Xuân tứ - Hoàng Phủ Nhiễm

春 思 

鶯 啼 燕 語 報 新 年 

馬 邑 龍 堆 路 幾 千 

家 住 層 城 鄰 漢 苑 

心 隨 明 月 到 胡 天 

機 中 錦 字 論 長 恨 

樓 上 花 枝 笑 獨 眠 

為 問 天 戎 竇 車 騎 

何 時 返 旆 勒 燕 然

皇 甫 冉

XUÂN TỨ

Oanh đề yến ngữ báo tân niên 

Mã ấp long đôi lộ kỷ thiên 

Gia trú Tằng thành lân Hán uyển 

Tầm tuỳ minh nguyệt đáo Hồ thiên 

Cơ trung cẩm tự luận trường hận 

Lâu thượng hoa chi tiếu độc miên 

Vị vấn nguyên nhung đậu xa kỵ 

Hà thời phản bái lặc Yên nhiên 

Hoàng Phủ Nhiễm

Chú thích :

Mã ấp: Tần xây Trường thành ở Vũ Xuyên tái, có chỗ tên là Mã trì tẩu, dựa vào đó xây thành, do đó xưng là Mã ấp 

Long đôi: tên đất ngoài cổ mộ, phía cực đông của nhà Hán, có nước Lâu Lan, có Bạch Long đôi, đầy cỏ nước 

Tằng thành: ba tầng ở Côn Luân sơn, trên hết là Tằng thành, truyền thuyết chỗ Thiên đế ở 

Cẩm tự: Đậu Thao trấn Tương dương, cùng vợ Tô thị không qua lại tin tức. Tô thị thương thân, dệt gấm thành thơ từ hơn hai trăm bài 

Đậu xa kỵ: Thời Hậu Hán, Đậu Hiến làm xa kỵ tướng quân 

Yên Nhiên: tên núi, cách biên tái ba ngàn dặm; Tám mươi mốt bộ lạc ra hàng, Đậu Hiến lên núi làm bia đá khắc công, xưng tụng công đức nhà Hán

Dịch nghĩa : 

Mùa xuân đến cây cỏ chim chóc tưng bừng, một mình ngồi nghĩ đến người yêu mấy ngàn dặm ngoài sơn khê; Bài thơ chỉ nói một nửa tâm sự người chinh phụ, đấy là đang nghĩ đến thân mình, tủi thân cô độc, tự oán tự than, cuối hai câu hàm ý trách móc người yêu ham ... công danh ... Một nửa còn lại mà trong Chinh phụ ngâm có đề, là nỗi lo lắng xót xa của người chinh phụ khi nghĩ đến chinh phu đang chịu nhiều gian truân trên chiến trường ...

Chim oanh líu lo, chim yến ríu rít báo tin năm mới đến 

Mã ấp Long đôi hai nơi đường xá xa mấy ngàn dặm 

Nhà ở Tằng thành gần đó có vườn thượng uyển thời Hán 

Lòng đi theo ánh trăng sáng đến phương trời đất Hồ 

Những lời thơ dệt qua khung cửi nói đến nỗi sầu hận dài đằng đẳng 

Cành hoa trên lầu đang cười mình đang gối chăn một mình 

Muốn hỏi đại nguyên soái Đậu xa kỵ 

Chừng nào thì lên núi Yên Nhiên khắc bia, trở cờ xí quay về lại

Dịch thơ : Tuấn Sơn

Oanh ca yến hót báo xuân sang 

Ấp Mã , Rồng Đôi cách dặm ngàn 

Nhà ở Tăng Thành gần Hán uyển 

Lòng theo trăng sáng đến Hồ gian (1) 

Quân dinh gấm lụa nhắc trường hận 

Lầu thượng cành hoa ngũ một mình 

Xin hỏi nguyên nhung xa kỵ tướng 

Bóng cờ chiến thắng khắc Yên san 

Dịch thơ : Nguyễn Tâm Hàn 

Đón Xuân oanh yến hoan ca 

Đường về Long, Mã cách xa ngàn trùng 

Xóm Tằng vườn Hán ngang hông 

Tâm cài vành nguyệt không trung trời Hồ 

Lời nào tả hết sầu tư 

Lầu tình nụ nhạt hoen mờ cô đơn 

Gặp Nguyên nhung hỏi nguồn cơn 

Bao giờ cờ chiến trời Yên tung hoành 

Dịch thơ : Anh Nguyên 

Xuân về, oanh én báo tin, 

Gò Rồng, Ãp Ngựa, mấy nghìn dặm xa. 

Kinh thành, vườn Hán bên nhà, 

Trời Hồ, tâm ánh trăng ngà hướng theo. 

Gấm, khung chữ hận dệt deo, 

Hoa cười trên gác ngủ khoèo một thân. 

Chỉ xin hỏi Bảo tướng quân, 

Bao giờ công khắc trên phần núi Yên?... 

Witter Bynner :

Finch-notes and swallow-notes tell the new year.... 

But so far are the Town of the Horse and the Dragon Mound 

From this our house, from these walls and Han Gardens, 

That the moon takes my heart to the Tartar skỵ 

I have woven in the frame endless words of my grieving.... 

Yet this petal-bough is smiling now on my lonely sleep. 

Oh, ask General Dou when his flags will come home 

And his triumph be carved on the rock of Yanran mountain!