Quan san nguyệt - Lý Bạch

關 山 月 

明 月 出 天 山

蒼 茫 雲 海 間

長 風 幾 萬 里

吹 度 玉 門 關

漢 下 白 登 道

胡 窺 青 海 灣

由 來 征 戰 地

不 見 有 人 還

戍 客 望 邊 色

思 歸 多 苦 顏

高 樓 當 此 夜

歎 息 未 應 閑

李 白

QUAN SAN NGUYỆT

Minh nguyệt xuất Thiên San

Thương mang vân hải gian

Trường phong kỷ vạn lý

Xuy độ Ngọc Môn quan

Hán há Bạch Đăng đạo

Hồ khuy Thanh Hải loan

Do lai chinh chiến địa

Bất kiến hữu nhân hoàn

Thú khách vọng biên sắc

Tư quy đa khổ nhan

Cao lâu đương thử dạ

Thán tức vị ưng nhàn

Lý Bạch

Chú thích :

Thiên san: tên núi ở tỉnh Tân cương, phía bắc Trung quốc 

Ngọc môn quan: giờ là Sa châu, cách Trường An 3600 dặm 

Bạch Đăng: Bạch Đế thành, huyện Phụng Tiết, tỉnh Tứ Xuyên 

Thanh hải: tên hồ lớn ở mé đông Thanh hải, tây tỉnh Cam Túc, chu vi ngàn dặm.

Dịch nghĩa :

 

Bài thơ bắt đầu từ mặt trăng lên cao từ đỉnh núi Thiên san, theo gió bay ngàn dặm về đến Ngọc môn quan. Thi nhân liên tưởng đến nguyên một bãi chiến trường chạy từ tây qua đông, cũng trong một khung cảnh mênh mông vô bờ bến mà hoang lương ấy, bỗng hiện ra gương mặt của người lính thú, vòi või nhìn về cỏi chân trời xa xa, nhớ về quê hương làng mạc thân thuộc gia đình, có ai ngồi mà hưởng nhàn nhã cho được khi nhìn thấy gương mặt ấỵ 

1. Trăng sáng mọc trên núi Thiên san 

2. Trong cảnh mênh mông giữa mây và biển 

3. Gió bay mấy ngàn dặm về 

4. Thổi đến cửa ải Ngọc môn 

5. Nhà Hán đồn binh ở lộ Bạch Đăng 

6. Rợ Hồ ngấp nghé ở vũng Thanh hải 

7. Xưa nay vẫn là bãi chiến trường 

8. Không thấy có ai được trở về 

9. Người lính thú nhìn đăm đăm cảnh sắc xa xa 

10. Lòng nhớ nhà gương mặt lộ vẻ buồn khổ 

11. Đêm nay có ai đang ngồi trên lầu cao 

12. Hẳn phải than thở mà không dám nhàn nhã

Dịch thơ : Tản Đà

Vừng trăng ra núi Thiên san

Mênh mang nước bể mây ngàn sáng soi

Gió đâu muôn dặm chạy dài

Thổi đưa trăng sáng ra ngoài Ngọc môn

Bạch Đăng quân Hán đóng đồn

Vùng kia Thanh hải dòm luôn mắt Hồ

Từ xưa bao kẻ chinh phu

Đã ra đất chiến về ru mấy người

Buồn trông cảnh sắc bên trời

Giục lòng khách thú nhớ nơi quê nhà

Lầu cao đêm vắng ai mà

Đêm nay than thở chắc là chưa nguôi

Dịch thơ : Trần Trọng San

Trăng sáng ló Thiên san

Giữa biển mây mênh mang

Gió lan xa vạn dặm

Thổi đến Ngọc môn quan

Bạch Đăng quân Hán xuống

Thanh hải giặc Hồ tràn

Xưa nay nơi chiến địa

Không thấy ai về làng

Lính thú trông biên giới

Nhớ quê khó muôn vàn

Đêm nay trên lầu cao

Không sao ngừng thở than

Dịch thơ : Hoàng Tạo

Trăng sáng đỉnh Thiên san

Khoảng mây biển mênh mang

Gió dài mấy vạn dặm

Thổi suốt Ngọc môn quan

Hán đóng núi Bạch Đăng

Hồ nhòm vùng Thanh hải

Xưa nay nơi chiến trường

Chẳng mấy ai trở lại

Cảnh xa người viễn thú

Nhớ nhà mặt đau khổ

Trong lầu cao đêm nay

Chừng chưa ngớt than thở

Witter Bynner :

The bright moon lifts from the Mountain of Heaven 

In an infinite haze of cloud and sea, 

And the wind, that has come a thousand miles, 

Beats at the Jade Pass battlements.... 

China marches its men down Baideng Road 

While Tartar troops peer across blue waters of the baỵ... 

And since not one battle famous in history 

Sent all its fighters back again, 

The soldiers turn round, looking toward the border, 

And think of home, with wistful eyes, 

And of those tonight in the upper chambers 

Who toss and sigh and cannot rest.