Thục tướng - Đỗ Phủ

蜀 相 

丞 相 祠 堂 何 處 尋 

錦 官 城 外 柏 森 森 

映 階 碧 草 自 春 色 

隔 葉 黃 鸝 空 好 音 

三 顧 頻 煩 天 下 計 

兩 朝 開 濟 老 臣 心 

出 師 未 捷 身 先 死 

長 使 英 雄 淚 滿 襟

杜 甫

THỤC TƯỚNG

Thừa tướng từ đường hà xứ tầm 

Cẩm Quan thành ngoại bách sâm sâm 

Ánh giai bích thảo tự xuân sắc 

Cách diệp hoàng ly không hảo âm 

Tam cố tần phiền thiên hạ kế 

Lưỡng triều khai tế lão thần tâm 

Xuất sư vi tiệp thân tiên tử 

Trường sử anh hùng lệ mãn khâm 

Đỗ Phủ

Chú thích :

Thục tướng: là Gia cát Lượng, thừa tướng nước Thục thời Tam Quốc. Nước Tàu lúc đó chia làm ba: Ngụy có Tào Tháo, Thục có Lưu Bị, Ngô có Tôn Quyền. Gia cát Lượng (Khổng Minh) là một thư sinh ở Long Trung, phía tây thành Tương Dương, tỉnh Hỗ Bắc, được Lưu Bị là tôn thất nhà Hán ba lần đến thảo lư mời ra giúp việc. Cảm ơn tri ngộ ấy, Khổng Minh ra giúp Lưu Bị lập nên nước Thục. Khi Thục tiên chúa mất, lại hết lòng phò tá Hậu Chúa cho đến khi tạ thế 

Cẩm Quan: tây Thành Đô Tứ Xuyên 

Tam cố: Gia cát Lượng lúc còn ẩn cư, Lưu Bị ba lần lại thăm, mời ra cộng đồ đại sự 

Lưỡng triều: Tiên chúa (Lưu Bị), Hậu chúa (Lưu Thiện)

Dịch nghĩa : 

Cỏ xanh xuân sắc tự mình, hoàng oanh líu lo tự mình; Gia cát Lượng một đời tận tâm tận lực cho nhà Hán, rồi cũng nấm mồ, đời người với cặp mắt hoài cổ ngàn năm bao giờ cũng nhỏ bé đến tội ...

Tìm ở nơi nào thấy đền thờ của thừa tướng? 

Chính là ở ngoài thành Cẩm Quan, 

nơi có hàng cây bách um tùm 

Soi sáng thềm, cỏ xanh vẫn có màu vẻ xuân; 

Bên kia lá cây, chim oanh vàng vẫn cất tiếng hót hay 

Lưu Huyền Ðức ba lần đến thăm làm cho ngài phải bận tâm với kế sách bình định thiên hạ Ngài đã có công mở nước và giúp rập hai triều, hết lòng bậc lão thần . 

Ngài đem quân đi đánh Ngụy chưa thắng trận mà thân đã thác; 

Việc này mãi mãi khiến cho các bậc anh hùng lệ rơi đầy vạc áo 

Dịch thơ : Trần Trọng San

Biết đến đâu tìm đền Thục Tướng

Phía ngoài thành Cẩm bách rườm rà

Soi thềm cỏ biếc luôn tươi thắm

Bên lá oanh vàng vẫn hót ca

Ba lượt ân cần ơn chúa nặng

Hai triều giúp rập bụng tôi già

Ra quân chưa thắng thân đà thác

Mãi khiến anh hùng lệ xót xa

Dịch thơ : Trần Trọng Kim

Đền thừa tướng ở đâu đây

Mé ngoài thành Cẩm mấy cây bách già

Cỏ xuân ánh mặt thềm hoa

Oanh vàng trong lá hững hờ véo von

Vì dân ba lượt tìm luôn

Hai triều giúp rập tấc son lão thần

Quân chưa thắng đã từ trần

Anh hùng nhớ đến lệ tràn thấm khăn

Witter Bynner :

Where is the temple of the famous Premier? -- 

In a deep pine grove near the City of Silk, 

With the green grass of spring colouring the steps, 

And birds chirping happily under the leaves. 

...The third summons weighted him with affairs of state 

And to two generations he gave his true heart, 

But before he could conquer, he was dead; 

And heroes have wept on their coats ever sincẹ