Tang lễ sư tử cái

Tang lễ sư tử cái - Obsèques les de la Lionne

La femme du Lion mourut: 

Aussitôt chacun accourut 

Pour s'acquitter envers le Prince 

De certains compliments de consolation, 

Qui sont surcroît d'affliction. 

Il fit avertir sa Province 

Que les obsèques se feraient 

Un tel jour, en tel lieu ; ses Prévôts y seraient 

Pour régler la cérémonie, 

Et pour placer la compagnie. 

Jugez si chacun s'y trouva. 

Le Prince aux cris s'abandonna, 

Et tout son antre en résonna. 

Les Lions n'ont point d'autre temple. 

On entendit à son exemple 

Rugir en leurs patois Messieurs les Courtisans. 

Je définis la cour un pays où les gens 

Tristes, gais, prêts à tout, à tout indifférents, 

Sont ce qu'il plaît au Prince, ou s'ils ne peuvent l'être, 

Tâchent au moins de le paraître, 

Peuple caméléon, peuple singe du maître ; 

On dirait qu'un esprit anime mille corps ; 

C'est bien là que les gens sont de simples ressorts . 

Pour revenir à notre affaire 

Le Cerf ne pleura point, comment eût-il pu faire? 

Cette mort le vengeait; la Reine avait jadis 

Étranglé sa femme et son fils. 

Bref il ne pleura point. Un flatteur l'alla dire, 

Et soutint qu'il l'avait vu rire. 

La colère du Roi, comme dit Salomon, 

Est terrible, et surtout celle du Roi Lion: 

Mais ce Cerf n'avait pas accoutumé de lire. 

Le Monarque lui dit: Chétif hôte des bois 

Tu ris, tu ne suis pas ces gémissantes voix. 

Nous n'appliquerons point sur tes membres profanes 

Nos sacrés ongles; venez Loups, 

Vengez la Reine, immolez tous 

Ce traître à ses augustes mânes. 

Le Cerf reprit alors: Sire, le temps de pleurs 

Est passé; la douleur est ici superflue. 

Votre digne moitié couchée entre des fleurs, 

Tout près d'ici m'est apparue; 

Et je l'ai d'abord reconnue. 

Ami, m'a-t-elle dit, garde que ce convoi, 

Quand je vais chez les Dieux, ne t'oblige à des larmes. 

Aux Champs Elysiens j'ai goûté mille charmes, 

Conversant avec ceux qui sont saints comme moi. 

Laisse agir quelque temps le désespoir du Roi. 

J'y prends plaisir. A peine on eut ouï la chose, 

Qu'on se mit à crier Miracle, apothéose! 

Le Cerf eut un présent, bien loin d'être puni. 

Amusez les Rois par des songes, 

Flattez-les, payez-les d'agréables mensonges, 

Quelque indignation dont leur cœur soit rempli, 

Ils goberont l'appât, vous serez leur ami.

Bản dịch : Tú Mỡ

Vợ vua Sư tử lìa đời 

Bầy tôi kéo đến ngỏ lời phân ưu 

Cùng hoàng thượng tỏ điều thương tiếc 

Khiến dạ Vương thảm thiết càng nao 

Khắp trong vương quốc mõ rao 

Ngày nào tề tựu, nơi nào đưa ma 

Quan lễ bộ quản gia có mặt 

Sửa lễ nghi, sắp đặt đám tang 

Thôi thì đủ mặt bá quan 

Nhà vua đau đớn khóc than vật mình 

Tiếng cử ai vang inh hang hẻm 

Sư tử nào cung điện có chi 

Triều thần phụ hoạ ầm ì 

Cứ riêng thổ ngữ mà thi nhau gào 

Tôi giải nghĩa đại trào là chốn 

Kẻ vui buồn săn đón thờ ơ 

Lựa theo ý thích nhà vua 

Không thì cũng cố đóng trò cho ngoan 

Lũ kỳ nhông thay nhan biến sắc 

Loại bú dù bắt chước chủ nhân 

Một linh hồn khiến nghìn thân 

Ở đây rõ một nhân quần lò xo 

Trở lại chuyện phường trò lâm khốc 

Duy có Hươu chẳng khóc tý nào 

Ừ mà Hươu khóc làm sao 

Tang này kỳ thực cho Hươu trả thù 

Thù cái chuyện mụ vua ngày nọ 

Đã giết con giết vợ nhà Hươu 

Quả Hươu chả khóc tí nào 

Một thằng phỉnh nịnh liền vào tâu Vua 

Xưng xưng nói, lại vu khống bậy 

Chính mắt y nom thấy Hươu cười 

Vua nổi giận đã ghê rồi 

Huống vua Sư Tử giận thời càng ghê 

Salomon đã ghi minh bạch 

Nhưng Hươu nào đọc sách mà chi! 

Vua rằng: "Thằng nhép rừng kia 

Người ta khóc thảm, sao mi dám cười? 

Vuốt rồng ta chẳng hoài hạ cố 

Phanh cái thây thô lỗ nhà mi 

Sói đâu, hãy đến ra uy 

Rửa thù Hoàng hậu tức thì, ta coi 

Xé xác đứa chết toi trái đạo 

Tế hương hồn Hoàng hậu chí tôn" 

Hươu ra quỳ gối tán luôn: 

"Muôn tâu Bệ Hạ, mông ơn hải hà 

Thời than khóc đã qua rồi ạ 

Nỗi đau thương nay quả là thừa 

Chí tôn Hoàng hậu hiện giờ 

Hiển linh điện ngọc giường hoa huy hoàng 

Kẻ hạ thần rõ ràng trông thấy 

Lại nghe lời người dạy phân minh 

Rằng ta xe hạc lung linh 

Lên chầu Thượng Đế, Thiên Đình qua chơi 

Ngươi khá miễn tục đời than khóc 

Ta tiêu dao Lạc quốc vân du 

Toà sen vinh nạp môn đồ 

Sánh vai Bồ Tát chuyện trò thảnh thơi 

Cứ để Vua một thời vật vã 

Rồi sẽ nguôi: ta thoả tâm tình" 

Nghe lời tâu, cả triều đình 

Toáng lên: "Kỳ diệu! Hiển linh tuyệt vời!!" 

Hươu đã chẳng bị lôi trị tội 

Còn được vua khen ngợi, ban quà 

Phỉnh vua, bịa chuyện mơ hoa 

Gãi vào chỗ ngứa, liệu mà khéo mơn 

Dù trăm giận nghìn thương trong dạ 

Vua cắn môi cũng hoá tri âm 

Anh thành ra bạn đồng tâm

(Nguồn: Ngụ ngôn La Phông Ten/ NXB Giáo Dục, 1996)