Sư tử dùng binh

Sư tử dùng binh - Le lion s'en allant en guerre

Le Lion dans sa tête avoit une entreprise. 

Il tint conseil de guerre, envoya ses prévots, 

Fit avertir les animaux ; 

Tous furent du dessein, chacun selon sa guise : 

L’éléphant devoit sur son dos 

Porter l’attirail nécessaire, 

Et combattre à son ordinaire ; 

L’ours, s’apprêter pour les assauts ; 

Le renard, ménager de secrètes pratiques ; 

Et le singe, amuser l’ennemi par ses tours. 

Renvoyez, dit quelqu’un, les ânes qui sont lourds, 

Et les lièvres, sujets à des terreurs paniques. 

Point du tout, dit le roi, je les veux employer : 

Notre troupe sans eux ne seroit pas complète. 

L’âne effraîra les gens, nous servant de trompette ; 

Et le lièvre pourra nous servir de courrier. 

Le monarque prudent et sage 

De ses moindres sujets sait tirer quelque usage, 

Et connoît les divers talents. 

Il n’est rien d’inutile aux personnes de sens.

Bản dịch : Lê Trọng Bổng

Ấp ôm dự định trong lòng 

Sư tử bèn họp hội đồng chiến tranh 

Sai quân cảnh vòng quanh cáo thị 

Để thần dân lĩnh ý của Ngài 

Tham gia tuỳ sức tuỳ tài 

Thảy đều nhất trí việc ai nấy làm 

Đồ quân dụng kềnh càng cần thiết 

Đã có voi thồ hết trên lưng 

Khi cần chiến đấu như thường 

Gấu sắp sẵn việc xung phong diệt thù 

Cáo chuyên tính mưu mô hữu ích 

Khỉ chú tâm dụ địch làm trò 

Để cho chúng bị bất ngờ 

Cuối cùng sót lại thỏ, lừa, hai anh 

"Lừa thì nặng, thỏ toàn khiếp hãi 

Dùng làm chi, xin hãy thải hồi 

"Không đâu - Sư tử đáp lời - 

Quân mình còn thiếu hai người này đây 

Nghe lừa hí, địch đầy khiếp đảm 

Tưởng kèn đồng sang sảng bên tai 

Thỏ nhanh liên lạc đường dài 

Chuyển thư cho trẫm còn ai hơn chàng" 

Đấng quân vương khôn ngoan, minh triết 

Có lương tri lại biết dùng người 

Dù cho tài trí nhỏ nhoi 

Cũng không bỏ sót hoặc coi là thừa.

Bản dịch : Huỳnh Lý, Nguyễn Đình

Hùng sư nảy ý xuất chinh 

Họp ban tư vấn chiến tranh bố bài 

Điều tướng lĩnh phán muôn loài 

Sẵn sàng tất cả tùy tài lập công 

Voi phải tải trên lưng quân bị 

Chiến đấu theo thường lệ kiểu voi 

Công đồn Gấu phải kịp thời 

Cáo lo kế mật, trận bài binh cơ 

Khiến địch lảng phải nhờ kế Khỉ... 

Bỗng có người dâng ý lên Sư: 

"Đuổi phăng Lừa, giống lừ đừ 

Và tên Thỏ đế cuốn cờ chạy vung" 

- Không! - vua phán - Trẫm dùng cả chứ! 

Loại họ ra đội ngũ không tuyền 

Làm loa Lừa hét địch kiêng 

Giấy tờ Thỏ chạy giao liên tài tình 

Thấy xa, cẩn mật vua minh 

Dùng người chẳng bỏ cả anh kém tồi 

Tận tường ưu điểm bề tôi 

Chẳng ai vô dụng với người khôn ngoan

(Nguồn: Ngụ ngôn chọn lọc La Fontaine, NXB Văn học, 1985)

Bản dịch : Đỗ Khắc Siêm, Hà Khắc Nguyện

Trong đầu óc Hùng sư dự liệu 

Cuộc chiến tranh nên triệu hội đồng 

Hỏa bài gửi khắp tây đông 

Truyền cho bách thú góp công tức thì 

Tùy khả năng tài nghề sẵn có 

Voi lớn thì phải chở cung tên 

Gấu thì cướp giáo xông lên 

Cáo thì mưu quỷ, chước tiên liệu tường 

Còn con khỉ dùng phương của khỉ 

Để lừa người khả dĩ nên công 

Nghe Sư truyền dạy chưa xong 

Bên lề đã kẻ tấn công con lừa: 

- Lừa chậm nặng xin vua hãy loại 

Còn thỏ kia thì lại bất tài 

Tính chàng nhút nhát xưa nay 

Dễ khiến quân sĩ lung lay tinh thần 

Sư vội đáp ta nên dùng cả 

Nếu không thì sao đủ mặt cho 

Lừa kia được cái tiếng to 

Như kèn đồng rút, giặc co tinh thần 

Còn thỏ nọ nhận phần tin tức 

Bưu tín viên phóng bước thật dài 

Quốc vương ở chỗ cao ngôi 

Tùy tài sử dụng, không người nào dư 

Kẻ ý thức đều như thế cả 

Mắt tinh tường biết giá từng người 

"Dụng nhân, dụng mộc" nhớ lời

(Nguồn: Ngụ ngôn La Fontaine, NXB Tân Văn, 1992)