Tên lừa đảo

Tên lừa đảo - Le charlatan

Le monde n'a jamais manqué de charlatans : 

Cette science, de tout temps, 

Fut en professeurs très fertile. 

Tantôt l'un en théâtre affronte l'Achéron, 

Et l'autre affiche par la ville 

Qu'il est un passe-Cicéron. 

Un des derniers se vantait d'être 

En éloquence si grand maître, 

Qu'il rendrait disert un badaud, 

Un manant, un rustre, un lourdaud; 

«Oui, Messieurs, un lourdaud, un animal, un âne : 

Que l'on m'amène un âne, un âne renforcé, 

Je le rendrai maître passé, 

Et veux qu'il porte la soutane.» 

Le prince sut la chose; il manda le rhéteur. 

«J'ai, dit-il, en mon écurie 

Un fort beau roussin d'Arcadie; 

J'en voudrais faire un orateur. 

- Sire, vous pouvez tout»,reprit d'abord notre homme. 

On lui donna certaine somme : 

Il devait au bout de dix ans 

Mettre son âne sur les bancs; 

Sinon il consentait d'être en place publique 

Guindé la hart au col, étranglé court et net, 

Ayant au dos sa rhétorique, 

Et les oreilles d'un baudet. 

Quelqu'un des courtisans lui dit qu'à la potence 

Il voulait l'aller voir, et que, pour un pendu, 

Il aurait bonne grâce et beaucoup de prestance; 

Surtout qu'il se souvînt de faire à l'assistance 

Un discours où son art fût au long étendu, 

Un discours pathétique, et dont le formulaire 

Servît à certains Cicérons 

Vulgairement nommés larrons. 

L'autre reprit : "Avant l'affaire, 

Le roi, l'âne, ou moi, nous mourrons." 

Il avait raison. C'est folie 

De compter sur dix ans de vie. 

Soyons bien buvants, bien mangeants : 

Nous devons à la mort de trois l'un en dix ans.

Bản dịch : Lê Trọng Bổng

Bọn lừa đảo không chốn nào không có 

Xưa nay cái tài đó không ngơi 

Sản sinh ra một lớp người 

Làm thầy bịp bợm nơi nơi hoành hành 

Kẻ tuyên bố là khinh cái chết 

Người dán đầy áp phích nhỏ to 

Nói mình vượt Cicero 

Một trong bọn họ giở trò khoe khoang 

Là đại sư trong làng Hùng biện 

Làm cho người ưa chuyện hiếu kỳ 

Quê mùa, thô lỗ, vụng về 

Cũng thành xuất sắc mỗi khi đăng đàn 

"Vâng, ai đó có đần đến mấy 

Tớ dạy xong cũng phải thành tài 

Bất kỳ súc vật nhà ai 

Con lừa chẳng hạn, các ngài hãy tin 

Cứ dắt lừa đến xin học tớ 

Một chú lừa cứng cựa xưa nay 

Tớ làm cho nó thành thầy 

Về môn hùng biện, khoác ngay áo dòng" 

Vua bèn cho ọi vào cung: 

"Con lừa của trẫm trong chuồng khá xinh 

Trẫm muốn nó trở thành hùng biện" 

Muôn tâu, Người thực hiện dễ dàng" 

Đức vua cho bạc cho vàng 

Rồi ra điều kiện rõ ràng sau đây: 

Mười năm lừa nói hay tuyệt hảo 

Không thì giá xưat giảo sẵn sàng 

Nơi công cộng thít cổ chàng 

Sau lưng thi thể còn mang tai lừa 

Cùng tác phẩm dạy bừa Hùng biện 

Một triều thần bước đến bảo ngay 

Rằng ông muốn được có ngày 

Thấy chàng lủng lẳng sợi dây hành hình 

Người treo cổ thấy mình duyên dáng 

Lại oai nghi hơn hẳn thế gian 

Nhất là khi nhớ có lần 

Rao thuật hùng biện đăng đàn trước kia 

Bài diễn văn lê thê thống thiết 

Làm mẫu cho không ít những người 

Tự xưng Cicero đấy thôi 

Một bọn trộm cắp, ấy lời nôm na 

"Trước chuyện đó - chàng ta đáp trả - 

Tớ hoặc vua, lừa đã chết khô" 

Chàng có lý, thật điên rồ 

Khi đi cậy nhờ những đến mười năm 

Xin cứ thoải mái uống ăn 

Mười năm Thần Chết sẽ thăm một người 

Trong số chr có ba thôi.

(Nguồn: 200 bài ngụ ngôn Jean de La Fontaine/ NXB Thế Giới, 2004)