Sư tử, sói và cáo

Sư tử, sói và cáo - Le lion, le loup, et le renard

Un Lion décrépit, goutteux, n'en pouvant plus, 

Voulait que l'on trouvât remède à la vieillesse : 

Alléguer l'impossible aux Rois, c'est un abus. 

Celui-ci parmi chaque espèce 

Manda des Médecins ; il en est de tous arts : 

Médecins au Lion viennent de toutes parts ; 

De tous côtés lui vient des donneurs de recettes. 

Dans les visites qui sont faites, 

Le Renard se dispense, et se tient clos et coi. 

Le Loup en fait sa cour, daube au coucher du Roi 

Son camarade absent ; le Prince tout à l'heure 

Veut qu'on aille enfumer Renard dans sa demeure, 

Qu'on le fasse venir. Il vient, est présenté ; 

Et, sachant que le Loup lui faisait cette affaire : 

Je crains, Sire, dit-il, qu'un rapport peu sincère, 

Ne m'ait à mépris imputé 

D'avoir différé cet hommage ; 

Mais j'étais en pèlerinage ; 

Et m'acquittais d'un voeu fait pour votre santé. 

Même j'ai vu dans mon voyage 

Gens experts et savants ; leur ai dit la langueur 

Dont votre Majesté craint à bon droit la suite. 

Vous ne manquez que de chaleur : 

Le long âge en vous l'a détruite : 

D'un Loup écorché vif appliquez-vous la peau 

Toute chaude et toute fumante ; 

Le secret sans doute en est beau 

Pour la nature défaillante. 

Messire Loup vous servira, 

S'il vous plaît, de robe de chambre. 

Le Roi goûte cet avis-là : 

On écorche, on taille, on démembre 

Messire Loup. Le Monarque en soupa, 

Et de sa peau s'enveloppa ; 

Messieurs les courtisans, cessez de vous détruire : 

Faites si vous pouvez votre cour sans vous nuire. 

Le mal se rend chez vous au quadruple du bien. 

Les daubeurs ont leur tour d'une ou d'autre manière : 

Vous êtes dans une carrière 

Où l'on ne se pardon

Bản dịch : Lê Trọng Bổng

Vua sư tử đã già cốc đế 

Hết hơi rồi còn bị đau xương 

Rõ ràng ý muốn quốc vương 

Muôn dân nỗ lực tìm phương thuốc thần 

Ngăn chặn tuổi già đang lấn tới 

Ai bảo không là tội dối vua 

Loài nào có các danh sư 

Đều phải tiến cử không trừ một ai 

Ngự y cả một hàng dài 

Nhiều loài dâng nộp những bài thuốc hay 

Sân rồng cáo chẳng vãng lai 

Nằm nhà không muốn đi giây chuyện người 

Sói vào cung đem lời sầm tấu 

Rỉ tai vua nói xấu bạn mình 

Những muốn hun khói gia hình 

Sư tử triệu cáo tới trình diện ngay 

Chàng đành phải đến nơi đây 

Và biết chuyện này do sói gây ra 

Tâu quốc vương - Cáo ta bèn nói 

Xin Ngài đừng bắt tội oan thần 

Đã chậm trễ đến vấn an 

Sức khoẻ ngài ngự, lo toan việc cầu 

Thần cũng mong góp phần đáng kể 

Được nâng cao sức khoẻ mình rồng 

Nên lâu nay vẫn ruổi rong 

Sưu tầm thuốc quý có trong muôn loài 

Thần cũng gặp các ngài hiền triết 

Các chuyên gia hiểu biết vấn đề 

Thần đã nói cho họ nghe 

Sức khoẻ bệ hạ nhìn về tương lai 

Họ nhất trí là Ngài chỉ thiếu 

Thiếu nhiệt do suy yếu tuổi già 

Cần một sói đem lột da 

Tấm da bốc khói, tấm da nóng già 

Đem trùm lên trên da bệ hạ 

Bí mật này phép lạ hồi xuân 

Quan sói là bậc trung thần 

Hiến da làm áo góp phần mới yên 

Vua khoái lệnh lột liền tại chỗ 

Da sói đây đem phủ lên người 

Còn thì chế biến xong xuôi 

Dâng lên ngài ngự ngon xơi bữa chiều 

Cận thần lui tới trong triều 

Gần vua chớ có đặt điều hại nhân 

Tai hoạ gấp bốn lần hạnh phúc 

Nói xấu người thu được chi đâu 

Là quan là nghề trước sau 

Không hề tha thứ cho nhau điều gì

(Nguồn: 200 bài ngụ ngôn La Fontaine/ NXB Thế giới, 2004)