Phong kiều dạ bạc - Trương Kế

楓 橋 夜 泊 

月 落 烏 啼 霜 滿 天 

江 楓 漁 火 對 愁 眠 

姑 蘇 城 外 寒 山 寺 

夜 半 鐘 聲 到 客 船

張 繼

PHONG KIỀU DẠ BẠC

Nguyệt lạc ô đề sương mãn thiên

Giang phong ngư hỏa đối sầu miên

Cô Tô thành ngoại Hàn San tự

Dạ bán chung thanh đáo khách thuyền

Trương Kế

Cố sự

Truyện kể lại rằng:

Một đêm kia, một bài thơ tứ tuyệt tình cờ được làm ra do hai thầy trò nhà sư chùa Hàn San: hai câu trên của vị tăng, hai câu dưới của chú tiểu:

Sơ tam sơ tứ nguyệt mông lung

(Mồng ba mồng bốn trăng mờ)

Bán tự ngân câu bán tự cung

(Nửa dường móc bạc nửa như cung trời)

Nhất phiến ngọc hồ phân lưỡng đoạn

(Một bình ngọc trắng chia hai)

Bán trầm thủy để bán phù không

(Nửa chìm đáy nước nửa cài từng không)

Tiếng chuông chùa do nhà sư đánh lên lúc nửa đêm để cảm tạ Phật tổ về sự hoàn thành bài thơ trên, đã vẳng đến bến sông gần đó khiến cho thi sĩ Trương Kế làm nên câu cuối của bài thơ Phong Kiều Dạ Bạc

Chú thích :

Phong Kiều: tên đất, ở ngoài cửa Xương môn, thị trấn Tô châu, tỉnh Giang Tô 

Cô Tô: thị trấn Tô châu ngày nay 

Hàn San tự: ở phía tây Phong Kiềụ Đời Đường, hai nhà sư Hàn San và Thập Đắc trụ trì tại đây, nên chùa có tên là Hàn San

Dịch nghĩa :

Một vần thơ nghe thật thuận tai (!). Có lẽ vì vậy mà khó có cảm tưởng nhiều chăng ? Đọc đi đọc lại một hồi cho hết cái thuận tai ấy thì bài thơ hiện ra một khung cảnh thật cô đơn, cô độc, tối tăm, buồn rầu, triền miên vô cùng vô tận; Có ai ngồi một mình trong đêm tối ... chờ sáng không nhĩ ? Sẽ thấy trăng xuống, quạ kêu, sương mù bao phủ mịt mùng. Trên một bến sông, đèn ai le lói trên một chiếc thuyền con bé bỏng lạc lõng. Sẽ cảm sầu nhân thế trong giấc ngủ đến lúc nào đó từ nơi nào đó xa xăm; ... Bỗng nhiên "bon" "bon", tiếng chuông chùa từ đâu vọng lại, tiếng chuông "cảnh tỉnh" nhĩ hay tiếng chuông từ địa ngục vọng về ? Tôi nghĩ là "cảnh tỉnh", vì nó đi đến thi nhân, không phải thi nhân nghe thấy nó, nó là kẻ chủ động, không phải thi nhân là kẻ chủ động; vì tự nhiên nó gõ nhẹ vào đầu thi nhân, một tiếng vang, một tiếng "hưởng" (xài tạm chữ của Hiệu), làm cho thời gian không gian lắng đọng trong một tít tắt ấy thi nhân thấy rõ ràng chân tướng của sự vật ... 

1. Trăng lặn quạ kêu sương phủ đầy bầu trời 

2. Rừng phong trên bờ đèn ngư phủ lấp ló ôm sầu mà nằm ngủ 

3. Ngoài thành Cô Tô bên mé chùa Hàn San 

4. Nửa đêm tiếng chuông vọng đến thuyền lữ khách

Dịch thơ : Nguyễn Hùng Lân

Trăng tà quạ gọi sương lên

Bờ cây chài lửa đôi bên giấc sầu

Chùa Hàn San giữa đêm thâu

Tiếng chuông thành ngoại đưa vào thuyền nhân

Dịch thơ : Trần Trọng San

Quạ kêu trăng lẫn sương trời

Buồn hiu giấc ngủ lửa chài bến phong

Đêm Cô Tô vẳng tiếng chuông

Chùa Hàn San đến thuyền sông Phong Kiều

Dịch thơ : Trần Trọng Kim

Quạ kêu trăng lặn sương rơi

Lửa chài cây bãi đối người nằm co

Con thuyền đậu bến Cô Tô

Nửa đêm nghe tiếng chuông chùa Hàn San

Dịch thơ : K.D.

Trăng tà chiếc quạ kêu sương

Lửa chài cây bến sầu vương giấc hồ

Thuyền ai đậu bến Cô Tô

Nửa đêm nghe tiếng chuông chùa Hàn Sơn

Dịch thơ : Tản Đà

Trăng tà tiếng quạ kêu sương

Lửa chài cây bến sầu vương giấc hồ

Thuyền ai đậu bến Cô Tô

Nửa đêm nghe tiếng chuông chùa Hàn San

Witter Bynner :

While I watch the moon go down, a crow caws through the frost; 

Under the shadows of maple-trees a fisherman moves with his torch; 

And I hear, from beyond Suzhou, from the temple on Cold Mountain, 

Ringing for me, here in my boat, the midnight bell.