Alphonse de Lamartine (1790 - 1869)

Alphonse de Lamartine (1790 - 1869)

LAMARTINE

Sinh: 21.10.1790. Mất: 28.02.1869

Tên thật: Alphonse de Lamartine

Sinh tại Mâcon, Burgundy

Là một nhà thơ, nhà văn theo trường phái lãng mạn nổi tiếng của nước Pháp. Ông còn là một sử gia.

Ông có 27 tác phẩm gồm nhiều thể loại. Tác phẩm thơ nổi tiếng là tập “Meditations”(Trầm tư) gồm 2 tập: Tập 1 ra đời năm 1820; tập 2 ra đời năm 1823.

Xin giới thiệu bài thơ "Le Lac" một bài thơ hay nhất của ông, đã đưa ông nổi tiếng toàn quốc và nhiều nước trên thế giới.

HỒ

Alphonse de Lamartine

Cứ xô đẩy về phía bờ mới lạ.

Chẳng quay về - Đêm vĩnh cửu mênh mang.

Có bao giờ trên biển cả thời gian.

Ta neo giữ được một ngày dừng lại?

Hồ ơi! Năm gần trọn qua đợi chờ khắc khoải.

Bên sóng yêu nàng từng hẹn về thăm.

Giờ mình tôi trên tảng đá âm thầm.

Nơi hồ thấy xưa nàng ngồi ở đó.

Hồ vẫn réo dưới ngầm sâu cuồng nộ

Vẫn lô xô xói lở cạnh đôi bờ.

Gió vẫn từng ném bọt sủi vu vơ.

Từ mặt sóng lên đôi chân kiều mỵ.

Hồ có nhớ buổi chiều xưa không nhỉ?

Chúng tôi dạo thuyền, chiều vắng lặng êm trôi.

Nghe lan xa trên sóng dưới bầu trời.

Tiếng vỗ nhịp của mái chèo khua động.

Mang hòa điệu du dương cùng nhịp sóng.

Bỗng đất truyền là lạ giọng vang ngân.

Nơi bờ hồ quyến rũ dội thanh âm.

Sóng lặng nghe tiếng người tôi yêu quí.

Lời đã thốt nên tiếng lòng vạn kỷ:

“Ôi! thời gian hãy ngừng cánh bay đi!

Với những giờ thuận lợi đã theo mi!

Ngưng dòng chảy vô tình không chuyển hướng!

Hãy ngưng lại để chúng tôi tận hưởng!

Những niềm vui dù chỉ thoáng qua mau.

Quãng ngày yêu đẹp nhất thuở ban đầu!

Đã đủ rồi thế gian đầy bất hạnh!

Ta xin mi cuốn đi muôn thảm cảnh.

Trả lại ngày mi phá hủy vùi chôn.

Hãy quên đi để hạnh phúc được yên.

Nhưng khoảnh khắc nài thêm đành vô ích. 

Thời gian bỏ thoát bay đi biệt tích.

Tôi bảo đêm đen “Hãy chầm chậm lại thôi!”

Kẻo bình minh sẽ xóa bóng bên trời.

" Vậy, hãy yêu! hãy yêu! với phút giờ vội vã.

Hãy tận hưởng! Mau đi! Đừng nấn ná!

Nhân sinh không bến đậu, thời gian chẳng có bờ.

Nó chảy hoài, ta trôi dạt bơ vơ!”...

Luôn đố kỵ, thời gian còn tiềm ẩn.

Nó hiện hữu ngay phút giây say đắm.

Trong sóng tình rót hạnh phúc yêu đương..

Rồi bỏ ta bay về cõi xa phương.

Cùng tốc độ như những ngày bất hạnh.

Vậy nghĩa là! Ta không thể giữ yên.

Lưu dấu tích của chút gì còn lại.

Vậy nghĩa là! Nó sẽ qua mãi mãi.

Ta mất đi toàn thể trước thời gian.

Cả điều cho - điều xóa bỏ phũ phàng.

Không bao giờ trả lại ta

dẫu chỉ phần tối thiểu?

Ôi! Quá khứ, hư vô, vực đen, vĩnh cửu!

Sẽ làm chi với ngày tháng nhấn chìm?

Có trả lại ta niềm ngây ngất con tim.

Mà các ngươi đã vô tình cướp vội.

Hồ ơi! Này hang động, đá im, rừng tăm tối.

Mà thời gian còn để nét xuân riêng.

Hãy gìn giữ đêm này, giữ vẻ đẹp thiên nhiên.

Dẫu ít nhất của phần đời kỷ niệm.

Nó có thể còn trong mi hiện diện.

Trong lượn sóng lao xao, trong vẻ đẹp của hồ.

Trong những ngọn đồi xinh xắn nhấp nhô.

Trong rừng thông đen, trong đá ghềnh hoang dã.

Đang nghiêng xuống soi bóng mình êm ả.

Có thể còn trong ngọn gió thoảng qua.

Trong tiếng động vỗ bờ lập lại vang xa.

Trong vầng trăng long lanh ánh bạc.

Đang dát trắng cả mặt hồ ngơ ngác.

Mang vẻ sáng trong mềm mại ảo huyền.

Có thể còn trong lau sậy thở dài, tiếng gió rỉ rên.

Trong hương thơm nhẹ nhàng theo khí trời tỏa ngát.

Có thể mọi vật đang lắng nghe, đang nhìn dào dạt.

Tất cả đồng thanh:

Rằng “ họ đã yêu nhau!”

HOÀNG NGUYÊN CHƯƠNG 

Le Lac

Alphonse de Lamartine

Ainsi, toujours poussés vers de nouveaux rivages,

Dans la nuit éternelle emportés sans retour,

Ne pourrons-nous jamais sur l’océan des âges

Jeter l’ancre un seul jour?

Ô lac! l’année à peine a fini sa carrière,

Et près des flots chéris qu’elle devait revoir,

Regarde! je viens seul m’asseoir sur cette pierre

Où tu la vis s’asseoir!

Tu mugissais ainsi sous ces roches profondes;

Ainsi tu te brisais sur leurs flancs déchirés;

Ainsi le vent jetait l’écume de tes ondes

Sur ses pieds adorés.

Un soir, t’en souvient-il? nous voguions en silence;

On n’entendait au loin, sur l’onde et sous les cieux,

Que le bruit des rameurs qui frappaient en cadence

Tes flots harmonieux.

Tout à coup des accents inconnus à la terre

Du rivage charmé frappèrent les échos:

Le flot fut attentif, et la voix qui m’est chère

Laissa tomber ces mots:

« Ô temps, suspends ton vol! et vous, heures propices

Suspendez votre cours:

Laissez-nous savourer les rapides délices

Des plus beaux de nos jours!

« Assez de malheureux ici-bas vous implorent,

Coulez, coulez pour eux;

Prenez avec leurs jours les soins qui les dévorent,

Oubliez les heureux.

« Mais je demande en vain quelques moments encore,

Le temps m’échappe et fuit;

Je dis à cette nuit: Sois plus lente ; et l’aurore

Va dissiper la nuit.

"Aimons donc, aimons donc ! de l’heure fugitive,

Hâtons-nous, jouissons!

L’homme n’a point de port, le temps n’a point de rive ;

Il coule, et nous passons!"

Temps jaloux, se peut-il que ces moments d’ivresse,

Où l’amour à longs flots nous verse le bonheur,

S’envolent loin de nous de la même vitesse

Que les jours de malheur?

Eh quoi! n’en pourrons-nous fixer au moins la trace?

Quoi! passés pour jamais? quoi ! tout entiers perdus?

Ce temps qui les donna, ce temps qui les efface,

Ne nous les rendra plus?

Éternité, néant, passé, sombres abîmes,

Que faites-vous des jours que vous engloutissez?

Parlez : nous rendrez-vous ces extases sublimes

Que vous nous ravissez?

Ô lac! rochers muets! grottes! forêt obscure!

Vous, que le temps épargne ou qu’il peut rajeunir,

Gardez de cette nuit, gardez, belle nature,

Au moins le souvenir!

Qu’il soit dans ton repos, qu’il soit dans tes orages,

Beau lac, et dans l’aspect de tes riants coteaux,

Et dans ces noirs sapins, et dans ces rocs sauvages

Qui pendent sur tes eaux.

Qu’il soit dans le zéphyr qui frémit et qui passe,

Dans les bruits de tes bords par tes bords répétés,

Dans l’astre au front d’argent qui blanchit ta surface

De ses molles clartés.

Que le vent qui gémit, le roseau qui soupire

Que les parfums légers de ton air embaumé,

Que tout ce qu’on entend, l’on voit ou l’on respire,

Tout dise: Ils ont aimé!

Bản dịch tiếng Anh của Andrea Moorhead sau đây:

The Lake 

Alphonse de Lamartine

And thus, forever driven towards new shores,

Swept into eternal night without return,

Will we never, for even one day, drop anchor

On time's vast ocean?

O Lake! Only a year has now gone by,

And to these dear waves she would have seen again,

Look! I'm returning alone to rest on the very work

Where you saw her rest!

Then as now, you rumbled under these great rocks;

Then as now, you broke against their torn flanks;

The wind hurling the foam from your waves

Onto her adored feet.

One evening, you recall? We drifted in silence;

Far off on the water and under the stars hearing

Only the rhythmic sound of oars striking

Your melodious waves.

Suddenly strains unknown on earth

Echoed from the enchanted shore;

The water paid heed, and the voice so dear

To me spoke these words:

"O time, suspend your flight! and you, blessed hours,

Suspend your swift passage.

Allow us to savor the fleeting delights,

Of our most happy days!

So many wrteched people beseech you:

Flow, flow quickly for them;

Take away the cares devouring them;

Overlook the happy.

But I ask in vain for just a few more moments,

Time escaping me flees;

While I beg the night: 'Slow down,' already

It fades into dawn.

Then let us love, let us love! And the fleeting hours

Let us hasten to enjoy.

We have no port, time itself has no shore;

It glides, and we pass away."

Jealous time, will these moments of such intoxication,

Love flooding us with overwhelming bliss,

Fly past us with the same speed

As dark and painful days?

What! will we not keep at least the trace of them?

What! They are gone forever? Totally lost?

This time that gave them and is obliterating them,

Will it never return them to us?

Eternity, nothingness, past, somber abysses,

What are you doing with the days you swallow up?

Speak: will you ever give back the sublime bliss

You stole from us?

O lake! silent rocks! shaded grottoes! dark forest!

You whom time can spare or even rejuvenate,

Preserve, noble nature, preserve from this night

At least the memory!

May it live in your peace, may it be in your storms,

Beautiful lake, and in the light of your glad slopes,

And in these tall dark firs and in these savage rocks,

Overhanging your waves.

May it be in the trembling zephyr passing by,

In the endless sounds that carry from shore to shore

In the silver faced star that whitens your surface

With its softened brilliance.

May the moaning wind and sighing reed,

May the delicate scent of your frangrant breeze,

May everything that we hear and see and breathe,

Awaken the memory of -- their love!