce à moi que l'on tient de semblables discours? 

Tu gagnerais autant de parler à des sourds. 

Chat, et vieux, pardonner? cela n'arrive guères. 

Selon ces lois, descends là-bas, 

Meurs, et va-t'en, tout de ce pas, 

Haranguer les soeurs Filandières. 

Mes Enfants trouveront assez d'autres repas. 

Il tint parole; Et pour ma Fable 

Voici le sens moral qui peut y convenir: 

La jeunesse se flatte, et croit tout obtenir; 

La vieillesse est impitoyable.

Bản dịch : Nguyễn Văn Vĩnh

Thím Chuột nhắt trẻ người non dạ 

Bị Mèo già vồ đã nguy nan 

Lẻo mồm còn cứ kêu van: 

- Xin ngài sinh phúc kẻo oan phận này 

Thân Chuột nhắt phỏng tầy mấy chút 

Nhặt của rơi, thiệt hụt gì ai! 

Hãy khoan lượng nghĩ xin ngài 

Vì tôi đã để cho ai đói nào! 

Miệng này phỏng ăn bao nhiêu hạt 

Chỉ cơm rang góc bát là no 

Sá chi thận phận gầy gò 

Để dành các cậu, các cô thì vừa 

Chuột bị bắt trình thưa như vậy 

Mèo bảo rằng: - Lời ấy khó nghe 

Thôi đi, đừng nói nữa đi! 

Tao đây chứ phải giống gì mà mong 

Mèo lại già hẳn không dung xá 

Rất đang tâm, mi lạ chi ta 

Thôi cho mi xuống làm ma 

Kêu cùng thập điện hoạ là có nghe 

Con tao chẳng thiếu chi thực phẩm 

Mèo nói xong bèn lẩm Chuột ranh 

Chuyện này nghĩa lý rành rành 

Đầu xanh vẫn thị tinh ranh khoe mầu 

Già hay tàn nhẫn biết đâu!

(Nguồn: Nguyễn Văn Vĩnh, Thơ ngụ ngôn La Fontaine, Cảo thơm, 1970)

Bản dịch : Đỗ Khắc Siêm, Hà Khắc Nguyện

Ít kinh nghiệm một con Chuột bé 

Tưởng nằn nì, Mèo sẽ dung khoan 

Bị Mèo bắt, Chuột lạy van 

Trổ tài thuyết phục, tưởng làm Mèo xiêu 

Nó biện luận có chiều hợp lý 

- Lạy cụ Mèo, cụ nghĩ cho nao 

Bé tôi ăn có là bao 

Hột rơi, hột vãi có hao tốn gì 

Cụ thấy đấy tôi thì vô hại 

Không khiến cho chủ phải thiếu ăn 

Một hạt dẻ đủ béo mầm 

Vài ba hạt thóc nuôi thân được rồi 

Vả hiện giờ xác tôi gầy quá 

Cụ hãy chờ chắc chả bao lâu 

Hoặc dành con cháu ăn sau 

Mèo liền vội ngắt những câu giải bày: 

- Tao đâu phải để mày thuyết vậy 

Tao là Mèo, mày thấy hay không? 

Vả tao đầu bạc như bông 

Như thuyết kẻ điếc, mày không mong gì 

Theo luật lệ, hãy về âm phủ 

Thuyết Diêm vương cho cụ nghe chơi 

Con tao đã có chủ nuôi 

Nói xong Mèo chấm dứt đời Chuột con 

Ý nghĩa của ngụ ngôn thấy rõ 

Trẻ chủ quan tin ở tài mình 

Cho rằng mọi việc tất thành 

Già thì tàn nhẫn, chỉ cần lợi riêng

(Nguồn: Ngụ ngôn La Fontaine, NXB Tân Văn, 1992)