Xuân vọng - Đỗ Phủ

春 望 

國 破 山 河 在 

城 春 草 木 深 

感 時 花 濺 淚 

恨 別 鳥 驚 心 

烽 火 連 三 月 

家 書 抵 萬 金 

白 頭 搔 更 短 

渾 欲 不 勝 簪

杜 甫

XUÂN VỌNG

Quốc phá sơn hà tại 

Thành xuân thảo mộc thâm 

Cảm thời hoa tiển lệ 

Hận biệt điểu kinh tâm 

Phong tỏa liên tam nguyệt 

Gia thư để vạn kim 

Bạch đầu tao cánh đoản 

Hồn dục bất thăng trầm 

Đỗ Phủ

Dịch nghĩa : 

Nước phá nhà tan, một cảnh thê lương, đối với cảnh muà xuân cỏ cây um tùm mọc đầy trước mắt; mâu thuẩn lại càng làm tăng cái đau khổ của con ngườị Do đó mà qua màn lệ bỗng thấy hoa nở như nước mắt tầm tả, chim kêu như ai thương nỗi ly biệt của người thân. Ly biệt mà lại còn không biết tin tức nữa, lòng đã khổ đau lại càng thêm bồn chồn. Hai câu cuối lại đóng vào sự đau khổ bằng tuổi già, tóc bạc lưa thưa; Con người lúc nhỏ và về già là những lúc yếu ớt nhất, về tinh thần lẫn thể xác; Chiến tranh xảy ra vì những người đương tráng niên phải xông pha tạo ra chuyện để tiêu di tuổi trẻ. Khổng Tử có nói: còn thanh niên phải giới chuyện nữ sắc, đương tráng niên phải giới chuyện tranh đấu, về già thì phải giới chuyện an đắc thủ phận; Chính là đã hiểu rõ cái kiếp sống con người ... 

Nước bị tàn phá, núi sông vẫn còn đấy 

Muà xuân trong thành, cỏ cây mọc đầy 

Cảm (thương) thời thế, hoa rơi lệ 

(Oán) hận biệt ly, chim kinh sợ trong lòng 

Khói lửa báo động liên miên ba tháng trời 

Thư nhà (đến), quý như muôn lạng vàng 

Đầu bạc, xoa thấy càng lưa thưa 

Coi bộ không đủ (dày) để cài trâm

Dịch thơ : Trần Trọng San

Nước tàn sông núi còn đây

Thanh xuân cây cỏ mọc đầy khắp nơi

Cảm thời hoa cũng lệ rơi

Chim kia cũng sợ hận người lìa tan

Lửa phong ba tháng lan tràn

Thư nhà đưa đến muôn vàng chắt chiu

Xoa đầu tóc bạc ngắn nhiều

So le lởm chởm khó điều cài trâm

Dịch thơ : Trần Trọng Kim

Nước phá tan núi sông còn đó

Đầy thành xuân cây cỏ rậm sâu

Cảm thời hoa dỏ dòng châu

Biệt ly tủi giận chim đau nỗi lòng

Ba tháng khói lửa ròng không ngớt

Bức thư nhà giá đắt bạc muôn

Gãi đầu tóc bạc ngắn ngun

Dường như hết thảy e khôn búi tròn

Dịch thơ : Tương Như

Nước mất còn sông núi

Thành xuân cảnh um tùm

Biệt ly lòng chim hãi

Cám cảnh lệ hoa tuôn

Lửa hiệu liền ba tháng

Thư nhà đáng mấy muôn

Gãi hoài cùn tóc bạc

Chừng tuột chiếc trâm luôn

Witter Bynner :

Though a country be sundered, hills and rivers endure; 

And spring comes green again to trees and grasses 

Where petals have been shed like tears 

And lonely birds have sung their grief. 

...After the war-fires of three months, 

One message from home is worth a ton of gold. 

...I stroke my white hair. It has grown too thin 

To hold the hairpins any morẹ