Vọng nhạc - Đỗ Phủ

望 嶽 

岱 宗 夫 如 何

齊 魯 青 未 了

造 化 鍾 神 秀

陰 陽 割 昏 曉

盪 胸 生 層 雲

決 眥 入 歸 鳥

會 當 凌 絕 頂

一 覽 眾 山 小

杜 甫

VỌNG NHẠC

Ðại Tống phù như hà

Tề Lỗ thanh vị liễu 

Tạo hóa chung thần tú

Âm dương cát hôn hiểu 

Ðãng hung sinh tằng vân

Quyết tí nhập quy điểu 

Hội đương lăng tuyệt đính

Nhất lãm chúng sơn tiểu 

Đỗ Phủ

Chú thích :

Vọng Nhạc: Trung Quốc có năm ngọn núi cao (ngũ nhạc), đây là núi Thái Sơn

Đại Tông: là Thái Sơn

Tề Lỗ: tên hai nước, bây giờ ở tỉnh Sơn Đông

Âm Dương: Phía sau núi gọi là âm, phía trước là dương

Hôn Hiểu: Trời tối là hôn, trời sáng là hiểu; phía sau núi mặt trời không chiếu tới gọi là hôn, phía trước có ánh sáng mặt trời gọi là hiểu

Quyết xế: mở to con mắt

Dịch Ý : 

Sáu câu đầu tả thực, hai câu sau giả dụ; Đãng hung, quyết xế tả cảnh bao la rộng lớn; bốn câu dầu vịnh núi, ngụ chữ vọng, bốn câu sau vịnh "vọng", ngụ chữ núị Bốn câu đầu tả vị trí của Thái sơn, hai câu kế tả cảm giác của một con người nhỏ bé trước thiên nhiên, hai câu cuối đưa ta về thực tại, lên núi cao nhất thì mình có thể nhìn xuống núi nhỏ hơn, làm ta nghĩ đến câu của Lão tử: trường đoản tương hình cao hạ tương khuynh. Chỉ thế thôị 

Núi Thái Sơn kia, là thế nào 

Là biên giới giữa Tề và Lỗ, xanh ngắt một màu không thôi 

Bởi tạo hóa hun đúc nên một toà núi hùng vĩ thần kỳ 

Và âm dương phân chia hai bên âm ám sáng tỏ 

Tâm hồn bâng khuâng như những áng mây bay trên núi 

Đôi mắt mở lớn nhìn những con chim bay về tổ trên núi 

Sẽ có lúc lên đến chỗ cao nhất 

Nhìn xuống những đám núi nhỏ phía dưới

Dịch thơ : K.T.

Thái Sơn biết thế nào

Xanh biếc chia Tề Lỗ

Hùng vĩ thay tạo hóa

Trắng đen vẽ như mơ

Mây trôi bâng khuâng dạ

Chim lạc mắt trừng nhìn

Có khi lên tận đỉnh

Vọng xuống đám núi xanh

Dịch thơ : Trần Trọng San 

Thái Sơn biết thế nào 

Xanh biếc chia Tề Lỗ 

Hùng vĩ thay tạo hóa 

Trắng đen vẽ như mơ 

Mây trôi bâng khuâng dạ 

Chim lạc mắt trừng nhìn 

Có khi lên tận đỉnh 

Vọng xuống đám núi xanh 

Dịch thơ : Trường Tương Tư 

Hùng vĩ Thái Sơn vẽ thế nào 

Lỗ, Tề xanh biếc rõ làm sao 

Âm dương tạo hoá sanh thiêng khí 

Sớm tối mây vần ngập núi cao 

Lớp lớp khói mờ vây quyện kín 

Đàn đàn chim nối cánh tìm nhau 

Đỉnh non có dịp lên nhìn xuống 

Thấy ngọn xung quanh lặng lẽ chao 

Dịch thơ : Nguyễn Tâm Hàn 

Ngọn Đại Tông hỏi ai không biết? 

Lỗ như Tề xanh biếc mênh mông 

Thiên nhiên cẩm tú chập chùng 

Âm dương kết tụ khắp vùng hôm mai 

Lòng núi chuyển khói mây quyện tụ 

Từng bầy chim về tổ trong chiều 

Leo lên tận đỉnh vút cao 

Nhìn quanh các ngọn thảy đều cỏn con 

Dịch thơ : Anh Nguyên 

Đại-Tông kia, đã biết đâu, 

Lỗ, Tề, xanh biếc một mầu cỏ cây. 

Trời sinh cảnh đẹp đã bầy, 

Bắc: âm, u tối; nam: đầy sáng, dương. 

Thả lòng ngắm núi mây vương, 

Nhướng mi nhìn đám chim đương bay về. 

Gặp thời lên đỉnh nào chê, 

Nhìn quanh, núi nhỏ bốn bề nhấp nhô... 

Dịch thơ : Viên Thu 

Đại Tông ai biết rõ đâu nào, 

Tề, Lỗ đều xanh biếc một màu. 

Tạo hóa khí thần ngưng hội vậy, 

Âm dương hôm sớm đẹp như nhau. 

Núi rung mây nổi xây tầng ngát, 

Mắt dõi chim về trú tổ cao. 

Tận đỉnh thẳm mù lên đến được, 

Nhìn non quanh quẩn nhỏ dường bao.

Dịch thơ : Nguyễn Minh

Núi Đại Tông ra sao xin nói 

Màu xanh xanh núi trải Lỗ, Tề 

Trời sinh ra vẻ thần kỳ 

Bắc nam hai mặt phân chia sáng chiều 

Mây lớp lớp làm xiêu lòng mở 

Ngắm chim chiều mắt ngó đăm đăm 

Rồi đây lên đỉnh ta thăm 

Thấy bao núi nhỏ đều nằm xinh xinh 

Witter Bynner :

What shall I say of the Great Peak? -- 

The ancient dukedoms are everywhere green, 

Inspired and stirred by the breath of creation, 

With the Twin Forces balancing day and night. 

...I bare my breast toward opening clouds, 

I strain my sight after birds flying homẹ 

When shall I reach the top and hold 

All mountains in a single glancẻ