Đống của với hai người

Đống của với hai người - Le trésor et les deux hommes

Un Homme n'ayant plus ni crédit, ni ressource, 

Et logeant le Diable en sa bourse, 

C'est-à-dire, n'y logeant rien, 

S'imagina qu'il ferait bien 

De se pendre, et finir lui-même sa misère, 

Puisque aussi bien sans lui la faim le viendrait faire, 

Genre de mort qui ne duit pas 

A gens peu curieux de goûter le trépas. 

Dans cette intention, une vieille masure 

Fut la scène où devait se passer l'aventure. 

Il y porte une corde, et veut avec un clou 

Au haut d'un certain mur attacher le licou. 

La muraille, vieille et peu forte, 

S'ébranle aux premiers coups, tombe avec un trésor. 

Notre désespéré le ramasse, et l'emporte, 

Laisse là le licou, s'en retourne avec l'or, 

Sans compter: ronde ou non, la somme plut au sire. 

Tandis que le galant à grands pas se retire, 

L'homme au trésor arrive, et trouve son argent 

Absent. 

Quoi, dit-il, sans mourir je perdrai cette somme? 

Je ne me pendrai pas? Et vraiment si ferai, 

Ou de corde je manquerai. 

Le lacs était tout prêt; il n'y manquait qu'un homme: 

Celui-ci se l'attache, et se pend bien et beau. 

Ce qui le consola peut-être 

Fut qu'un autre eût pour lui fait les frais du cordeau. 

Aussi bien que l'argent le licou trouva maître. 

L'avare rarement finit ses jours sans pleurs: 

Il a le moins de part au trésor qu'il enserre, 

Thésaurisant pour les voleurs, 

Pour ses parents, ou pour la terre. 

Mais que dire du troc que la fortune fit? 

Ce sont là de ses traits; elle s'en divertit. 

Plus le tour est bizarre, et plus elle est contente. 

Cette Déesse inconstante 

Se mit alors en l'esprit 

De voir un homme se pendre; 

Et celui qui se pendit 

S'y devait le moins attendre.

Bản dịch : Nguyễn Văn Vĩnh

Một người kia gặp cơn túng ngặt 

Muốn vay ai, ai đắt mà vay 

Lưng không, biết tính sao đây? 

Quyết đi tự tận phen này cho xong 

Thừng buộc cổ long đong phải hết 

Dẫu chẳng toan cũng chết đói mà 

Ngẫm xem bụng dạ người ta 

Ai ưa nhịn đói mà qua kiếp người 

Gần đấy có một nơi nhà đổ 

Anh kiết ta đến đó liều mình 

Trên tường sẵn có đóng đanh 

Một dây thòng lọng đã đành là xong 

Chẳng ngờ vách cũ không được tốt 

Đổ đánh ùm, vung một đống tiền 

Chàng ta đứng dậy nhặt liền 

Đem vàng đi thẳng còn quên chiếc thừng 

Cũng chẳng đếm xem chừng lẻ chẵn 

Mau bước chân vội lẩn về nhà 

Người có của bỗng chạy ra 

Thoắt trông đã thấy tiền đà vắng tanh 

Kêu: - Trời hỡi! nay mình chưa chết 

Mà bạc tiền đã hết mất rồi 

Vậy thì chết quách đi thôi 

Dây đâu thắt cổ cho rồi một phen 

Thừng còn sẵn theo trên vách đổ 

Chỉ thiếu người treo cổ vào trong 

Thò đầu chàng quấn một vòng 

Chỉ trong giây phút là xong một đời 

Nực cười chết đến nơi còn tính 

Tiền mua dây người gánh đỡ cho 

Ông trời sao khéo bày trò 

Thừng kia của nọ chéo cho lạ đời 

Thương hại thay những người bủn xỉn 

Có của mà giấu kín một nơi 

Chẳng dám ăn, chẳng dám chơi 

Để cho kẻ cắp hoặc người họ xa 

Cũng có khi người ta lấy hết 

Hoặc đất đen giữ diệt dưới sâu 

Tài thần bỡn cợt lắm câu 

Bày ra trò lạ ở đâu ghẹo đời! 

Ông muốn khiến một người thắt cổ 

Bỗng thừng kia, anh nọ chui vào 

Ông đùa những cách lạ sao?

(Nguồn: Nguyễn Văn Vĩnh, Thơ ngụ ngôn La Fontaine, Cảo thơm, 1970)