Tống Dương thị nữ - Vi Ứng Vật

送 楊 氏 女

永 日 方 慼 慼

出 行 復 悠 悠

女 子 今 有 行

大 江 泝 輕 舟

爾 輩 苦 無 恃

撫 念 益 慈 柔

幼 為 長 所 育

兩 別 泣 不 休

對 此 結 中 腸

義 往 難 復 留

自 小 闕 內 訓

事 姑 貽 我 憂

賴 茲 託 令 門

仁 卹 庶 無 尤

貧 儉 誠 所 尚

資 從 豈 待 周

孝 恭 遵 婦 道

容 止 順 其 猷

別 離 在 今 晨

見 爾 當 何 秋

居 閑 始 自 遣

臨 感 忽 難 收

歸 來 視 幼 女

零 淚 緣 纓 流

韋 應 物

TỐNG DƯƠNG THỊ NỮ

Vĩnh nhật phương thích thích 

Xuất hành phục du du 

Nữ tử kim hữu hành 

Đại giang phi khinh chu 

Nhĩ bối khổ vô thị 

Phủ niệm ích từ nhu 

Ấu vi trường sở dục 

Lưỡng biệt khấp bất hưu 

Đối thử kết trung trường 

Nghĩa vãng nan phục lưu 

Tự tiểu khuyết nội huấn 

Sự cô di ngã ưu 

Lại từ thác lệnh môn 

Nhân tuất thứ vô vưu 

Bần kiệm thành sở thượng 

Tư tòng khởi đãi chu 

Hiếu cung tuân phụ đạo 

Dung chỉ thuận kỳ du 

Biệt ly tại kim thần 

Kiến nhĩ đương hà thu 

Cư nhàn thỉ tự khiển 

Lâm cảm hốt nạn thu 

Quy lai thị ấu nữ 

Linh lệ duyên anh lưu

Vi Ứng Vật

Chú thích : 

Dương thị, là nhà họ Dương, không rõ là họ hàng hay bạn bè của tác giả Vi Ứng Vật. Chẳng may cha mẹ mất sớm, để lại hai đứa bé gái bơ vơ. Ông mang cả về nhà nuôi cho khôn lớn. Hôm nay cô chị lớn về nhà chồng, ông viết bài này tiễn biệt… 

Dịch nghĩa : 

Tiễn con gái họ Dương 

Đã nhiều ngay lo đau đáu; đến lúc ra đi lại dằng dặc hơn. 

Con gái hôm nay lên đường; dùng thuyền nhỏ đi trên sông lớn. 

Con đã khổ vì thiếu tình mẫu tử; [ta] càng phải đối xử thương yêu và mềm dẻo hơn. 

Nuôi dạy con từ nhỏ tới lớn; lúc xa nhau cùng khóc không dứt. 

Nhưng cũng phải để trong lòng; việc về nhà chồng không thể giữ lại được. 

Từ nhỏ con đã thiếu sự dạy dỗ của người mẹ; ta lo con chưa được chỉ bảo cách hầu hạ mẹ chồng. Con về làm dâu nhà này; nhân từ khoan dung không đâu bằng. 

Nhà nghèo phải chuộng sự cần kiệm; trông chờ ở của hồi môn há đủ sao! 

Con phải hiếu thảo và cung kính theo đúng đạo làm vợ; dung nhan và cử chỉ cũng phải theo phép tắc. 

Sáng nay ta xa nhau rồi; biết đến thu nào mới được gặp lại? 

Sống nhàn rồi ta cũng tự biết cách; lúc này cảm xúc khó mà nén được. 

Trở về nhà thấy [em của] con còn nhỏ; nước mắt [ta] lại ứa ra lăn trên dải mũ. 

Dịch thơ : Viên Thu - Nguyễn Minh 

Biết bao ngày bối rối lo âu, 

Đến lúc đi day dứt thấm sầu. 

Con gái ta hôm nay xuất giá, 

Thuyền con, sông lớn rõ gieo neo. 

Thiếu tình mẫu tử, con thương khổ, 

Nên phải luôn mềm mỏng mến yêu. 

Nuôi dạy ấu thơ cho đến lớn, 

Cùng thầm tuôn lệ lúc xa nhau. 

Xót đau nên giấu kín trong lòng, 

Chẳng thể ngăn con việc lấy chồng. 

Từ nhỏ thiếu khuyên bày của mẹ, 

Phận làm dâu hiểu biết hay không . 

Được sang nơi ấy thật may sao. 

Họ thuận hòa nhân hậu biết bao. 

Nhà khó phải lo cần kiệm trước, 

Của hồi môn cậy chẳng vào đâu. 

Phải cung kính, hiếu hiền ngoan đạo, 

Nề nếp, dung nhan đúng phép vào. 

Buổi sáng nay đành từ biệt vậy, 

Đến năm nào lại gặp cùng nhau ? 

Tịnh nhàn ta cũng suy ra cách, 

Cảm xúc bây giờ khó nén sâu. 

Trở lại nhà, nhìn con gái nhỏ. 

Lệ thương rơi dải mũ tuôn trào ! 

Dịch thơ : Nguyễn Phước Hậu 

Ngày tiễn lo buồn hoài 

Đi rồi lâu trở lại. 

Lên đường một thân gái 

thuyền nhỏ ngược sông dài. 

Mày khổ con không mẹ 

càng đối xữ thương cưng. 

Ta dạy nuôi từ bé 

xa nhau lệ chẳng ngừng. 

Cư xữ phải giữ lòng 

Theo chồng không cản lại. 

Từ nhỏ thiếu mẹ dạy 

Ta ngại phận dâu con. 

Nhà chồng nơi nương cậy 

Họ nhân ái hoà khoan 

Nhà nghèo cần kiệm lấy 

Hồi môn há chu toàn? 

Đạo vợ hiền đối đãi 

Cử chỉ theo lễ nghi. 

Sáng sớm con ra đi 

Thu nào mới gặp lại? 

Sống nhàn nên tự chế 

Cảm xúc khó nén ngăn. 

Trở về nhìn gái bé 

Nước mắt vành mũ lăn. 

Witter Bynner :

My heart has been heavy all day long 

Because you have so far to gọ 

The marriage of a girl, away from her parents, 

Is the launching of a little boat on a great river. 

...You were very young when your mother died, 

Which made me the more tender of yoụ 

Your elder sister has looked out for you, 

And now you are both crying and cannot part. 

This makes my grief the harder to bear; 

Yet it is right that you should gọ 

...Having had from childhood no mother to guide you, 

How will you honour your mother-in-law? 

It's an excellent family; they will be kind to you, 

They will forgive you your mistakes -- 

Although ours has been so pure and poor 

That you can take them no great dowrỵ 

Be gentle and respectful, as a woman should be, 

Careful of word and look, observant of good examplẹ 

...After this morning we separate, 

Therés no knowing for how long.... 

I always try to hide my feelings -- 

They are suđenly too much for me, 

When I turn and see my younger daughter 

With the tears running down her cheek.